Phát triển bền vững cây cà phê tại Sơn La

TMO - Tỉnh Sơn La cần có những giải pháp để đáp ứng quy định, thủ tục, tiêu chuẩn để cà phê Sơn La xuất khẩu, tiêu thụ tốt tại thị trường châu Âu.

Sơn La là tỉnh miền núi nằm ở phía Tây Bắc, có điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng phù hợp để canh tác cây cà phê chè Arabica. Trong thời gian qua, tỉnh Sơn La đã ban hành nhiều chủ trương, cơ chế, chính sách phát triển cây cà phê. Cây cà phê Arabica được trồng tại Sơn La từ những năm 1990 với trên 270 ha, đến nay đạt hơn 20.000 ha (chiếm 41,2% diện tích cà phê arabica cả nước); trong đó, có gần 18.000 ha được cấp chứng nhận bền vững và tương đương, sản lượng đạt trên 200.000 tấn quả tươi (giá trị sản phẩm quả tươi ước đạt trên 2.045 tỷ đồng).

Sơn La đã hình thành được một số vùng sản xuất tập trung chuyên canh, ứng dụng khoa học công nghệ, liên kết sản xuất, chế biến và tiêu thụ cà phê, với sự tham gia của các hộ nông dân, hợp tác xã, doanh nghiệp. Đặc biệt, từ năm 2017, cà phê Sơn La có bước chuyển mình mạnh mẽ khi được Cục Sở hữu trí tuệ cấp giấy chứng nhận chỉ dẫn địa lý “Cà phê Sơn La” cho các loại sản phẩm: Cà phê nhân, cà phê hạt rang và cà phê bột; có 1 sản phẩm cà phê đạt OCOP 5 sao cấp quốc gia năm 2021; trở thành những sản phẩm đặc sản vùng miền, được thị trường trong và ngoài nước đánh giá cao.

Hiện, sản phẩm cà phê Sơn La đã được xuất khẩu sang thị trường 20 nước thuộc EU, Bắc Mỹ, Trung Đông và các nước ASEAN với giá tiêu thụ ổn định ở mức cao; góp phần nâng cao thu nhập của người trồng, chế biến cà phê, tạo thêm việc làm, góp phần cơ cấu lại sản xuất theo hướng nâng cao chất lượng và giá trị cà phê tại tỉnh. 

Sơn La đã hình thành được một số vùng sản xuất tập trung chuyên canh, ứng dụng khoa học công nghệ, liên kết sản xuất, chế biến và tiêu thụ cà phê. 

Để phát triển cà phê bền vững, tỉnh Sơn La đã lựa chọn giống, kỹ thuật canh tác cây cà phê; Ứng dụng tiến bộ kỹ thuật và dịch vụ phục vụ sản xuất cà phê; Đưa một số giống cà phê mới có năng suất, chất lượng cao phù hợp với thị trường xuất khẩu để phục vụ trồng lại, trồng tái canh cà phê.  Đến nay, toàn tỉnh có gần 18.000ha được cấp chứng nhận bền vững và tương đương. 

Tỉnh Sơn La được công nhận 2 vùng ứng dụng công nghệ cao cho cà phê với diện tích 1.039,5 ha và 1.560 hộ gia đình tham gia; xây dựng duy trì, phát triển chuỗi cung ứng cà phê an toàn. Giá trị sản xuất cà phê năm 2022 (tính theo giá so sánh 2010) ước đạt 857,8 tỷ đồng; có 4 sản phẩm cà phê được cấp quyết định công nhận sản phẩm OCOP; trong đó, có 1 sản phẩm đạt 5 sao, 3 sản phẩm đạt 4 sao; toàn tỉnh có 9 cơ sở chế biến cà phê quy mô công nghiệp; 5 đơn vị tham gia chế biến sâu sản phẩm cà phê.

Trên địa bàn tỉnh Sơn La hiện có 9 cơ sở chế biến cà phê quy mô công nghiệp; 5 đơn vị tham gia chế biến sâu sản phẩm cà phê. Tuy nhiên, sản xuất cà phê ở Sơn La còn một số tồn tại như: sản lượng cà phê còn bị ảnh hưởng  nắng hạn, sương muối, mưa đá; chuỗi giá trị sản phẩm cà phê chưa chặt chẽ, thiếu bền vững; nhiều cơ sở chế biến cà phê quy mô nhỏ, công nghệ lạc hậu ảnh hưởng tới môi trường và chất lượng cà phê; khâu thu hái của người dân nhiều nơi chưa đáp ứng được yêu cầu kỹ thuật…

Địa phương này đang triển khai nhiều giải pháp nhằm phát triển vùng trồng cà phê bền vững, đẩy mạnh xuất khẩu. Ảnh: NV. 

