Nâng cao năng lực cộng đồng trong bảo tồn quần thể rạn san hô Hòn Yến

TMO - UBND tỉnh Phú Yên nhấn mạnh, để bảo tồn sinh thái cảnh quan, đa dạng sinh học đặc biệt là hệ sinh thái rạn san hô quần thể Hòn Yến cần có sự chung tay hành động của cả cộng đồng. Thời gian qua, việc thúc đẩy hợp tác quốc tế trong triển khai Dự án "Tăng cường năng lực cộng đồng trong bảo tồn quần thể rạn san hô Hòn Yến, huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên” đã góp phần nâng cao hiệu quả bảo vệ nguồn tài nguyên quý giá này.

Theo tài liệu nghiên cứu của Trung tâm Nhiệt đới Việt-Nga, san hô ở Hòn Yến được ghi nhận có 17 loài (với hai dòng san hô cứng và san hô mềm), phân bố trên diện tích khoảng 12,71ha. Trước đó, khu vực hệ sinh thái san hô này chịu tác động bởi ô nhiễm môi trường từ sinh hoạt của người dân, các lồng bè nuôi trồng hải sản và du lịch tự phát, cộng với biến đổi khí hậu, nước biển dâng… đã làm suy giảm chất lượng các hệ sinh thái và nguồn lợi sinh vật biển, nhiều rạn san hô bị phá hủy nhanh chóng.

Trước tác động từ nhiều nguyên nhân, quần thể san hô Hòn Yến đã suy giảm chất lượng thời gian qua. 

Trước thực trạng trên, tháng 8/2020 Dự án “Tăng cường năng lực cộng đồng trong bảo tồn quần thể rạn san hô Hòn Yến, huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên” do Quỹ Môi trường toàn cầu - Chương trình các dự án nhỏ tại Việt Nam thuộc chương trình phát triển của Liên Hợp Quốc (UNDP) tài trợ đã triển khai. Sau 2 năm thực hiện, các đơn vị đã tập trung vào các hoạt động nâng cao nhận thức và năng lực cộng đồng trong quản lý, khai thác, bảo vệ tài nguyên biển, đặc biệt là hệ sinh thái rạn san hô.

Tại khu vực Hòn Yến, hiện đã quản lý được tình trạng rác thải nhựa khu dân cư và khu vực Hòn Yến; hình thành điểm tiếp đón và hướng dẫn khách tham quan các dịch vụ, du lịch theo mô hình lắp ghép thân thiện với môi trường, không kiên cố. Đặc biệt, huyện Tuy An đã xác lập 4 vùng chức năng với tổng diện tích gần 69ha và phân vùng theo dõi chặt chẽ để từ đó bảo vệ rạn san hô Hòn Yến gắn với việc khai thác thủy sản hợp lý.

Ngoài ra, từ dự án trên người dân địa phương được giao quyền quản lý, bảo vệ môi trường, bảo vệ hệ sinh thái san hô Hòn Yến. Theo đó, mỗi tổ hợp tác được hình thành gồm19 thành viên và 20 tuyên truyền viên cộng đồng cùng với cán bộ, công chức trong hệ thống chính trị xã An Hòa Hải là những hạt nhân nòng cốt triển khai nhiều biện pháp cấp thiết. Đến nay, khu vực ven biển Hòn Yến không chỉ quản lý được rác thải nhựa, mà còn hình thành điểm đến hấp dẫn du khách với các dịch vụ du lịch thân thiện với môi trường.

Nâng cao năng lực cộng đồng trong bảo vệ môi trường, hệ sinh thái tại Hòn Yến được tỉnh Phú Yên đặc biệt chú trọng. Ảnh: BND 

Vừa qua, tại Hội nghị Bảo tồn hệ sinh thái san hô ven biển Phú Yên và tổng kết dự án “Tăng cường năng lực cộng đồng trong bảo tồn quần thể rạn san hô Hòn Yến, huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên”, lãnh đạo UBND tỉnh nhận định, Để bảo tồn sinh thái cảnh quan, đa dạng sinh học đặc biệt là hệ sinh thái rạn san hô quần thể Hòn Yến cần có sự chung tay hành động của các ngành, các tổ chức, chính quyền, hội viên các đoàn thể và cộng đồng dân cư địa phương. Nhờ các hoạt động của Dự án đã giúp người dân địa phương nâng cao nhận thức, năng lực và vai trò của cộng đồng trong quản lý, bảo vệ, khai thác, bảo vệ tài nguyên biển, đặc biệt là hệ sinh thái rạn san hô; thấy được vai trò, trách nhiệm của mình trong việc chung tay, chia sẻ cùng chính quyền, cùng các cơ quan chức năng để bảo vệ môi trường biển, môi trường ven bờ, hệ sinh thái rạn san hô Hòn Yến, bảo vệ danh thắng Hòn Yến gắn với phát triển du lịch sinh thái cộng đồng.

Trong thời gian tới, UBND tỉnh đề nghị các cơ quan, đơn vị, địa phương tiếp tục thực hiện thường xuyên, liên tục, lâu dài đối với công tác tuyên truyền, vận động nâng cao nhận thức của cộng đồng dân cư, khách tham quan du lịch để làm thay đổi thói quen, tạo sự đồng thuận của cộng đồng cùng tham gia thực hiện bảo vệ môi trường biển, bảo vệ bảo tồn đa dạng sinh học và các hệ sinh thái biển. Tiếp tục hoàn thiện Đề án thu phí dịch vụ và tham quan du lịch khu vực Hòn Yến; phương án bảo vệ, bảo tồn hệ sinh thái san hô Hòn Yến; hỗ trợ cho Tổ hợp tác quản lý và bảo vệ rạn san hô Hòn Yến duy trì các hoạt động, tăng cường công tác quản lý, bảo vệ rạn san hô và bảo vệ môi trường khu vực Hòn Yến. Đồng thời, đề nghị Quỹ Môi trường toàn cầu - Chương trình các dự án nhỏ tại Việt Nam của Liên Hợp Quốc (UNDP) tạo điều kiện hỗ trợ giai đoạn 2 của dự án nhằm phát triển sinh kế, phát triển du lịch cộng đồng bền vững và bảo vệ hệ sinh thái rạn san hô Hòn Yến.

Tầm nhìn 2030, Hòn Yến trở thành một chấm trên bản đồ về nỗ lực của cộng đồng trong bảo tồn đa dạng hệ sinh thái rạn san hô, góp phần thực hiện mục tiêu phát triển bền vững của Liên Hiệp Quốc. Hòn Yến cũng sẽ là điểm du lịch học tập trong nước và quốc tế về mô hình cộng đồng tham gia bảo vệ hệ sinh thái san hô.

Mai Hoa