Phát huy liên kết 6 nhà để phát triển sâm Ngọc Linh

TMO - Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu tỉnh Kon Tum phát huy mạnh mẽ việc liên kết 6 nhà (nhà nước, nhà nông, nhà khoa học, doanh nghiệp, nhà băng, nhà phân phối) để cộng hưởng sức mạnh xây dựng, phát triển ngành công nghiệp sâm.

Việt Nam có nguồn cây dược liệu tự nhiên đa dạng và phong phú, với khoảng 5 nghìn loài cây cho công dụng làm thuốc. Sâm Ngọc Linh (hay còn gọi là sâm Việt Nam) là loại dược liệu quý, có nhiều tác dụng như chống trầm cảm, bồi bổ sức khỏe, phục hồi sự suy giảm chức năng, kháng các độc tố…

Với tiềm năng và giá trị của sâm Ngọc Linh, để phát triển một ngành công nghiệp trồng và chế biến sâm Ngọc Linh thực thụ của Việt Nam, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Chương trình phát triển sâm Việt Nam (chủ yếu là sâm Ngọc Linh) đến năm 2030, định hướng đến năm 2045, theo Quyết định số 611/QĐ-TTg ngày 6/6/2023. Trong đó, Kon Tum và Quảng Nam được xác định là 2 tỉnh sản xuất sâm Ngọc Linh với quy mô hàng hóa và nằm trong vùng phát triển dược liệu tập trung quốc gia, với 10 loài dược liệu ưu tiên tập trung phát triển.

Tỉnh Kon Tum đã phát triển được hơn 1,8 nghìn ha sâm Ngọc Linh, với mô hình đa dạng, điển hình nhất là liên kết với người dân, trong đó có bà con đồng bào dân tộc thiểu số. Huyện Tu Mơ Rông là địa phương được coi thủ phủ của vùng dược liệu khu vực Bắc Tây Nguyên. Bà con nhân dân tại đây chủ yếu là trồng, sản xuất và kinh doanh dược liệu, tuy đời sống được cải thiện những vẫn còn nhiều khó khăn. 

Trong 3 năm qua, có gần 2.000 hộ thoát nghèo, trong đó phần lớn nhờ vào trồng, mua, bán dược liệu. Trong đó, chính quyền địa phương đã vận động và phối hợp với doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh triển khai thực hiện ươm giống tại chỗ để đáp ứng nhu cầu giống đảm bảo về chất lượng cho người dân trên địa bàn. 

Thủ tướng yêu cầu tỉnh Kon Tum phát huy mạnh mẽ việc liên kết 6 nhà để cộng hưởng sức mạnh xây dựng, phát triển ngành công nghiệp sâm. Ảnh: VB. 

Khảo sát tại vườn sâm Ngọc Linh, xã Ngọk Lây, huyện Tu Mơ Rông và đến thăm một số hộ dân và doanh nghiệp liên kết trồng sâm tại xã Măng Ri, Thủ tướng đề nghị tỉnh Kon Tum cần nghiên cứu, hoàn thiện các mô hình đã có để làm tốt hơn trên tinh thần hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, người dân và doanh nghiệp, phát huy mạnh mẽ hơn nữa việc liên kết “6 nhà” gồm: Nhà nước, nhà nông, nhà khoa học, doanh nghiệp, nhà băng, nhà phân phối để cùng nhau cộng hưởng sức mạnh xây dựng, phát triển ngành công nghiệp sâm.

Trong đó, Thủ tướng yêu cầu cấp tỉnh, huyện, xã cần tiếp tục coi trọng việc xây dựng, bảo vệ thương hiệu sâm Ngọc Linh; tiến hành rà soát, xây dựng và triển khai tốt công tác quy hoạch. Người dân liên kết, thành lập các hợp tác xã, tiến hành sản xuất lớn. Ngân hàng Chính sách xã hội hỗ trợ về vốn. Các doanh nghiệp đầu tư, lo vật tư đầu vào và đầu ra sản phẩm, tăng cường chế biến sâu, đa dạng hóa sản phẩm, đáp ứng các nhu cầu đa dạng, phát triển thương hiệu… Các nhà khoa học tham gia nghiên cứu về giống, nguồn gen, ứng dụng khoa học công nghệ, kỹ thuật để nâng cao năng suất, chất lượng trong sản xuất, chế biến, phát triển sản phẩm.

