Giảm nghèo từ các mô hình kinh tế hiệu quả

TMO - Đa dạng hóa sinh kế, phát triển mô hình giảm nghèo là một trong 7 dự án thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025. Đây được xem là giải pháp quan trọng, giúp các địa phương trên địa bàn tỉnh Bắc Giang đạt được các mục tiêu trong công tác giảm nghèo. 

Theo kết quả rà soát năm 2023, toàn tỉnh Bắc Giang còn hơn 12,5 nghìn hộ nghèo, chiếm tỷ lệ 2,63%, giảm gần 5,4 nghìn hộ, tương đương tỷ lệ giảm 1,18% so với năm 2022 (vượt kế hoạch 0,18%). Hộ cận nghèo còn 16,2 nghìn hộ, chiếm tỷ lệ 3,4%, giảm 0,8% so với năm 2022. Từ đầu năm đến nay, địa phương này đã triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm triển khai hiệu quả các nhiệm vụ, đạt được mục tiêu giảm nghèo trong năm 2024. 

Trong 6 tháng đầu năm 2024, tỉnh đã hoàn thành 100% các dự án đa dạng hóa sinh kế, nhân rộng mô hình giảm nghèo, hỗ trợ phát triển sản xuất được phân bổ vốn, nhằm tạo việc làm, thu nhập cho hộ nghèo, hộ cận nghèo; 65% người có khả năng lao động, có nhu cầu thuộc hộ nghèo, thuộc hộ cận nghèo được hỗ trợ nâng cao năng lực sản xuất nông nghiệp nhằm đổi mới phương thức, kỹ thuật sản xuất; Hỗ trợ 80% hộ nghèo, hộ cận nghèo có ít nhất một thành viên trong độ tuổi lao động (có sức lao động) có việc làm ổn định; 100% cán bộ làm công tác giảm nghèo được bồi dưỡng, tập huấn kiến thức, kỹ năng cơ bản về quản lý, tổ chức thực hiện các Chương trình, chính sách giảm nghèo. 

Từ năm 2021 đến nay, toàn tỉnh triển khai 144 dự án, mô hình giảm nghèo (11 dự án trồng trọt, 133 dự án chăn nuôi) với gần 3,4 nghìn hộ nghèo, hộ cận nghèo tham gia. Trong đó, 87 mô hình thuộc hai chương trình: 30a và 135. Một số dự án hiện vẫn duy trì hiệu quả như: Nuôi bò sinh sản tại các xã Đồng Tiến, Canh Nậu, Tiến Thắng, Đồng Hưu (Yên Thế); nuôi dê, thỏ, ong kết hợp trồng rừng tại xã An Bá, Yên Định, Tuấn Đạo (Sơn Động); trồng cam, bưởi tại xã Lục Sơn (Lục Nam), Tân Sơn (Lục Ngạn)…

Việc đa dạng hóa sinh kế, phát triển các mô hình sản xuất đã khai thác được thế mạnh của địa phương; các hộ nghèo, hộ cận nghèo tham gia dự án, mô hình không chỉ được hỗ trợ cây, con giống mà còn được tập huấn, hướng dẫn kỹ thuật sản xuất, tạo động lực vươn lên thoát nghèo.

Các địa phương sử dụng hiệu quả nguồn vốn chính sách từ Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững để hỗ trợ người dân phát triển kinh tế. 

Năm 2023, huyện Hiệp Hòa còn 947 hộ nghèo, chiếm tỷ lệ 1,61%; cận nghèo còn 1.513 hộ, chiếm tỷ lệ 2,57%, vượt chỉ tiêu đề ra của năm. Để phấn đấu đến cuối năm 2024, tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 1,04%, cấp ủy, chính quyền các cấp trong huyện đang tập trung đẩy nhanh tiến độ, thực hiện hiệu quả các dự án thuộc Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững, nâng cao đời sống người dân.

