Hiệu quả từ chuyển đổi cơ cấu cây trồng hợp lý

TMO - Những năm qua, ngành Nông nghiệp Vĩnh Long đã phối hợp với các địa phương thực hiện chuyển đổi cơ cấu cây trồng nhằm nâng cao giá trị nông sản, góp phần tăng thu nhập cho người dân. 

Thông tin từ Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Vĩnh Long cho biết, thời gian qua, cơ cấu lại lĩnh vực trồng trọt theo hướng nâng cao giá trị, thích ứng thị trường được nông dân chú trọng. Nhiều địa phương trên địa bàn tỉnh đã linh hoạt sử dụng đất trồng lúa vừa mang lại hiệu quả kinh tế, vừa đóng góp thiết thực vào mục tiêu an ninh lương thực. Việc tổ chức sản xuất theo hướng liên kết áp dụng các tiêu chuẩn an toàn thực phẩm, GAP ngày càng được quan tâm và diện tích áp dụng ngày càng gia tăng, góp phần nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm. Năm qua, lĩnh vực trồng trọt (nhất là cây lúa) đã đóng góp giá trị tích cực cho tăng trưởng của cả ngành nông nghiệp.

Thống kê của ngành nông nghiệp tỉnh cho thấy, năm 2023, diện tích gieo trồng lúa cả năm đạt 112.699ha, tăng 0,27% so với cùng kỳ. Chuyển đổi cơ cấu cây trồng tiếp tục được triển khai, diện tích xuống giống vụ Đông Xuân và vụ Hè Thu tiếp tục giảm. Tuy nhiên, vào những tháng cuối năm giá lúa liên tục tăng nên nông dân đã chủ động xuống giống vụ Thu Đông vượt hơn nhiều so kế hoạch. Diện tích gieo trồng lúa giảm nhanh hơn so với kế hoạch cơ cấu lại; diện tích cây ăn trái tăng lên góp phần nâng cao thu nhập cho người dân.

Cơ cấu giống lúa tại các địa phương chuyển dần từ nhóm giống lúa chất lượng trung bình/thấp sang các giống thơm, lúa chất lượng cao, đẩy mạnh ứng dụng KHCN trong sản xuất. 

Cơ cấu giống lúa chuyển dần từ nhóm giống lúa chất lượng trung bình/thấp (IR50404, ML202) sang các giống thơm, lúa chất lượng cao như OM18, đài thơm, OM4900, OM5451, OM6976… Hiện tỷ lệ gieo sạ lúa giống cấp xác nhận trở lên dao động 75-85%, áp dụng cơ giới hóa 100% diện tích làm đất và thu hoạch, gần 90% ở khâu chăm sóc. 

Năm 2023, diện tích chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất lúa cũng đạt 91,3% so với kế hoạch; diện tích gieo trồng cây màu (cây hàng năm ngoài lúa) cả năm đạt trên 46.900ha, tăng 0,6% so với năm trước. Cây lâu năm đạt trên 70.300ha, tăng 3,69% so với năm 2022 (vượt mục tiêu kế hoạch đến năm 2025 là 61.000- 63.000ha). Cây ăn trái (chưa tính diện tích cây ăn trái chứa dầu) ước đạt gần 59.200ha, tăng 4,2% so cùng kỳ. Trồng cam tiếp tục phát triển mạnh nhất, hiện diện tích canh tác ước trên 18.700ha, tăng 5,5%, sầu riêng diện tích ước 4.075ha, tăng 10,7% so với năm trước.

Tại nhiều địa phương trên địa bàn huyện Vũng Liêm, việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng từ đất trồng lúa sang trồng cam đem lại hiệu quả kinh tế cao hơn 5-6 lần so với trồng lúa, nâng cao năng suất lao động và giá trị trên cùng diện tích canh tác. Phòng NN&PTNT huyện Vũng Liêm cho biết: Thực hiện kế hoạch cơ cấu lại ngành nông nghiệp, huyện duy trì cánh đồng lúa chất lượng cao diện tích 4.100ha.

Các mô hình cơ cấu lại ngành nông nghiệp hiện đang có đầu ra ổn định và có triển vọng phát triển bền vững gắn kết giữa sản xuất- tiêu thụ theo chuỗi giá trị. Theo đó, sản xuất lúa, rau màu, cây lác, nấm rơm về diện tích, năng suất và sản lượng đều vượt nghị quyết đề ra, giá cả ổn định ở mức cao so cùng kỳ. Diện tích vườn toàn huyện 11.400ha, đã hình thành được các vùng chuyên canh cây ăn trái.

Việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng hợp lý, bố trí lại mùa vụ thích hợp nhằm hạn chế đến mức thấp nhất thiệt hại trong sản xuất nông nghiệp. 

Thời gian qua, địa phương cùng người dân xã Đông Thạnh (thị xã Bình Minh) đã nỗ lực thực hiện nhiều giải pháp chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, phát triển nhiều mô hình nông nghiệp hiệu quả, qua đó, góp phần tăng hiệu quả sản xuất, nâng cao đời sống cho người dân. Theo UBND xã Đông Thạnh, việc sản xuất nông sản an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP ứng dụng kỹ thuật mới, hướng hữu cơ đang là xu hướng sản xuất của nông dân hiện nay. Theo đó, nhiều mô hình nông nghiệp hiệu quả được triển khai và có hướng nhân rộng trên địa bàn xã đã góp phần thay đổi tập quán canh tác của nông dân, nâng cao hiệu quả sản xuất, tăng lợi nhuận.

Trong đó, mô hình trồng dưa leo theo hướng GAP của xã có 22 thành viên tại ấp Thạnh An tham gia, với tổng diện tích trồng dưa là 9,5ha, năng suất bình quân 35 tấn/ha/vụ, giá bán từ 7.000-9.000 đ/kg, trừ chi phí, bình quân nông dân thu nhập từ 290 triệu đồng/ha/vụ, so với diện tích không tham gia mô hình thu nhập cao hơn từ 50-80 triệu đồng/ha/năm.

Bên cạnh mô hình trồng dưa leo, mô hình trồng chanh không hạt tại xã cũng đem lại hiệu quả kinh tế cao, thu nhập ổn định cho người dân. Cụ thể, mô hình này có 15 thành viên tại ấp Đông Thạnh A, Thạnh Hòa, Thạnh Lý với tổng diện tích trồng chanh là 39,5ha, trong đó tham gia mô hình diện tích 10,6ha, năng suất bình quân 53 tấn/ha/năm, giá bán trung bình 8.000-14.000 đ/kg, trừ chi phí người dân thu nhập lãi bình quân trên 500 triệu đồng/ha/năm, so với diện tích không tham gia mô hình thu nhập cao hơn từ 100-150 triệu đồng/ha/năm.

Theo ngành chức năng tỉnh, việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng hợp lý, bố trí lại mùa vụ thích hợp nhằm hạn chế đến mức thấp nhất thiệt hại trong sản xuất nông nghiệp cho nông dân, qua đó từng bước giúp nông dân chuyển đổi cây trồng phù hợp với thổ nhưỡng, điều kiện sản xuất của từng vùng, đem lại hiệu quả kinh tế cao. Do đó, chuyển đổi cơ cấu cây trồng là một trong những giải pháp quan trọng để thực hiện cơ cấu lại ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng, phát triển bền vững.

Tuy nhiên, theo ngành nông nghiệp, thời gian qua, việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng còn nhỏ lẻ, manh mún, mang tính tự phát, chưa tập trung vào các sản phẩm chủ lực, có thế mạnh. Việc xây dựng thương hiệu, tìm kiếm thị trường đầu ra cho sản phẩm còn khó khăn; chưa có nhiều doanh nghiệp đầu tư, liên doanh, liên kết trong khâu tiêu thụ…

Năm 2024, ngành Nông nghiệp tỉnh tiếp tục tăng cường các giải pháp hạ giá thành sản xuất; linh hoạt chuyển đổi cây trồng, vật nuôi và phương thức sản xuất thích ứng với biến đổi khí hậu, nhu cầu thị trường; sử dụng giống cây trồng có năng suất, chất lượng và giá trị kinh tế cao, thích ứng với biến đổi khí hậu. Đồng thời, nhân rộng mô hình nông nghiệp hữu cơ, xây dựng mô hình điểm về nông nghiệp tuần hoàn; tuyên truyền hiệu quả của các ứng dụng công nghệ cao hiệu quả trong sản xuất nông nghiệp như: sử dụng thiết bị máy bay không người lái, công nghệ tưới nước tiên tiến, biện pháp quản lý cây trồng tổng hợp, ứng dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật hữu cơ…

PV