Gia Lai: Khai thác tiềm năng, lợi thế từ các-bon rừng

TMO - Tỉnh Gia Lai sở hữu diện tích rừng tự nhiên lớn, tạo nhiều lợi thế để tham gia thị trường các-bon đang phát triển mạnh. Việc khai thác giá trị từ tín chỉ các-bon rừng không chỉ mở ra nguồn thu mới cho địa phương mà còn góp phần thúc đẩy quản lý, bảo vệ rừng bền vững.

Đây được xem là hướng đi quan trọng giúp Gia Lai nâng cao giá trị tài nguyên rừng và phát triển kinh tế xanh. Trong bối cảnh thị trường các-bon ngày càng mở rộng, Gia Lai đẩy mạnh khai thác lợi thế từ diện tích rừng tự nhiên và rừng trồng.

Thông qua việc chuẩn bị cơ sở dữ liệu, hoàn thiện quy trình đo đạc, giám sát và tăng cường bảo vệ rừng, địa phương kỳ vọng tạo nguồn thu ổn định từ tín chỉ các-bon. Đây là cơ hội để chuyển đổi mô hình phát triển theo hướng bền vững, gắn bảo vệ rừng với kinh tế môi trường. Gia Lai là địa phương có diện tích rừng lớn của khu vực Tây Nguyên, kinh doanh tín chỉ các-bon rừng được xem là hướng đi mới, mở ra cơ hội gia tăng giá trị kinh tế từ “tài sản xanh”.

Theo thống kê sau sáp nhập Gia Lai hiện có diện tích tự nhiên hơn 2,15 triệu ha, trong đó diện tích đất có rừng đạt gần 988 nghìn ha, bao gồm hơn 692 nghìn ha rừng tự nhiên và trên 295 nghìn ha rừng trồng. Với diện tích này, Gia Lai là tỉnh có diện tích rừng lớn nhất Tây nguyên và đứng thứ 4 cả nước.

Không chỉ đóng vai trò quan trọng trong bảo vệ môi trường sinh thái, điều hòa khí hậu và phòng chống thiên tai, hệ sinh thái rừng của tỉnh Gia Lai còn được xem là “nguồn vốn các-bon” có giá trị lớn. Thông tin từ Chi cục Kiểm lâm tỉnh Gia Lai cho biết, với lợi thế về quy mô và chất lượng rừng, Gia Lai có nhiều điều kiện thuận lợi để tham gia thị trường tín chỉ các-bon trong nước và quốc tế, nếu được triển khai bài bản, đúng quy định.

Kiểm lâm địa bàn xã Hra hướng dẫn người dân chăm sóc keo lai. Ảnh: N.S

Chi cục Kiểm lâm tỉnh Gia Lai thông tin thêm, bình quân mỗi ha rừng tại khu vực Tây Nguyên có thể hấp thụ khoảng 4-6 tấn CO2 mỗi năm, tùy theo loại và trạng thái rừng. Với mức trung bình khoảng 5 tấn CO2/ha/năm, tổng diện tích rừng của Gia Lai có khả năng hấp thụ xấp xỉ 4,9 triệu tấn CO2 mỗi năm. Nếu lượng CO2 này được quy đổi thành tín chỉ các-bon và giao dịch với mức giá tham khảo khoảng 10 USD/tấn, thì giá trị kinh tế mang lại là rất lớn, ước tính có thể đạt hàng chục triệu USD mỗi năm. Đây là tiềm năng thực sự, nhưng cần được khai thác thận trọng, bền vững và đúng cơ chế.

Tỉnh Gia Lai đã tích cực tham gia các chương trình, sáng kiến quốc gia và quốc tế về giảm phát thải từ rừng. Đáng chú ý, Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm chủ trì tham mưu Bộ Nông nghiệp và Môi trường xây dựng, đàm phán và triển khai thỏa thuận mua bán giảm phát thải từ rừng (ERPA) cho khu vực Tây Nguyên và Nam Trung Bộ, trong đó có Gia Lai. Lãnh đạo Chi cục Kiểm lâm tỉnh Gia Lai chia sẻ, để triển khai chương trình này trên địa bàn, Sở Nông nghiệp và Môi trường Gia Lai đã phối hợp chặt chẽ với Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm, các chuyên gia tư vấn và Viện Điều tra Quy hoạch rừng tiến hành khảo sát, xác minh, thẩm định kết quả giảm phát thải khí nhà kính tại một số địa phương và chủ rừng.

