Khuyến cáo nông dân xuống giống sớm vụ Đông Xuân tránh hạn mặn

TMO - Cục Trồng trọt (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) cho biết, dự báo các tỉnh ven biển vùng đồng bằng sông Cửu Long có nguy cơ thiếu nước vào cuối vụ; khuyến cáo xuống giống vụ Đông Xuân sớm để tránh hạn mặn xảy ra.

Cục Trồng trọt cho biết: Diện tích gieo trồng lúa của vùng đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) năm 2023 ước đạt trên 3,8 triệu ha, tăng hơn 13 nghìn ha; năng suất ước đạt gần 63 tạ/ha và sản lượng ước đạt gần 24 triệu tấn, tăng 416 nghìn tấn so với cùng kỳ năm 2022. Vụ Đông Xuân 2023 - 2024, vùng ĐBSCL có kế hoạch xuống giống gần 1,5 triệu ha, năng suất ước đạt 72,24 tạ/ha, sản lượng trên 10,6 triệu tấn. Hiện Cục Trồng trọt đã đưa ra khung thời vụ và diện tích xuống giống cụ thể cho từng vùng ở ĐBSCL trong vụ đông xuân tới.

Cục Trồng trọt cũng lưu ý người dân về kế hoạch sản xuất lúa Đông Xuân 2023 – 2024. Theo đó, dự báo nguồn nước cho sản xuất lúa Đông Xuân sẽ gặp nhiều khó khăn. Xuống giống lúa Đông Xuân trong tháng 10 sẽ có một số bất lợi ở giai đoạn đòng trỗ của cây lúa và thường cho năng suất không cao. Tuy nhiên lại khá an toàn đối với vùng bị ảnh hưởng của hạn, mặn do vậy đây là sự lựa chọn an toàn trong giai đoạn hiện nay, về lâu dài vùng khó khăn này cần được chuyển sang cơ cấu 2 lúa-1 màu.

Các tỉnh ven biển ĐBSCL cần xuống giống sớm để né hạn mặn.  

Vì thế, cần phân bố diện tích và điều tiết thời vụ xuống giống tùy vào mức ảnh hưởng của hạn hán và xâm nhập mặn theo 3 vùng: vùng thượng, vùng giữa và vùng ven biển Cụ thể, từ ngày 10 - 30/10/2023, những vùng có nguy cơ hạn cuối vụ (vùng ven biển Nam Bộ các tỉnh Long An, Bến Tre, Tiền Giang, Trà Vinh, Sóc Trăng, Bạc Liêu và Kiên Giang); xuống giống khoảng 375.000 ha (chiếm khoảng 24 26% diện tích vụ Đông Xuân). Đây là những vùng có nguy cơ thiếu nước vào cuối vụ cần xuống giống sớm để né mặn.

Từ ngày 1/11 - 30/11/2023 xuống giống đợt 1 thời vụ chính cho cả 3 vùng thượng, vùng giữa và vùng ven biển với diện tích khoảng 700.000 ha, chiếm khoảng 46% diện tích kế hoạch. Từ ngày 1/12 - 31/12/2023 xuống giống đợt 2 thời vụ chính cho cả 3 vùng thượng, vùng giữa và vùng ven biển, với khoảng 400.000 ha, chiếm khoảng 26% diện tích kế hoạch. Một số vùng xuống giống Đông Xuân muộn kết thúc xuống giống trước ngày 10/1/2024.

Việc bố trí thời vụ như trên và chủ động xuống giống sớm, linh hoạt cho những vùng ảnh hưởng của xâm nhập mặn hàng năm tại các tỉnh ven biển sẽ đảm bảo đủ lượng nước cho sản xuất lúa và sẽ hạn chế thấp nhất thiệt hại do hạn, mặn gây ra. Ngoài ra cũng đề phòng khô hạn cục bộ tại một số địa bàn thuộc vùng phù sa ngọt.