Thủ tướng nhấn mạnh, cần phát huy hơn nữa vai trò trung tâm, chủ thể của người dân, giao đất, giao rừng cho bà con theo đúng quy định, để người dân tích cực tham gia bảo vệ rừng, phát huy, khai thác tối đa tiềm năng của rừng và hưởng lợi từ rừng, không chỉ thoát nghèo mà còn vươn lên làm giàu, từ đó góp phần tích cực phát triển kinh tế - xã hội địa phương và đất nước, bảo đảm an ninh quốc phòng, bảo vệ môi trường sinh thái.

Trước đó, để sâm Ngọc Linh nói riêng và các cây dược liệu trên địa bàn nói chung phát triển bền vững, tỉnh Kon Tum đã ban hành Đề án đầu tư, phát triển và chế biến dược liệu trên địa bàn tỉnh đến năm 2025 và định hướng đến năm 2030. Mục tiêu đề án đến năm 2030 Kon Tum sẽ có 25 nghìn ha các loài cây dược liệu, trong đó, có 10 nghìn ha sâm Ngọc Linh (khoảng 100 triệu cây). Đề án cũng nhằm khai thác tối đa tiềm năng, lợi thế của tỉnh về dược liệu, sử dụng bền vững, có hiệu quả nguồn dược liệu tự nhiên hiện có.

Đặc biệt, đề án nhằm phát triển vùng dược liệu tỉnh Kon Tum thành vùng dược liệu trọng điểm quốc gia và trở thành trung tâm sản xuất dược liệu lớn của cả nước vào năm 2025; phát triển sản phẩm đặc hữu sâm Ngọc Linh Kon Tum gắn với đẩy mạnh quảng bá và nâng tầm vị thế thương hiệu sản phẩm sâm Ngọc Linh Kon Tum K5 tại thị trường trong nước và quốc tế.

Người dân Tu Mơ Rông ổn định đời sống từ trồng sâm Ngọc Linh. 

Đến nay, Kon Tum đã có khoảng 1.749 ha sâm Ngọc Linh, Tu Mơ Rông là địa phương có nhiều diện tích trồng sâm Ngọc Linh nhất của tỉnh Kon Tum. Lãnh đạo UBND huyện Tu Mơ Rông cho biết, sẽ tiếp tục đẩy mạnh vận động người dân, nhất là đồng bào dân tộc thiểu số thay đổi nếp nghĩ, cách làm, chuyển từ sản xuất nông nghiệp đơn thuần sang nông nghiệp hàng hóa có giá trị cao như sâm Ngọc Linh hay các loại dược liệu.

Cũng nhờ vào dược liệu, giai đoạn 2020 - 2022, toàn huyện có 1.947 hộ thoát nghèo; trong đó có sự đóng góp không nhỏ từ cây sâm Ngọc Linh. Thấy rõ hiệu quả và con đường thoát nghèo vươn lên khá giả nhờ dược liệu và sâm Ngọc Linh, người dân Tu Mơ Rông đã có những chuyển biến trong nhận thức, chủ động đầu tư vườn sâm thay vì trông chờ hỗ trợ. Năm 2022, tổng nguồn vốn vay đầu tư sâm Ngọc Linh của dân bằng 5 năm trước cộng lại. Còn về phía huyện, để hỗ trợ người dân phát huy lợi thế từ dược liệu và sâm Ngọc Linh, cùng với việc đẩy mạnh tuyên truyền, vận động, từ các nguồn vốn, huyện Tu Mơ Rông đã xây dựng các mô hình kinh tế trồng sâm, dược liệu để dân tham gia sản xuất; ưu tiên nguồn vốn cho dân vay để đầu tư trồng sâm Ngọc Linh, dược liệu.  

Bích Hà