Nâng cao chất lượng rừng, bảo tồn hệ sinh thái và phòng chống thiên tai

TMO - Thời gian tới, tỉnh Tuyên Quang rà soát, xác định cụ thể về hiện trạng, đối tượng, diện tích, loại rừng theo chủ quản lý rừng, xây dựng dự án, phương án, kế hoạch nâng cao chất lượng rừng nhằm bảo tồn hệ sinh thái và phòng, chống thiên tai.  

Triển khai Quyết định số 171/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về nâng cao chất lượng rừng nhằm bảo tồn hệ sinh thái, tăng khả năng phòng chống thiên tai và ứng phó với biến đổi khí hậu đến năm 2030, Tuyên Quang phấn đấu nâng cao chất lượng 11.260 ha rừng tự nhiên; trong đó có 11.010 ha khoanh nuôi xúc tiến tái sinh tự nhiên, 20 ha khoanh nuôi có trồng bổ sung và 230 ha làm giàu rừng.

Chất lượng các khu rừng nghèo, rừng nghèo kiệt, rừng chưa có trữ lượng sẽ được phục hồi về cấu trúc và đa dạng loài nhằm đáp ứng yêu cầu bảo tồn và phòng, chống thiên tai. Đối tượng áp dụng tập trung vào rừng đặc dụng, rừng phòng hộ đầu nguồn và rừng sản xuất tự nhiên tại những khu vực có nguy cơ lũ quét, sạt lở, địa hình dốc hoặc chịu tác động mạnh của thiên tai. 

Tỉnh tiếp tục rà soát hiện trạng, xác định cụ thể diện tích, vị trí, ranh giới đối tượng cần nâng cao chất lượng rừng. 

Để thực hiện mục tiêu này tỉnh sẽ rà soát hiện trạng, xác định cụ thể diện tích, vị trí, ranh giới đối tượng cần nâng cao chất lượng rừng; Xây dựng các dự án, phương án, kế hoạch nâng cao chất lượng rừng thông qua rà soát, xác định cụ thể về hiện trạng, đối tượng, diện tích, loại rừng theo chủ quản lý rừng, xây dựng dự án, phương án, kế hoạch nâng cao chất lượng rừng; trong đó xác định cụ thể các biện pháp lâm sinh như:

Khoanh nuôi xúc tiến tái sinh tự nhiên; khoanh nuôi xúc tiến tái sinh tự nhiên có trồng bổ sung; làm giàu rừng và nuôi dưỡng rừng cho từng đối tượng rừng; Lựa chọn loài cây trồng để nâng cao chất lượng rừng phù hợp với chức năng của từng loại rừng (Rừng đặc dụng, rừng phòng hộ và rừng sản xuất) để bảo tồn hệ sinh thái rừng, bảo tồn đa dạng sinh học và tăng khả năng phòng hộ của rừng. Ưu tiên lựa chọn các loài cây bản địa; loài cây đa tác dụng; loài cây có sức chống chịu ở những điều kiện lập địa khác nhau; loài cây quý, hiếm có giá trị kinh tế, bảo tồn cao.

Xây dựng các mô hình điểm để nâng cao chất lượng rừng bằng nhiều loài cây bản địa có cấu trúc đa tầng, đa loài, nâng cao khả năng bảo tồn của hệ sinh thái rừng và chức năng phòng hộ của rừng trên điều kiện lập địa khó khăn, vùng đất dốc, vùng khô hạn, cho từng loại rừng (rừng đặc dụng, rừng phòng hộ và rừng sản xuất là rừng tự nhiên); trên cơ sở theo dõi, đánh giá kết quả sẽ tổng kết, tài liệu hoá và nhân rộng mô hình.

Ngành chức năng tỉnh sẽ tăng cường phổ biến, giáo dục pháp luật về lâm nghiệp và pháp luật liên quan, như: Đất đai, bảo vệ môi trường,… để nâng cao nhận thức và trách nhiệm của các cấp, các ngành, chủ rừng và toàn xã hội trong việc bảo vệ rừng, bảo tồn đa dạng sinh học và phòng, chống thiên tai; vận động người dân thực hiện tốt và chấp hành các quy định của pháp luật. Tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động vận động các hộ dân sống trong và gần các khu rừng đặc dụng, rừng phòng hộ ký cam kết bảo vệ rừng; xây dựng và thực hiện các quy ước, hương ước bảo vệ rừng; 

Nghiên cứu điều chỉnh hoặc bổ sung chính sách mới nhằm tăng tính tự chủ cho các Ban quản lý rừng đặc dụng, phòng hộ, công ty lâm nghiệp và các chủ rừng đang quản lý diện tích rừng tự nhiên lớn trong hoạt động đầu tư, khai thác các tiềm năng của rừng, nhưng vẫn đảm bảo bền vững hệ sinh thái rừng như: Thuê môi trường rừng để phát triển cây dược liệu; sản xuất nông, lâm kết hợp để tăng thu nhập, tái đầu tư vào công tác quản lý, bảo vệ, phát triển rừng, nâng cao chất lượng rừng. Phát triển các dịch vụ hệ sinh thái của rừng dựa trên các quy định của Nhà nước, như: Dịch vụ hấp thụ, lưu trữ các - bon của rừng để phát huy đa giá trị của hệ sinh thái rừng, tạo thu nhập cho người làm nghề rừng.

