Nhân rộng những cánh rừng được cấp chứng chỉ quản lý bền vững

TMO - Tỉnh Thái Nguyên xác định, cấp chứng chỉ cho rừng là giải pháp quan trọng nhằm quản lý rừng bền vững, nâng cao giá trị kinh tế lâm nghiệp, bảo vệ môi trường và xây dựng thương hiệu cho doanh nghiệp. 

FSC là chứng nhận được dùng cho các nhà quản lý rừng hay những nhà sản xuất các sản phẩm từ rừng đảm bảo được tiêu chí về phát triển bền vững, cân bằng được các giá trị bảo vệ môi trường với lợi ích xã hội của các bên liên quan. Chứng chỉ này được cấp bởi Hội đồng quản lý rừng FSC (Forest Stewardship Council) - Tổ chức phi chính phủ, phi lợi nhuận được thành lập năm 1993 với mục tiêu phát triển và quản lý rừng bền vững trên toàn thế giới.

Chi cục Kiểm lâm Thái Nguyên cho biết: Rừng được cấp chứng chỉ không chỉ mang lại nhiều lợi ích về môi trường, bảo vệ tài nguyên đất, nguồn nước, mà gỗ và các sản phẩm chế biến từ gỗ sẽ xuất khẩu thuận lợi, trong đó nhiều thị trường chỉ nhập khẩu gỗ từ rừng có Chứng chỉ FSC. Khi rừng được cấp Chứng chỉ FSC, nhận thức của người dân đối với sản xuất lâm nghiệp nâng lên rõ rệt ngay từ khi sản xuất cây giống, trồng, chăm sóc theo tiêu chuẩn, quy trình bền vững, nâng cao chất lượng rừng. Nhóm hộ được cấp chứng chỉ rừng sẽ cơ bản không bán gỗ tròn mà tập trung chế biến ván xẻ, nguyên liệu cho nhà máy gỗ MDF, viên nén gỗ xuất khẩu để tăng giá trị.

Với những lợi ích mà chứng chỉ quản lý rừng bền vững FSC mang lại, đa số các chủ rừng trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên đã đồng loạt hưởng ứng tham gia triển khai thực hiện đánh giá cấp chứng chỉ FSC, đến nay tổng diện tích được cấp chứng chỉ rừng bền vững FCS trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên là 3.745,09 ha. Năm 2023 có 5/9 Hạt Kiểm lâm trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên đã rà soát được 11.995,78 ha để hướng dẫn các chủ rừng thực hiện quản lý rừng bền vững và cấp chứng chỉ rừng.

Đến nay tổng diện tích được cấp chứng chỉ rừng bền vững FCS trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên là 3.745,09 ha. 

Huyện Đồng Hỷ là địa phương có diện tích rừng lớn của tỉnh, với trên 23.000ha, trong đó có hơn 5.500ha là rừng phòng hộ và gần 18.000ha rừng sản xuất. Với diện tích rừng trồng lớn như vậy, chứng chỉ FSC được coi như "tấm vé thông hành" cho sản phẩm gỗ rừng trồng của địa phương vươn ra thế giới, đặc biệt 2 thị trường lớn EU và Mỹ. Hiện nay, việc cấp chứng chỉ rừng trên địa bàn do doanh nghiệp chủ động đầu tư nguồn kinh phí, phối hợp với chính quyền địa phương để thực hiện từ khâu điều tra, khảo sát diện tích rừng; lựa chọn các hộ tham gia; tổ chức tập huấn cho các nhóm hộ liên kết; thuê đơn vị tư vấn đánh giá để cấp chứng chỉ rừng theo tiêu chuẩn quốc tế FSC tại địa phương... 

Huyện đang chỉ đạo ngành Nông nghiệp và các địa phương rà soát thị trường tiêu thụ sản phẩm từ rừng trồng. Thị trường nào bắt buộc phải thực hiện theo hệ thống chứng chỉ quốc tế thì xem xét mời các đơn vị tư vấn thực hiện nội dung rà soát, thẩm định hiện trường, đánh giá hồ sơ đủ điều kiện gửi tư vấn quốc tế xem xét cấp chứng chỉ FSC theo quy định. Chúng tôi cũng chỉ đạo các địa phương tiếp tục phối hợp với doanh nghiệp và người dân rà soát, lập hồ sơ quản lý rừng FSC, triển khai đánh giá hiện trường để cấp chứng chỉ rừng bền vững...

