Nghề nuôi cá lồng ở vùng hồ Hòa Bình

TMO - Những năm qua, nghề nuôi cá lồng trên hồ Hòa Bình phát triển mạnh, đem lại thu nhập ổn định cho hàng nghìn hộ dân. Tỉnh Hòa Bình đã ban hành các chính sách khuyến khích, hỗ trợ nhằm khai thác hiệu quả tiềm năng, lợi thế mặt nước để phát triển nghề nuôi cá lồng bền vững.

Hồ Hoà Bình là một trong những hồ chứa nước ngọt lớn nhất miền Bắc, tổng diện tích khoảng 8.900 ha, sức chứa 9,3 tỷ m3 nước. Với điều kiện tự nhiên thuận lợi và sự quan tâm của các cấp, các ngành, nghề nuôi cá lồng đã có bước phát triển mạnh mẽ. Năm 2014, trên địa bàn tỉnh Hòa Bình mới có 1.700 lồng cá thì đến nay đã tăng lên gần 5.000 lồng cá, sản lượng trên 7.000 tấn/năm. Theo Chi cục Thuỷ sản tỉnh, hiện nay có 5 cơ sở nuôi trên 100 lồng cá, còn đa số các cơ sở nuôi từ 20 - 50 lồng. Sản phẩm thuỷ sản phong phú, đa dạng, gồm: cá tươi sống, cá phile, cá một nắng, cá hun khói và các sản phẩm chế biến sâu đã được công nhận tiêu chuẩn OCOP 3 sao, 4 sao. 

Tỉnh Hòa Bình đã ban hành các chính sách khuyến khích, hỗ trợ nhằm khai thác hiệu quả tiềm năng, lợi thế mặt nước để phát triển nghề nuôi cá lồng bền vững. Ảnh: VĐ. 

Những năm qua, Tỉnh ủy, UBND tỉnh Hòa Bình đã ban hành các chính sách để thúc đẩy phát triển nuôi trồng thủy sản như: Nghị quyết số 12-NQ/TU, ngày 13/6/2014 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về phát triển nuôi cá lồng, bè vùng hồ thủy điện Hòa Bình giai đoạn 2014 - 2020; Quyết định số 10/QĐ-UBND, ngày 27/4/2015 của UBND tỉnh về việc quy định một số chính sách hỗ trợ khuyến khích phát triển nuôi cá lồng vùng hồ thủy điện Hòa Bình giai đoạn 2015 - 2020; Quyết định số 1354/QĐ-UBND, ngày 5/7/2021 ban hành kế hoạch hành động thực hiện Quyết định số 339/QĐ-TTg, ngày 11/3/2021 của Thủ tướng Chính phủ về chiến lược phát triển thủy sản đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 trên địa bàn tỉnh Hòa Bình.

Chi cục Thủy sản tỉnh Hòa Bình cho biết, hiện trên hồ thủy điện Hòa Bình đã có một số doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh đến đầu tư xây dựng hệ thống lồng, bè nuôi tiên tiến, nuôi theo hình thức thâm canh và bán thâm canh một số loài cá đặc sản. Đáng chú ý, nhãn hiệu cá, tôm sông Đà Hòa Bình đã được Cục Sở hữu trí tuệ công nhận. Đây là điều kiện để phát triển sản xuất, mở rộng thị trường tiêu thụ, nâng cao giá trị sản phẩm và hướng đến thị trường xuất khẩu.

Tuy nhiên, theo đánh giá của ngành chức năng nghề nuôi thủy sản hồ chứa nói chung trên địa bàn tỉnh Hòa Bình vẫn còn gặp những khó khăn. Trong đó, quy mô nuôi còn manh mún, các cơ sở nuôi cá lồng bè đa số chưa đăng ký và chưa được cấp mã số lồng bè. Công nghiệp chế biến thủy sản còn kém phát triển, nhất là chế biến sâu và công nghiệp phụ trợ. Bên cạnh đó, việc ứng dụng công nghệ cao còn hạn chế, chưa tạo được đột phá để nâng cao giá trị gia tăng, sức cạnh tranh của sản phẩm. Ngoài ra, việc đổi mới tổ chức sản xuất còn chậm, doanh nghiệp đầu tư vào thủy sản còn rất ít; hay sự thiếu liên kết giữa các tác nhân trong chuỗi giá trị...

Thời gian vừa qua, tỉnh Hòa Bình tập trung các giải pháp chính để phát triển thủy sản hồ chứa bền vững, gồm: Chính sách, khoa học và công nghệ, tổ chức sản xuất, thị trường, môi trường. Theo đó, tỉnh khuyến khích, hỗ trợ nghiên cứu, ứng dụng tiến bộ khoa học-kỹ thuật vào sản xuất, hướng tới phát triển mô hình sản xuất theo hướng an toàn môi trường, hạn chế rủi ro và tăng hiệu quả kinh tế cho vùng nuôi cá lồng, bè.