Để vụ lúa Đông Xuân 2023 - 2024 thắng lợi, Cục Trồng trọt cũng đề xuất giải pháp về cơ cấu giống lúa cho các vùng sản xuất. Theo đó, vùng cách biển từ 20 - 30 km, ưu tiên sử dụng các giống lúa chịu mặn và ngắn ngày (90 ngày); vùng cách biển từ 30 - 70 km, ưu tiên sử dụng các giống lúa chất lượng cao, có thời gian sinh trưởng từ 90 - 105 ngày; vùng thượng ưu tiên sử dụng các giống lúa thơm, cao sản chất lượng cao, hạt tròn, nếp, một ít giống lúa chất lượng trung bình, giống có thời gian sinh trưởng 90 - 105 ngày.

Viện Khoa học thủy lợi miền Nam dự báo dòng chảy mùa kiệt năm 2023 - 2024 thuộc nhóm năm ít nước, diễn biến xâm nhập mặn khó lường, phụ thuộc vào vận hành của các hồ thủy điện trên lưu vực. Các hồ thượng nguồn khả năng kéo dài tích nước đến cuối năm 2023, giai đoạn đầu mùa khô tháng 12/2023 đến tháng 3/2024 có thể xả nước hạn chế. Vì vậy, dòng chảy kiệt thấp làm tăng nguy cơ mặn có thể xuất hiện sớm.

Dự báo xâm nhập mặn mùa khô năm 2023 - 2024 sẽ xuất hiện sớm và sâu hơn so với trung bình nhiều năm, một số thời điểm tương đương năm 2015 - 2016, 2019 - 2020. các địa phương theo dõi chặt chẽ thông tin dự báo khí tượng, thủy văn, nguồn nước, khuyến cáo về kế hoạch sử dụng nước do các cơ quan chuyên môn thuộc Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cung cấp; xây dựng kế hoạch phòng, chống hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn với các kịch bản có khả năng xảy ra để chủ động triển khai các giải pháp phù hợp.

Để vụ lúa Đông Xuân 2023 - 2024 thắng lợi, các địa phương cần triển khai đồng bộ các giải pháp trong sản xuất, đặc biệt là theo dõi tình hình thời tiết. 

Để vụ lúa Đông Xuân 2023 - 2024 thắng lợi và đạt chỉ tiêu đề ra, các địa phương chỉ đạo rà soát, xây dựng kế hoạch sản xuất vụ Đông Xuân 2023 - 2024 phù hợp với điều kiện khí hậu, thời tiết, phòng tránh hạn hán, xâm nhập mặn, đảm bảo đạt mục tiêu toàn diện về quy mô diện tích, năng suất, chất lượng, hiệu quả kinh tế, vệ sinh an toàn thực phẩm và cân đối cung cầu. Ngành nông nghiệp các tỉnh thường xuyên cập nhật diễn biến thời tiết, khí tượng, thủy văn, tình hình dự báo sinh vật gây hại để có giải pháp ứng phó kịp thời, hiệu quả. Cùng đó, kiểm tra hệ thống thủy lợi, củng cố, cải tạo thủy lợi nội đồng, đê bao, bờ bao, công tác chuẩn bị ứng phó với hạn hán, xâm nhập mặn, tích trữ sớm nước ngọt phòng, chống hạn hán, xâm nhập mặn khi mùa khô đến.

Ngoài lúa gạo, năm nay vùng ĐBSCL có trên 400 nghìn ha cây ăn quả, sản lượng trên 5,3 triệu tấn. Tuy nhiên, theo Bộ NN&PTNT, sản xuất trồng trọt tại vùng ĐBSCL vẫn còn tồn tại những hạn chế, thách thức như việc sử dụng giống gieo sạ trên một diện tích còn cao; công tác quản lý vùng trồng, cơ sở đóng gói còn hạn chế; liên kết chuỗi chưa chặt chẽ… Vụ Đông Xuân 2023-2024 vùng ĐBSCL dự báo là vụ sản xuất phải đối mặt với nhiều khó khăn. Để đảm bảo thắng lợi,  Bộ NN&PTNT đề nghị các địa phương chỉ đạo rà soát, xây dựng kế hoạch sản xuất phù hợp với điều kiện khí hậu, thời tiết, tránh hạn hán, xâm nhập mặn, đảm bảo hiệu quả kinh tế, cân đối cung cầu…

Hồng Nhung