Lâm Đồng tăng cường quản lý, nâng cao chất lượng sầu riêng xuất khẩu

TMO - Trước tình hình Trung Quốc siết chặt kiểm soát dư lượng kim loại nặng và chất vàng O (Auramine O, chất dùng tạo màu trong công nghiệp) trong sầu riêng, Sở Nông nghiệp và Môi trường Lâm Đồng đã yêu cầu các cơ quan chức năng tăng cường quản lý để đảm bảo chất lượng sản phẩm.

Tỉnh Lâm Đồng có tổng diện tích trồng sầu riêng trên 20.000 ha với sản lượng thu hoạch đạt trên 140.00 tấn, trong đó có 9.121 ha ở giai đoạn kinh doanh. Vùng trồng sầu riêng tập trung nhiều nhất tại các huyện Đạ Huoai, Di Linh, Bảo Lâm với tổng diện tích 13.965 ha, sản lượng 84.298 tấn (chiếm 68,6% về diện tích và 68% về tổng sản lượng sầu riêng của tỉnh). Bên cạnh đó, diện tích sầu riêng ứng dụng hệ thống tưới nước tiết kiệm đạt trên 7.000 ha; chứng nhận an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP 500 ha. Đến nay, tỉnh Lâm Đồng đã cấp tổng cộng 114 vùng trồng sầu riêng và 13 cơ sở đóng gói sầu riêng.

Theo ngành chức năng, các doanh nghiệp địa phương trên địa bàn tỉnh đang gặp khó khăn trong việc tuân thủ các quy định về kiểm dịch thực vật của các thị trường xuất khẩu, đặc biệt là thị trường Trung Quốc. Mặc dù chưa có mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói nào bị thu hồi theo yêu cầu của nước nhập khẩu. Tuy nhiên, trong năm 2023 có 58/380 mẫu (chiếm 15,26%) giám định sinh vật gây hại bị nhiễm rệp sáp Planococus lilacinus thuộc đối tượng kiểm dịch thực vật của Trung Quốc.

Các địa phương cần hướng dẫn các tổ chức, cá nhân áp dụng quy trình canh tác đảm bảo năng suất và chất lượng sầu riêng xuất khẩu. 

Trước tình trạng trên, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh đã tổ chức các đợt tập huấn cho nông dân về quy trình thiết lập, cấp mã số vùng trồng, giám sát, duy trì các mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói đã được cấp tại địa phương. Các chủ thể mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói trên địa bàn thường xuyên chú trọng công tác tự giám sát vùng trồng, cơ sở đóng gói đã được cấp mã số. Đơn vị, địa phương sẽ có biện pháp tái kiểm tra, hướng dẫn người dân, doanh nghiệp tuân thủ việc xử lý làm sạch sinh vật gây hại hàng hóa trước khi xuất khẩu để tránh các mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói bị nhiễm đối tượng kiểm dịch thực vật. 

Ngoài ra, các địa phương trên địa bàn cũng đang chú trọng xây dựng, triển khai chương trình khuyến nông trọng điểm cho cây sầu riêng về canh tác, thiết lập vùng trồng, liên kết chuỗi giá trị, truy xuất nguồn gốc đáp ứng yêu cầu xuất khẩu, ưu tiên các nội dung như: ứng dụng đồng bộ các biện pháp kỹ thuật canh tác, thu hái tiên tiến theo hướng thực hành sản xuất nông nghiệp tốt, công nghệ số, nông nghiệp xanh, nông nghiệp sinh thái, tuần hoàn, thích ứng biến đổi khí hậu…

Nhằm tăng cường công tác quản lý sản xuất sầu riêng đảm bảo năng suất, chất lượng cao và uy tín, thương hiệu của sầu riêng Lâm Đồng tại các thị trường tiêu thụ trong nước và xuất khẩu, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh vừa có văn bản đề nghị UBND các huyện, thành phố triển khai thực hiện các giải pháp về mặt chuyên môn.

Theo đó, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh đề nghị UBND các huyện, thành phố chỉ đạo các phòng chuyên môn trên địa bàn thực hiện việc tăng cường kiểm tra, giám sát chặt chẽ các đối tượng kiểm dịch thực vật và dư lượng kim loại nặng: Cadimi (Cd), Chì (Pb) trên sầu riêng tại các vùng trồng, cơ sở đóng gói đã được cấp mã số và các cơ sở thu mua, tiêu thụ sầu riêng tại địa phương. Thường xuyên tuyên truyền, phổ biến rộng rãi quy định về kiểm dịch thực vật, an toàn thực phẩm và tiêu chuẩn chất lượng do các nước nhập khẩu quy định cho các tổ chức, cá nhân biết và tuân thủ.