Huyện Võ Nhai có hơn 58.790ha rừng, trong đó diện tích rừng trồng đã thành rừng là 20.490ha thuộc 14 xã, 1 thị trấn cần được cấp chứng chỉ rừng quốc tế (FSC). Năm 2023, UBND huyện Võ Nhai đã ban hành kế hoạch về việc triển khai quản lý rừng bền vững và cấp chứng chỉ FSC; thành lập Ban Đại diện xây dựng phương án quản lý rừng bền vững và cấp chứng chỉ FSC. Cùng với đó, UBND huyện đã ký biên bản thỏa thuận với Công ty CP Thương mại và Khai thác khoáng sản Dương Hiếu về việc triển khai xây dựng phương án quản lý rừng bền vững, cấp chứng chỉ FSC cho nhóm hộ trồng keo tại các xã trên địa bàn huyện.

Sau khi triển khai thực hiện giai đoạn I (năm 2023-2024) của kế hoạch, tại các xã Bình Long, Dân Tiến, diện tích dự kiến cấp chứng chỉ FSC là gần 2.500ha, đạt 88,5% tổng diện tích, với 738 hộ đăng ký; các xã La Hiên, Cúc Đường và Vũ Chấn dự kiến cấp chứng chỉ FSC là 3.800ha (đạt 87%), với 1.700 hộ đăng ký…

Diện tích trồng rừng tập trung trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên năm 2023 là hơn 4.323 ha, trong khi kế hoạch giao đầu năm là 3.435 ha, tương đương với đạt 125,8%. Trong đó, trồng rừng gỗ lớn hơn 1.100 ha, nâng diện tích trồng rừng gỗ lớn toàn tỉnh đến năm 2023 là hơn 4.800 ha; Trồng 600 ha quế tại huyện Định Hóa và Võ Nhai, nâng tổng diện tích quế lên hơn 4.500 ha. Đáng chú ý có huyện Đại Từ đã vượt kế hoạch trồng rừng tới gần 203% so với kế hoạch, cụ thể trồng được gần 608 ha, vượt xa với chỉ tiêu là 300 ha. Người dân tự bỏ vốn trồng rừng gỗ nhỏ gần 337 ha, vượt xa so với dự tính cả năm là 150 ha; trồng rừng gỗ lớn đạt hơn 271 ha, vượt kế hoạch năm là 150 ha.

Về xây dựng phương án quản lý rừng bền vững, thực hiện Luật Lâm nghiệp năm 2017 và Thông tư số 28 năm 2018 của Bộ Nông nghiệp & Phát triển nông thôn quy định về quản lý rừng bền vững. Đến nay, tỉnh Thái Nguyên có 3/5 chủ rừng nhóm II quản lý rừng đặc dụng, sản xuất được phê duyệt Phương án quản lý rừng bền vững với diện tích hơn 34.400 ha (trong đó có hơn 30.000 ha rừng đặc dụng, gần 4.300 ha rừng sản xuất). Hiện Ban quản lý rừng ATK Định Hoá đang triển khai các thủ tục xây dựng phương án quản lý rừng bền vững giai đoạn 2021 - 2030 với diện tích 5.505 ha rừng đặc dụng. Chi cục Kiểm lâm tỉnh Thái Nguyên đã chỉ đạo các đơn vị tăng cường tuyên truyền, vận động người dân thực hiện quản lý rừng bền vững và tham gia cấp chứng chỉ rừng. 

Tỉnh Thái Nguyên thực hiện nhiều giải pháp để hỗ trợ các tổ chức, hộ gia đình, tổ hợp tác, hợp tác xã tham gia trồng rừng, khai thác rừng bền vững. 