Song song đó là việc tổ chức các hội nghị, hội thảo nhằm tuyên truyền, phổ biến thông tin, bảo đảm sự công khai, minh bạch và đồng thuận của chính quyền cơ sở, các chủ rừng và cộng đồng dân cư. Quan điểm xuyên suốt là mọi hoạt động liên quan đến tín chỉ các-bon rừng phải tuân thủ đúng quy định pháp luật của Việt Nam, đồng thời đáp ứng yêu cầu của các đối tác quốc tế, gắn chặt với nhiệm vụ bảo vệ và phát triển rừng.

Bên cạnh chương trình ERPA, tỉnh Gia Lai cũng đang xem xét, nghiên cứu các đề xuất phát triển dự án tín chỉ các-bon trong lĩnh vực lâm nghiệp và một số lĩnh vực liên quan. UBND tỉnh đã giao các sở, ngành chức năng phối hợp nghiên cứu lộ trình triển khai, bảo đảm phù hợp với định hướng phát triển thị trường các-bon và điều kiện thực tiễn của địa phương. Kinh doanh CO2 rừng không chỉ tạo nguồn thu mới, bền vững cho ngân sách và các chủ rừng, mà còn trở thành động lực quan trọng thúc đẩy bảo vệ, phát triển rừng, cải thiện sinh kế cho người dân, nhất là đồng bào dân tộc thiểu số.

Các hộ dân Gia Lai kiểm soát diện tích rừng nhận khoán. Ảnh: N.D. 

Đây cũng là giải pháp thiết thực để Gia Lai góp phần thực hiện mục tiêu giảm phát thải quốc gia, phát triển kinh tế xanh và hội nhập quốc tế. Với tiềm năng lớn, những kết quả bước đầu tích cực cùng sự vào cuộc đồng bộ của các cấp, các ngành, kinh doanh tín chỉ CO2 rừng được kỳ vọng sẽ trở thành trụ cột mới của ngành lâm nghiệp Gia Lai trong thời gian tới.

Theo Chi cục Kiểm lâm tỉnh Gia Lai, năm 2025, toàn tỉnh đặt mục tiêu trồng mới và phục hồi 16.240 ha rừng, gồm rừng sản xuất, phòng hộ và đặc dụng. Không chỉ mở rộng diện tích, tỉnh còn chú trọng nâng cao chất lượng rừng thông qua việc chuyển hóa rừng trồng gỗ nhỏ sang gỗ lớn với diện tích 41,5 ha, nâng tổng diện tích rừng gỗ lớn toàn tỉnh lên hơn 10.290 ha. Đây là bước đi cần thiết, hướng tới mục tiêu nâng cao năng suất, chất lượng rừng trồng.

Khai thác lợi thế từ các-bon rừng đang mở ra hướng phát triển mới cho Gia Lai, đặc biệt trong bối cảnh kinh tế xanh và giảm phát thải trở thành xu thế toàn cầu. Với diện tích rừng lớn, tính đa dạng sinh học cao và độ che phủ rừng thuộc nhóm dẫn đầu cả nước, Gia Lai có nhiều điều kiện thuận lợi để tham gia sâu vào thị trường các-bon.

Với những giải pháp đồng bộ trong quản lý bảo vệ rừng cho thấy sự chủ động của địa phương trong chuẩn bị nền tảng cần thiết. Tuy nhiên, để khai thác hiệu quả nguồn lực này, Gia Lai cần tiếp tục hoàn thiện cơ chế phối hợp giữa chính quyền, doanh nghiệp và cộng đồng; đẩy mạnh truyền thông để nâng cao nhận thức; đồng thời thu hút nhà đầu tư có năng lực trong lĩnh vực tín chỉ các-bon.

Khi rừng được quản lý bền vững và mang lại giá trị kinh tế rõ ràng cho người dân, thị trường các-bon sẽ trở thành động lực quan trọng, giúp Gia Lai phát triển hài hòa giữa kinh tế – môi trường và đảm bảo an sinh lâu dài.

Thuỳ Trang