Tiếp tục nghiên cứu, chọn, tạo giống cây trồng lâm nghiệp bản địa có sức chống chịu cao với điều kiện tự nhiên khắc nghiệt (chịu biến đổi nhanh, mạnh, thường xuyên, biên độ rộng về nhiệt độ, độ ẩm, lượng mưa, ….) và sâu bệnh hại để nâng cao chất lượng rừng. Ứng dụng các tiến bộ khoa học trong sản xuất cây giống phục vụ nâng cao chất lượng rừng bằng công nghệ cao, công nghệ nuôi cấy mô để đẩy mạnh sản xuất các loại cây giống có sức chống chịu cao, phù hợp với điều kiện sinh thái. Rà soát, bổ sung một số loài cây trồng vào danh sách cây trồng lâm nghiệp chính để quản lý chất lượng giống, nâng cao chất lượng rừng trồng. 

Tuyên Quang đã hoàn thành, vượt chỉ tiêu kế hoạch trồng rừng đề ra trong năm 2025 (Ảnh minh họa: HC). 

Triển khai có hiệu quả các chương trình kiểm kê rừng, theo dõi diễn biến tài nguyên rừng; trong đó tăng cường theo dõi sự biến động về diện tích, chất lượng rừng đặc dụng, rừng phòng hộ, rừng tự nhiên để có giải pháp phù hợp; kiểm soát chặt chẽ tác động tiêu cực đối với hoạt động phát triển rừng đặc dụng, rừng phòng hộ, rừng tự nhiên nhằm tăng cường chức năng bảo tồn đa dạng sinh học và phòng, chống thiên tai của hệ sinh thái rừng theo quy định của pháp luật.

Phát huy tối đa các dịch vụ hệ sinh thái rừng theo hướng bền vững như dịch vụ hấp thụ và lưu giữ carbon của rừng và các dịch vụ mới khác để tạo nguồn thu tái đầu tư bảo vệ và phát triển rừng. Thu hút người dân sống gần rừng, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số tham gia vào các hoạt động trồng, chăm sóc, bảo vệ rừng gắn với chia sẻ lợi ích; tạo việc làm, nâng cao thu nhập cho hộ gia đình. 

Năm 2025, kế hoạch trồng rừng tập trung của tỉnh là 13.047,8ha. Với sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị cùng sự hưởng ứng tích cực của nhân dân, tỉnh đã hoàn thành và vượt chỉ tiêu đề ra. Tính đến ngày 15/10, toàn tỉnh đã trồng 14.292,95ha rừng tập trung, đạt 109,5% kế hoạch; trồng cây phân tán trên 1.686ha, đạt 75,3% kế hoạch. 

Công tác khai thác rừng cũng đạt kết quả tích cực với diện tích khai thác gỗ trên 11.579ha, sản lượng hơn 1,16 triệu m3 (đạt 82,3% kế hoạch); khai thác tre, nứa trên 31.710 tấn (đạt 86,5% kế hoạch). Tỉnh tiếp tục đẩy mạnh thực hiện quản lý rừng bền vững. Toàn tỉnh đã có 89.094,14ha rừng trồng đã được cấp chứng chỉ FSC, đạt 92,3% kế hoạch giai đoạn 2021-2025. 

Việc thực hiện Đề án trồng 1 tỷ cây xanh của Thủ tướng Chính phủ cũng vượt tiến độ, toàn tỉnh đã trồng 31,364 triệu cây xanh, đạt 122% kế hoạch, hoàn thành sớm một năm. Khu vực hộ gia đình và cá nhân tiếp tục giữ vai trò chủ lực trong công tác trồng rừng với hơn 10.600 ha, các công ty lâm nghiệp trồng hơn 2.000ha. Diện tích trồng cây phân tán đạt trên 1.591ha, góp phần phủ xanh đất trống, cải thiện cảnh quan và nâng cao chất lượng môi trường sống. 

Cơ cấu giống cây năm nay được các địa phương lựa chọn theo hướng năng suất, chất lượng cao, thích ứng tốt với biến đổi khí hậu, như keo hạt ngoại, keo mô, bạch đàn mô và một số cây bản địa khác. Đây là giải pháp quan trọng giúp nâng cao hiệu quả kinh tế lâm nghiệp, tăng khả năng chống chịu và bảo đảm độ che phủ rừng bền vững.../. 

Ngọc Ánh