Để nâng cao giá trị từ rừng, tỉnh Thái Nguyên đã đưa sản phẩm gỗ vào nhóm sản phẩm nông nghiệp chủ lực của tỉnh và xây dựng chương trình phát triển lâm nghiệp bền vững giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030. Theo đó, giai đoạn 2021 - 2025, UBND tỉnh Thái Nguyên đã lập kế hoạch trồng mới rừng gỗ lớn 2.000ha, chuyển hóa rừng gỗ nhỏ sang gỗ lớn 5.000ha. Giai đoạn 2026 - 2030 trồng mới rừng gỗ lớn là 14.000ha. Loại giống sử dụng chủ yếu là keo lá tràm, keo tai tượng, keo lai...; và các loại giống cây sinh trưởng chậm như trám trắng, trám đen, lát hoa, lim xanh, giổi xanh, sấu,...

Để người dân tích cực phát triển và quản lý rừng bền vững đạt chuẩn FSC, phát triển rừng gỗ lớn, tỉnh Thái Nguyên cũng thực hiện nhiều giải pháp để hỗ trợ các tổ chức, hộ gia đình, tổ hợp tác, hợp tác xã tham gia trồng rừng, khai thác rừng như hỗ trợ 100% kinh phí cấp chứng chỉ quản lý rừng bền vững FSC; hỗ trợ trồng rừng gỗ lớn bằng cây sinh trưởng chậm một lần 15 triệu đồng/ha; hỗ trợ trồng rừng gỗ lớn bằng cây sinh trưởng nhanh một lần 10 triệu đồng/ha; và hỗ trợ chuyển hóa rừng gỗ nhỏ sang gỗ lớn, công khoán bảo vệ rừng theo quy định của nhà nước... 

Theo các chuyên gia lâm nghiệp, để cung ứng bảo đảm nguồn nguyên liệu có chất lượng và gia tăng giá trị xuất khẩu hơn nữa, ngành lâm nghiệp và các địa phương phải tích cực đầu tư trồng rừng gỗ lớn. Cùng với đó, cần đẩy mạnh vùng nguyên liệu gỗ có chứng chỉ quản lý rừng bền vững để phục vụ xuất khẩu. Các chứng chỉ cho diện tích rừng gỗ lớn chính là trụ đỡ quan trọng cho ngành sản xuất, chế biến gỗ, qua đó, đẩy mạnh xuất khẩu, chinh phục các thị trường tiềm năng, tiến tới giảm mạnh sự phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu nhập khẩu. Hiện nay, Việt Nam có hai loại chứng chỉ rừng.

Trong đó, hệ thống chứng chỉ rừng quốc gia (VFCS) của Văn phòng Chứng chỉ quản lý rừng bền vững và chứng chỉ FSC của Hội đồng Quản lý rừng quốc tế. Tính đến cuối năm 2023, tổng diện tích rừng của Việt Nam đã đạt cả hai loại chứng chỉ nêu trên là gần 500.000 ha, đạt hơn 90% mục tiêu đặt ra đến năm 2025.

Với mục tiêu quản lý và khai thác bền vững tài nguyên rừng, bảo tồn đa dạng sinh học, bảo vệ môi trường sinh thái và các giá trị dịch vụ môi trường rừng; nâng cao giá trị gỗ rừng trồng, góp phần xóa đói, giảm nghèo đối với người làm nghề rừng và nâng cao giá trị gia tăng cho ngành lâm nghiệp, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Đề án quản lý rừng bền vững và Chứng chỉ rừng. Trong đó, đặt mục tiêu đến năm 2030 sẽ tổ chức cấp chứng chỉ cho 1 triệu ha rừng trồng sản xuất, phòng hộ.

Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã ban hành Kế hoạch “Phát triển rừng trồng sản xuất gỗ lớn giai đoạn 2024-2030”, đặt mục tiêu đến năm 2030, tổng diện tích rừng trồng sản xuất gỗ lớn đạt khoảng 1 triệu ha, trong đó duy trì diện tích rừng trồng gỗ lớn hiện có là 500 nghìn ha và phát triển mới giai đoạn 2024-2030 khoảng 450 nghìn đến 550 nghìn ha.

Lê Hưng