Nghiên cứu, chuyển giao công nghệ xử lý rác thải

TMO - Chất thải rắn sinh hoạt đã trở thành vấn đề nóng và ngày càng được quan tâm trong giai đoạn hiện nay. Các Bộ ngành, địa phương cần có hướng nghiên cứu và chuyển giao công nghệ cần giải quyết bài toán môi trường và tận dụng rác như nguồn tài nguyên.

Sự gia tăng dân số, tốc độ đô thị hóa và phát triển kinh tế đã làm cho lượng chất thải rắn sinh hoạt ngày càng tăng, không chỉ ở các đô thị mà còn ở cả các khu vực nông thôn. Điều này không chỉ tác động tiêu cực đến môi trường mà còn đặt ra những thách thức về quản lý chất thải và bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Cùng với sự gia tăng về lượng chất thải rắn sinh hoạt, vấn đề tìm kiếm và lựa chọn các giải pháp xử lý chất thải rắn sinh hoạt một cách phù hợp để vừa đảm bảo việc xử lý không gây ô nhiễm môi trường cũng như tận dụng được rác thải như một nguồn tài nguyên. 

Bộ Khoa học và Công nghệ cho rằng, trong xử lý chất thải rắn sinh hoạt, không có một công nghệ nào được coi là tối ưu. Việc lựa chọn công nghệ phụ thuộc vào nhiều yếu tố như khối lượng chất thải rắn sinh hoạt tại địa phương, loại rác thải, quy mô xử lý, nguồn lực kinh tế và môi trường. Do vậy, nên có sự kết hợp khi áp dụng các công nghệ khác nhau tùy thuộc vào tình hình cụ thể của mỗi địa phương. Việt Nam cần áp dụng tối đa xu thế công nghệ tái chế, tái sử dụng và tận dụng năng lượng, tài nguyên từ rác thải. Các nhà máy xử lý chất thải rắn sinh hoạt khi đưa vào sử dụng cần bảo đảm đáp ứng các tiêu chí về bảo vệ môi trường, tính khả thi về hiệu quả đầu tư và tính bền vững.

Các Bộ ngành, địa phương cần có hướng nghiên cứu và chuyển giao công nghệ cần giải quyết bài toán môi trường và tận dụng rác như nguồn tài nguyên (Ảnh minh họa). 

Những dự án áp dụng lò đốt có công suất nhỏ (350-1000kg/h) là những giải pháp tình thế, tạm thời để xử lý chất thải rắn sinh hoạt tại các khu dân cư nhỏ. Thay vào đó, cần khuyến khích mô hình xử lý tập trung, công nghệ hiện đại, với quy mô xử lý đủ lớn, từ 500 tấn trở lên.  Bên cạnh đó, các địa phương cần áp dụng kinh tế xanh, tuần hoàn, xử lý chất thải rắn sinh hoạt kết hợp với chất thải rắn công nghiệp tại các khu công nghiệp theo mô hình tiết kiệm năng lượng, tận dụng nguồn nhiệt phát sinh từ việc đốt chất thải rắn.

Bộ Khoa học và Công nghệ đã và đang đẩy mạnh các hoạt động hỗ trợ nghiên cứu khoa học, đổi mới công nghệ thông qua các chương trình, nhiệm vụ khoa học và công nghệ; thực hiện việc thẩm định công nghệ đối với các dự án đầu tư; thẩm định và ban hành các Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia, tiêu chuẩn quốc gia; các hoạt động liên quan đến sở hữu trí tuệ góp phần thúc đẩy việc phát triển và ứng dụng công nghệ xử lý chất thải rắn sinh hoạt vào thực tế.

Bộ luôn duy trì sự hỗ trợ và đầu tư cho nghiên cứu và phát triển, cũng như tạo ra môi trường kinh doanh thích hợp để khuyến khích đầu tư đổi mới công nghệ trong lĩnh vực này để đưa công nghệ là nhân tố trung tâm quan trọng của cuộc cách mạng xử lý chất thải, đồng thời tạo điều kiện cho sự hợp tác đa ngành, lĩnh vực, đa cấp độ giữa các cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan. Tuy nhiên, còn rất nhiều thách thức đặt ra đòi hỏi sự phối kết hợp chặt chẽ, kịp thời giữa các cơ quan, bộ, ngành và địa phương cũng như các doanh nghiệp, viện nghiên cứu, trường đại học, các cá nhân, nhà nghiên cứu để giải quyết được triệt để các các thách thức trong việc xử lý chất thải rắn sinh hoạt; đồng thời, hướng tới việc phát triển và ứng dụng thực tế những giải pháp công nghệ xử lý chất thải toàn diện nhất, phù hợp với điều kiện Việt Nam.

UBND tỉnh Bến Tre cho biết, trong bối cảnh mật độ phát triển dân cư tăng nhanh, quỹ đất ngày càng khan hiếm, thì vấn đề rác thải và xử lý rác thải đã trở thành mối quan tâm lớn của toàn xã hội, nhất là khi cách thức xử lý truyền thống đã không thể tiếp tục thực hiện hiệu quả. Tính đến nay, trên địa bàn toàn tỉnh, hàng ngày phát sinh khoảng 1.000 tấn rác thải. Rác thải phần lớn được thu gom về bãi rác tạm hoặc được chôn lấp và xử lý bằng chế phẩm sinh học, nhằm hạn chế mùi hôi, tăng tốc độ phân hủy. Tuy nhiên, phương pháp xử lý cũ hiện không phát huy hiệu quả, ngày càng phát sinh ô nhiễm môi trường và tác động tiêu cực đến đời sống, sinh hoạt, sản xuất của người dân. Toàn tỉnh chỉ có nhà máy xử lý rác thải Bến Tre có lò đốt rác nhưng từ tháng 10/2022 đã ngưng hoạt hoạt động để tái cơ cấu.

Trước thực trạng trên, đòi hỏi cần phải đặc biệt quan tâm đầu tư công nghệ xử lý rác hiện đại, tiên tiến, hiệu quả kinh tế cao, nhằm giải quyết tốt các vấn đề về môi trường, nâng cao chất lượng cuộc sống của nhân dân, hiện thực hóa mục tiêu phát triển bền vững, góp phần thực hiện thành công Quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 tỉnh Bến Tre mong muốn Bộ Khoa học và Công nghệ và các Bộ, ngành Trung ương, các chuyên gia, nhà khoa học, các doanh nghiệp, nhà đầu tư tiếp tục quan tâm, hỗ trợ Bến Tre nói riêng và các tỉnh, thành phía Nam nói chung về vấn đề quản lý chất thải rắn hướng đến nền kinh tế tuần hoàn, cũng như tăng cường hơn nữa sự phối hợp, hợp tác và liên kết với tỉnh Bến Tre, các tỉnh, thành phía Nam trong lĩnh vực môi trường.

Đặc biệt là thông tin, chia sẻ các kinh nghiệm về xử lý chất thải rắn thông qua giải pháp về công nghệ đảm bảo tiêu chuẩn vệ sinh môi trường và phát triển bền vững, góp phần hỗ trợ các địa phương vùng Đồng bằng sông Cửu Long sớm hoàn thành mục tiêu về tỷ lệ thu gom, xử lý chất thải rắn sinh hoạt bảo đảm tiêu chuẩn, quy chuẩn góp phần phát triển kinh tế - xã hội của cả nước.

Thu Uyên