Đồng thời tỉnh chú trọng triển khai thử nghiệm các mô hình nuôi cá bè theo tiêu chuẩn nuôi trồng thủy sản có chứng nhận VietGAP, hoặc tiêu chuẩn khác có liên quan để nâng cao chất lượng và giá trị của sản phẩm; hạn chế rủi ro do môi trường và thời tiết. Xây dựng các mô hình liên kết theo chuỗi từ sản xuất giống, nuôi trồng, chế biến, thị trường. Hòa Bình khuyến khích phát triển hợp tác xã, liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ sản phẩm theo hướng tập trung, quy mô lớn gắn với áp dụng các tiêu chuẩn chất lượng; áp dụng chính sách phát triển vùng sản xuất gắn với liên kết chuỗi.

Chi cục Thủy sản đã đề ra các giải pháp để phát triển nghề nuôi thủy sản bền vững, đem lại giá trị kinh tế cao hơn. Đối với vùng hồ Hòa Bình, ngành tiếp tục mở rộng vùng nuôi trồng tập trung đảm bảo các tiêu chuẩn an toàn vệ sinh thực phẩm; quan tâm chứng nhận lồng nuôi đủ điều kiện an toàn thực phẩm, VietGAP, truy xuất nguồn gốc, quảng bá và xúc tiến thương mại. Ứng dụng có hiệu quả tiến bộ khoa học công nghệ vào sản xuất, phát triển thủy sản, trước hết là khâu sản xuất các loại giống đặc sản có giá trị kinh tế cao. 

Một số địa phương trên địa bàn tỉnh triển khai mô hình nuôi cá lồng gắn với phát triển du lịch. Ảnh: BHB. 

Những năm qua, chính quyền tỉnh Hòa Bình đã triển khai hiệu quả chính sách, định hướng nhằm thúc đẩy sự phát triển của ngành thủy sản và sản phẩm từ cá, tôm sông Đà; đẩy mạnh quảng bá, khẳng định thương hiệu, gắn với sản phẩm nông nghiệp là quyền chủ sở hữu 2 nhãn hiệu đặc sản "Tôm sông Đà Hòa Bình” và "Cá sông Đà Hòa Bình”. Cùng đó, kết hợp triển khai nhiều giải pháp nhằm phát triển du lịch thành kinh tế mũi nhọn. Trong đó, đặc biệt chú trọng quảng bá, kích cầu du lịch nhằm thu hút du khách đến tham quan, nghỉ dưỡng.

Nuôi cá lồng gắn với phát triển du lịch hiện là hướng đi nhiều hộ dân hướng tới nhằm đánh thức tiềm năng, thế mạnh vùng lòng hồ Hoà Bình. Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hòa Bình cho biết, để vừa phát triển bền vững ngành thuỷ sản vừa phục vụ phát triển du lịch vùng hồ, ngành Nông nghiệp Hòa Bình tăng cường hướng dẫn các hộ nuôi cá lồng, hợp tác xã tiếp tục phát triển chăn nuôi hiệu quả loài thuỷ sản có giá trị kinh tế gắn với bảo vệ môi trường sinh thái.

Trong số đó, tập trung vào các loại cá đặc sản vùng hồ, áp dụng quy trình nuôi trồng VietGAP, thuỷ sản hữu cơ, ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất thuỷ sản nhằm nâng cao giá trị gia tăng, giảm chi phí. Đồng thời, hướng tới phát triển nuôi trồng các loài thuỷ sản mục đích làm cảnh, giải trí ở khu đô thị, khu du lịch; khuyến khích, hỗ trợ phát triển nuôi trồng thuỷ sản gắn với du lịch, các hoạt động giáo dục, du lịch sinh thái, tham quan trải nghiệm.

Với lợi thế có vùng hồ rộng lớn, những năm qua, huyện Đà Bắc phát triển mạnh nghề nuôi cá lồng, tập trung ở các xã ven lòng hồ Hòa Bình như: Hiền Lương, Vầy Nưa, Tiền Phong. Hiện, toàn huyện có diện tích nuôi trồng thủy sản hơn 96 ha, với 2.252 lồng cá. Năm 2023, sản lượng thủy sản đạt trên 1.453 tấn, trong đó, đánh bắt trên 215 tấn, nuôi trồng 1.238 tấn.

Theo Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện Đà Bắc xác định, phát triển nông - lâm nghiệp bền vững gắn với du lịch, dịch vụ để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của huyện. Từ đó, huyện đã đẩy mạnh quảng bá du lịch nhằm thu hút du khách trong và ngoài nước. Nuôi cá lồng gắn với phát triển du lịch là hướng đi mới ở xã Hiền Lương (Đà Bắc). Toàn xã có khoảng 80 hộ dân làm nghề đánh bắt và nuôi trồng thủy sản, với hơn 200 lồng cá. Trước đây, sản phẩm cá lồng được tiêu thụ chủ yếu qua tư thương nên bấp bênh, không ổn định. Hiện nay, bà con tìm thêm đầu ra mới cho sản phẩm cá lồng, đó là kết hợp du lịch với nghề nuôi cá. 

Hải An