Ban Thường vụ Tỉnh ủy Sơn La ban hành Kết luận số 863 ngày 11/5/2023 về sản xuất, chế biến, tiêu thụ cà phê ứng dụng công nghệ cao trên địa bàn tỉnh đến năm 2030; trong đó, mục tiêu đến năm 2030 phát triển 25.000 ha, sản lượng cà phê nhân 40.000 tấn nhân; thực hiện tái canh 9.800 ha; phát triển cà phê đặc sản 5.950 ha; phát triển vùng nguyên liệu cà phê đạt các tiêu chuẩn bền vững 18.000 ha. Hình thành, phát triển 5 vùng cà phê ứng dụng công nghệ cao; xuất khẩu 30.000 tấn cà phê nhân sang thị trường Đức, Mỹ, Brazil, Hà Lan, các nước Nam Mỹ…  để phát triển bền vững, nâng tầm giá trị cà phê Sơn La cần tăng diện tích cà phê chất lượng cao, cà phê đặc sản; mở rộng diện tích trồng cà phê arabica ở nơi có điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng phù hợp.

Khuyến khích các trang trại, hộ sản xuất hình thành tổ hợp tác, hợp tác xã nhằm liên kết với doanh nghiệp trong đầu tư phát triển vùng nguyên liệu, thu mua nguyên liệu đầu vào, trao đổi kỹ thuật sản xuất, tiếp cận, chuyển giao khoa học công nghệ và ký kết hợp đồng bao tiêu sản phẩm cà phê. Cùng với đó, đẩy mạnh các hoạt động hướng dẫn, hỗ trợ xây dựng nhãn hiệu hàng hóa, đăng ký chỉ dẫn địa lý, cấp mã số vùng trồng, mã số cơ sở chế biến và quản lý, phát triển nhãn hiệu mang địa danh, chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm cà phê đặc sản.

Đồng thời thúc đẩy liên kết vùng nguyên liệu với các cơ sở, nhà máy chế biến sâu để tạo nguồn hàng đảm bảo ổn định về chất lượng và số lượng, đáp ứng yêu cầu của thị trường. Tỉnh cần tăng cường ứng dụng tiến bộ khoa học công nghệ trong sản xuất, cải tạo đất để gìn giữ và duy trì tính chất lý hóa của đất; kiểm soát điều kiện đất đai, nguồn nước và các yếu tố khác để bảo vệ vùng trồng cà phê chất lượng cao, cà phê đặc sản…   

Từ ngày 20/10 đến hết ngày 23/10/2023 tỉnh Sơn La long trọng tổ chức Lễ hội Cà phê Sơn La lần thứ nhất năm 2023. Lễ hội Cà phê tỉnh Sơn La lần thứ nhất năm 2023 với chủ đề: "Arabica, Cà phê Sơn La - Hương vị núi rừng Tây Bắc" được tổ chức là sự kiện có ý nghĩa quan trọng, là cơ hội để Tỉnh Sơn La và các tỉnh Tây Bắc giới thiệu, quảng bá sản phẩm cà phê Arabica. Đồng thời, tôn vinh người trồng, sản xuất, chế biến, kinh doanh và xuất khẩu cà phê; góp phần phát triển vùng trồng cà phê Arabica chất lượng cao, bền vững, nâng tầm giá trị, khẳng định vị thế cà phê Arabica Sơn La tại thị trường trong và ngoài nước.

Lễ hội cũng nhằm thực hiện mục tiêu liên kết các tỉnh vùng trung du và miền núi Bắc Bộ trong sản xuất, chế biến, tiêu thụ cà phê; đưa tỉnh Sơn La trở thành Trung tâm chế biến sản phẩm nông nghiệp của vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ. Với nhiều hoạt động đa dạng, phong phú của Lễ hội Cà phê Sơn La lần thứ nhất, Tỉnh Sơn La mong muốn giới thiệu, quảng bá, cung cấp các thông tin cụ thể về sản phẩm Cà phê Arabica Sơn La tới các doanh nghiệp, người tiêu dùng trong và ngoài nước; thu hút các doanh nghiệp đầu tư các nhà máy chế biến sâu và đa dạng các sản phẩm từ cà phê, nhằm nâng cao giá trị sản phẩm; góp phần thúc đẩy sản xuất, chế biến, tiêu thụ và xuất khẩu sản phẩm nông sản của tỉnh nói chung và sản phẩm Cà phê Arabica nói riêng; khai thác tốt tiềm năng, lợi thế về điều kiện tự nhiên, bảo vệ môi trường và phát triển bền vững trên địa bàn tỉnh.

Bích Hà