Khai thác, sản xuất vật liệu xây dựng đảm bảo tính bền vững

TMO - Trong quá trình khai thác tài nguyên khoáng sản phục vụ nhu cầu vật liệu xây dựng, UBND tỉnh Quảng Bình chỉ đạo các sở, ngành, địa phương nghiên cứu phát triển phải đảm bảo tính bền vững, gắn hiệu quả kinh tế với hiệu quả xã hội, bảo vệ tốt nguồn tài nguyên thiên nhiên, môi trường sinh thái.

Theo Quy hoạch khoáng sản đất làm vật liệu xây dựng (VLXD) trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2016-2020, tầm nhìn đến năm 2025, tổng số mỏ VLXD (đá, đất, cát) sau khi điều chỉnh, bổ sung, hết hạn là 159 khu vực mỏ, tổng diện tích gần 1.836ha.

Hiện nay, toàn tỉnh có khoảng 30 doanh nghiệp sản xuất gạch được chứng nhận hợp quy sản phẩm theo quy định chuyên ngành, với công suất thiết kế khoảng 348 triệu viên/năm; 48 mỏ cát xây dựng đang khai thác tại 36/54 điểm quy hoạch với diện tích 138ha, sản lượng chỉ đáp ứng hơn 50% nhu cầu sử dụng của tỉnh; về đá xây dựng, trên địa bàn tỉnh hiện có 49 mỏ đá đang khai thác tại các huyện Lệ Thủy, Quảng Ninh, Bố Trạch, Tuyên Hóa với công suất 3,2 triệu m3/năm, tuy nhiên hoạt động khai thác thực tế trong những năm qua đã vượt qua con số này. 

Trên cơ sở đánh giá về nhu cầu vật liệu xây dựng đến năm 2025, định hướng đến năm 2030, tỉnh Quảng Bình đề ra mục tiêu phát triển sản xuất nhằm đáp ứng nhu cầu vật liệu xây dựng chủ yếu của tỉnh và tiến tới đưa các sản phẩm vật liệu xây dựng có thế mạnh ra các tỉnh lân cận.

Nhu cầu khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng trên địa bàn tỉnh ngày càng gia tăng 

Xác định nhu cầu vật liệu xây dựng đến năm 2025 là 405 triệu viên gạch/năm, định hướng đến năm 2030 đảm bảo cân đối giữa vật liệu xây không nung trên tổng sản phẩm vật liệu xây, ưu tiên đầu tư vật liệu xây không nung loại nhẹ, đa dạng chủng loại, tỉnh có kế hoạch giữ nguyên 14 nhà máy gạch tuynel hiện đang hoạt động trên địa bàn, đồng thời nghiên cứu phát triển sản xuất gạch đất sét nung bằng nguyên liệu đất đồi và phế thải công nghiệp.

Tiếp tục duy trì hoạt động của 20 cơ sở sản xuất gạch không nung, đầu tư mới và đầu tư mở rộng các cơ sở sản xuất vật liệu xây không nung, khuyến khích sản xuất gạch bê tông nhẹ, các loại gạch có kích cỡ lớn.

Đối với đá xây dựng, xác định tổng nhu cầu đến năm 2025 là hơn 2,5 triệu m3 và trên cơ sở dự báo nhu cầu đá xây dựng trong thời gian tới, UBND tỉnh chỉ đạo các đơn vị liên quan khẩn trương tiếp tục rà soát, bổ sung các điểm mỏ, tổ chức đánh giá trữ lượng, cấp phép thăm dò khai thác.

Tiếp tục duy trì hoạt động của 49 đơn vị đã được cấp giấy phép khai thác khoáng sản và giấy phép thăm dò khoáng sản, phải đảm bảo công suất thiết kế đã đăng ký. Khai thác tại các điểm mỏ đúng theo quy hoạch được duyệt và cấp phép; sản phẩm lưu thông trên thị trường phải đảm bảo quy chuẩn kỹ thuật, được công bố hợp chuẩn, hợp quy.

Về cát xây dựng, theo dự ước tổng nhu cầu sử dụng đến năm 2025 khoảng 1,86 triệu m3. Cùng với khai thác, tỉnh quán triệt tổ chức thực hiện nghiêm Nghị định số 23/2020/NĐ-CP ngày 24/02/2020 của Chính phủ quy định về quản lý cát, sỏi lòng sông và bảo vệ lòng, bờ, bãi sông và các văn bản pháp luật khác có liên quan trong công tác cấp phép, quản lý, hoạt động khai thác cát. Việc khai thác tại các điểm mỏ phải đúng theo kế hoạch đã được duyệt và được cấp phép, đảm bảo phù hợp với nhu cầu từng địa phương.

Cát, sỏi lòng sông sẽ phải xử lý giảm hàm lượng bụi, bùn, sét trước khi cấp đến các công trình. 

Các cơ sở khai thác cát, sỏi phải đưa công nghệ khai thác, chế biến có hệ thống xử lý giảm hàm lượng bụi, bùn, sét; sản phẩm phải đảm bảo các yêu cầu của quy chuẩn kỹ thuật hiện hành, phải được công bố hợp quy. Khuyến khích và tạo điều kiện về chính sách ưu đãi, hỗ trợ đầu tư cho các tổ chức, cá nhân nghiên cứu phát triển, ứng dụng khoa học và công nghệ, đầu tư sản xuất vật liệu xây dựng với quy mô công nghệ hiện đại, thân thiện với môi trường.

Thời gian tới, việc sử dụng khoáng sản phải bảo đảm cân đối giữa dự trữ với khai thác, chế biến, sử dụng và xuất khẩu khoáng sản trong từng giai đoạn. Thực hiện nhất quán nguyên tắc khai thác khoáng sản chủ yếu để đáp ứng nhu cầu nguyên liệu trong nước, góp phần phục vụ nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội của địa phương. Đồng thời, thực hiện tốt công tác quản lý hoạt động khoáng sản, bảo đảm sử dụng hợp lý, tiết kiệm, hiệu quả khoáng sản, đáp ứng yêu cầu trước mắt và lâu dài; gắn khai thác với chế biến sâu và bảo vệ môi trường.

Để bảo đảm phát triển VLXD trên địa bàn theo hướng bền vững, tỉnh đang tập trung chỉ đạo xây dựng, triển khai chính sách khuyến khích đầu tư công nghệ mới trong lĩnh vực thăm dò, khai thác, chế biến, sản xuất VLXD. Đầu tư sản xuất lớn với quy mô công nghệ hiện đại để từng bước loại bỏ tình trạng khai thác, chế biến thủ công nhằm khai thác có hiệu quả tài nguyên và bảo vệ cảnh quan môi trường. 

Đồng thời, khuyến khích và tạo điều kiện về chính sách ưu đãi, hỗ trợ đầu tư cho các tổ chức, cá nhân nghiên cứu phát triển, ứng dụng khoa học và công nghệ, đầu tư sản xuất VLXD tiết kiệm năng lượng, thân thiện với môi trường

Mai Lê