Nhiều làng hương trầm tại Quảng Bình rộn ràng vào vụ Tết

TMO - Trong những ngày này nhiều làng nghề làm hương trầm tại xã Trường Thuỷ, huyện Lệ Thuỷ, cũng như làng hương tại thôn Quyết Thắng xã Thanh Trạch, huyện Bố Trạch tỉnh Quảng Bình đang rộn ràng, hối hả chạy đua với thời gian hoàn thiện những khâu sản xuất để kịp thời cung ứng cho dịp Tết Nguyên đán cận kề.

Để tìm hiểu những khâu sản xuất hương trầm tự nhiên từ cây gió bầu, chúng tôi dừng chân ghé tham quan xưởng sản xuất HTX trầm hương Hưng Phát có tiếng tại xã Trường Thuỷ, huyện Lệ Thuỷ. Thấy chúng tôi đến anh Hải (chủ cơ sở) vui vẻ chào đón bằng nụ cười niềm nở và dẫn chúng tôi ra xưởng sản xuất trầm hương của anh. Trước mắt chúng tôi không khí làm việc nơi đây rộn ràng khẩn trương, người ngồi chẻ những thanh gỗ gió bầu tìm những vết dầu loang lỗ trên thanh gỗ để chọn lọc đưa vào máy xay mịn, người thì lấy hương trầm phơi khô, người thì làm trầm hương nụ…họ đang gấp rút hoàn thành những đơn hàng mới để cung ứng cho thị trường vào dịp Tết.

Công nhân đang chọn lọc những mảnh trầm từ cây gió bầu để làm hương trầm cao cấp

Nghề làm hương trầm đòi hỏi người thợ phải tỉ mỉ và dày dặn kinh nghiệm cùng với sự hỗ trợ của máy móc như máy xay nghiền bột trầm, máy liên hoàn chẻ tre làm tăm nhang, máy bắn hương mới cho ra sản lượng nhiều đỡ tốn công lao động và chất lượng hương tốt. Bột hương được làm từ gỗ trầm hương đã có dầu được phơi khô, nghiền nát và ray mịn sau đó trộn với cây bời lời để có chất keo tự nhiên và nước theo tỉ lệ để tạo hình thành những khối nhỏ có hình dạng búp lá, búp sen gọi là nụ hương trầm.

Theo anh Hải để đảm bảo chất lượng trầm hương, yếu tố thời tiết cũng tác động không nhỏ đến sản phẩm, nụ trầm phải khô hoàn toàn trong điều kiện thích hợp nắng gió vừa đủ. Nguyên liệu tạo thành hương trầm chất lượng phụ thuộc vào nguồn gỗ trầm hương tốt hay xấu. Anh Hải cho biết thêm trầm hương HTX Hưng Phát đang dần tạo dựng được thương hiệu trên thị trường. Hiện nay sản phẩm đã có giấy chứng nhận an toàn sinh học OCOP được nhiều người tiêu dùng ưa chuộng.

Công nhân hợp tác xã trầm hương Hưng Phát đang tất bật làm hương trầm nụ để kịp thời cung ứng ra thị trường

Rời HTX trầm hương Hưng Phát, chúng tôi đến với làng hương Quyết Thắng tại xã Thanh Trạch, Bố Trạch (Quảng Bình) không khí Tết nơi đây dường như đang đến rất gần, mùi thơm hương trầm nồng nàn trong gió. Hàng nghìn bó hương, tăm hương được xếp cẩn thận bung xoè như những đoá hoa trên khắp ngõ xóm.

Người dân tại thôn Quyết Thắng đang tất bật phơi cây hương khi mới se bột hương trầm   

Bà Lan trú tại thôn Quyết Thắng cho biết từ tháng 10 gia đình bà đã bắt đầu chuẩn bị sản xuất hương phục vụ mùa Tết nhưng từ tháng Chạp là khách hàng đặt mua nhiều. Theo bà Lan mỗi cây hương trầm có 3 nguyên liệu chính gồm tăm hương, bột trầm và chất keo. Tăm hương là phần lõi được vót từ cây tre lồ ô sau đó mang nhúng vào phẩm màu tạo chân hương. Để có được màu sắc tươi tắn cho chân hương người thợ hoà một lượng bột màu thích hợp trong nước nóng, nhúng chân hương qua vài lần sau đó đem phơi khô nhiều ngày nữa.

Se hương là công đoạn khó nhất trong quy trình làm hương và quyết định đến thẩm mĩ của sản phẩm. Khi se hương người thợ phải lăn thật nhẹ và cẩn thận để cho bột bám đều vào que hương. Hương sau khi se phải được phơi nắng 2 đến 3 ngày cho khô để hương thắp lên phải cháy đều toả mùi hương thơm và uốn công mới đẹp.

Se hương là công đoạn khó nhất trong quy trình làm hương và quyết định đến thẩm mĩ của sản phẩm. 

Theo các hộ sản xuất ở đây, một trong những công đoạn sản xuất mang lại nét khác biệt đặc trưng cho hương trầm Quyết Thắng là ở công đoạn cây hương được quấn nhúng bằng 2 lớp nước hương reng ở trong được phơi khô sau đó bao ở ngoài là bột cây rẽ quạt được trộn với bột sắn để làm chất kết dính. Chính điều này làm cho hương cháy đều, toả hương thơm dịu được nhiều khách hàng ưa chuộng. “Hương trầm Quyết Thắng được làm bằng thủ công, nức tiếng gần xa bởi chất liệu và hương thơm mang tính đặc trưng riêng vì vậy làng hương không chỉ tung ra trong thị trường tỉnh Quảng Bình mà còn vươn ra các tỉnh khác. Nhưng thật đáng tiếc làng hương chúng tôi mới dừng ở mức “hữu xạ tự nhiên hương” chưa được đầu tư bài bản để xây dựng nên một thương hiệu có nhãn mác” bà Võ Thị Thuyên nói.

Được biết, thôn Quyết Thắng có gần 300 hộ có nghề làm hương trầm, nhờ nghề hương trầm này mà nhiều hộ gia đình khá giả. Với bí quyết riêng tạo nên những thẻ nhang có mùi hương đặc trưng, cùng với sự tỉ mỉ của người dân làng, nghề trầm hương Quyết Thắng đã trở thành một thương hiệu nổi tiếng hàng chục năm nay, được UBND tỉnh Quảng Bình công nhận làng nghề truyền thống vào năm 2015.

Nguyễn Hoàng