Tiếp tục tuyên truyền, hướng dẫn các tổ chức, cá nhân áp dụng quy trình canh tác đảm bảo năng suất và chất lượng tốt, theo các văn bản, hướng dẫn sau: Quy trình tạm thời kỹ thuật canh tác sầu riêng ứng dụng nông nghiệp công nghệ cao trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng; Sổ tay hướng dẫn kỹ thuật canh tác cây sầu riêng theo VIETGAP do Cục Trồng trọt ban hành; Quy trình kỹ thuật trồng, chăm sóc cây sầu riêng (Ban hành kèm theo Quyết định số 1839/QĐ-UBND ngày 13/11/2024 của UBND tỉnh Lâm Đồng).

Đối với các vùng trồng sầu riêng xuất khẩu đi Trung Quốc cần hạn chế sử dụng các loại phân bón, thuốc bảo vệ thực vật có chứa Cadimi, chì, không sử dụng chất vàng O.  

Bên cạnh đó, hướng dẫn kỹ thuật chăm sóc, quản lý dịch hại và đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm sầu riêng giai đoạn trước khi vào vụ thu; Các biện pháp khắc phục hiện tượng sượng cơm, cháy múi sầu riêng. Tuyên truyền người dân chỉ sử dụng các loại phân bón, thuốc bảo vệ thực vật được phép lưu hành, sử dụng tại Việt Nam (không lạm dụng phân bón, sử dụng thuốc bảo vệ thực vật theo nguyên tắc 4 đúng); khuyến khích sử dụng than sinh học để cải tạo, xử lý đất. 

Đối với các vùng trồng sầu riêng xuất khẩu đi Trung Quốc cần hạn chế sử dụng các loại phân bón, thuốc bảo vệ thực vật có chứa Cadimi, chì và đảm bảo thời gian cách ly trước khi thu hoạch để tránh tồn dư trong sản phẩm; không sử dụng chất vàng ô (Auramine O) trong sơ chế, bảo quản sản phẩm sầu riêng. 

Hiệp hội Rau quả Việt Nam cho biết, sầu riêng hiện là loại trái cây xuất khẩu chủ lực của ngành hàng rau quả với thị trường trọng điểm là Trung Quốc. Theo thống kê từ cơ quan Hải quan Trung Quốc, năm 2024, Trung Quốc nhập khẩu sầu riêng đạt 1,56 triệu tấn, trị giá gần 7 tỷ USD, tăng 9,4% về lượng và tăng 4% về trị giá so với năm 2023. Năm 2024, giá bình quân nhập khẩu sầu riêng vào Trung Quốc đạt mức 4.957 USD/tấn, giảm 4,9% so với năm 2023. 

Tuy nhiên, Trung Quốc liên tục điều chỉnh tiêu chuẩn xuất khẩu đối với sầu riêng. Cuối năm 2024, đầu năm 2025, Trung Quốc bắt đầu kiểm nghiệm chất cấm auramine O (hay còn gọi là chất vàng ô) trên sầu riêng, khiến nhiều doanh nghiệp Việt Nam không kịp xoay xở dẫn đến tình trạng một số container sầu riêng bị trả về. 

Trước đó, Trung Quốc cũng đã yêu cầu kiểm dịch đối với chất cadimi trên sầu riêng xuất khẩu. Như vậy, ngoài các yêu cầu về chất lượng theo Nghị định thư đã ký kết, hằng năm thị trường này có thể bổ sung các yêu cầu mới về kiểm dịch thực vật, thay đổi mức dư lượng tối đa thuốc bảo vệ thực vật, đòi hỏi các doanh nghiệp xuất khẩu phải cập nhật và thực hiện nhanh chóng, hiệu quả. Đối với sầu riêng đông lạnh, từ tháng 8/2024, Việt Nam và Trung Quốc đã ký Nghị định thư về yêu cầu kiểm dịch thực vật và an toàn thực phẩm sầu riêng đông lạnh xuất khẩu từ Việt Nam sang Trung Quốc.

Theo Cục Bảo vệ thực vật, hiện cả nước có 708 mã số vùng trồng với trên 26.000 ha và 168 mã số cơ sở đóng gói. Tuy nhiên, tỷ lệ mã số vùng trồng được giám sát đạt 52%, cơ sở đóng gói đạt 47,6%. Các tỉnh có tỷ lệ giám sát mã số vùng trồng cao như: Lâm Đồng (100%), tiếp đến là Gia Lai, Đắk Lắk... Các tỉnh có số lượng mã số vùng trồng nhưng tỷ lệ giám sát thấp như: Đắk Nông, Bình Phước, Vĩnh Long, Bình Thuận, Hậu Giang, Tiền Giang và Đồng Tháp. Tỉnh có tỷ lệ giám sát mã số cơ sở đóng gói cao như Đắk Lắk, Lâm Đồng, Tiền Giang. Các tỉnh có tỷ lệ giám sát thấp như Long An, Đồng Nai.../.

Hà Thu