Từ nguồn vốn hơn 2,9 tỷ đồng hỗ trợ đa dạng hóa sinh kế, phát triển mô hình giảm nghèo (dự án 2) thuộc Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững năm 2024, huyện Hiệp Hòa phân bổ kinh phí cho 8/25 xã, thị trấn xây dựng các dự án sản xuất. Nguồn vốn được phân bổ cụ thể cho các xã: Xuân Cẩm (600 triệu đồng), Mai Đình (442 triệu đồng), Châu Minh (400 triệu đồng); 5 xã: Hoàng Vân, Hương Lâm, Hoàng An, Quang Minh, Hòa Sơn, mỗi xã được phân bổ 300 triệu đồng.

Theo nhu cầu của người dân đăng ký và điều kiện thực tế địa phương, dự án thực hiện năm 2024 là nuôi bò sinh sản. Các hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo được lựa chọn tham gia dự án sẽ được hỗ trợ 60% kinh phí mua bò giống (khoảng 15 triệu đồng/hộ); phần còn lại gồm kinh phí xây dựng chuồng trại, mua thức ăn chăn nuôi do người dân đối ứng. Các hộ tham gia dự án còn được hướng dẫn kỹ thuật chăm sóc, phòng bệnh cho vật nuôi.

Thời gian qua, cơ quan chuyên môn huyện Lục Nam phối hợp cùng các xã, thị trấn triển khai nhiều dự án hỗ trợ phát triển sản xuất, đa dạng hóa sinh kế, nhân rộng mô hình giảm nghèo. Từ đó đã giúp nhiều hộ nghèo, cận nghèo có điều kiện phát triển kinh tế, vươn lên thoát nghèo bền vững. Triển khai dự án đa dạng hóa sinh kế, phát triển mô hình giảm nghèo thuộc Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững, giai đoạn 2022-2024, UBND huyện Lục Nam dành hơn 11,9 tỷ đồng triển khai các mô hình, dự án hỗ trợ.

Đến nay đã có 25 mô hình được triển khai với tổng số 761 đối tượng được thụ hưởng; trong đó có 328 hộ nghèo, 276 hộ cận nghèo, còn lại là hộ thoát nghèo trong vòng 36 tháng, người khuyết tật không có sinh kế ổn định và hộ làm kinh tế giỏi. Ở hầu hết ở các mô hình, bước đầu các loại cây trồng, vật nuôi sinh trưởng, phát triển tốt. Giai đoạn 2022-2024, huyện Lục Nam được phân bổ tổng nguồn vốn thực hiện Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững là 28,58 tỷ đồng.

Từ nguồn vốn này, huyện tập trung thực hiện các dự án: Đa dạng hóa sinh kế, phát triển mô hình giảm nghèo; hỗ trợ phát triển sản xuất, cải thiện dinh dưỡng; phát triển giáo dục nghề nghiệp, việc làm bền vững; truyền thông và giảm nghèo về thông tin; nâng cao năng lực và giám sát, đánh giá chương trình. Các dự án được triển khai góp phần giảm tỷ lệ hộ nghèo của huyện. Cụ thể, năm 2021, toàn huyện có 3.420 hộ nghèo, chiếm 5,64%. Đến năm 2023 giảm xuống còn 1.848 hộ nghèo (giảm 1.572 hộ), chiếm tỷ lệ 3% (giảm 2,64% so với năm 2022). 

Các hộ nghèo, hộ cận nghèo tham gia dự án, mô hình không chỉ được hỗ trợ cây, con giống mà còn được tập huấn, hướng dẫn kỹ thuật sản xuất, tạo động lực vươn lên thoát nghèo. 

Theo cáo cáo Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững trên địa bàn tỉnh Bắc Giang, Sơn Động là 1 trong 74 huyện nghèo của cả nước, có hơn 50% người dân tộc thiểu số. Đây cũng là 1 trong 22 huyện nghèo thuộc 17 tỉnh được đầu tư hỗ trợ để thoát khỏi tình trạng nghèo. Để thoát nghèo, UBND huyện đã hoàn thành việc xây dựng Đề án tổng thể giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021- 2025 và phấn đấu đến cuối năm 2025 huyện Sơn Động thoát khỏi huyện nghèo.

Đề án giảm nghèo giai đoạn 2022-2025 có tổng kinh phí dự kiến thực hiện là hơn 1.445 tỷ đồng. Trong đó, nguồn vốn trung ương 515,241 tỷ đồng (chiếm 35,64% tổng số vốn), nguồn vốn tỉnh 391,692 tỷ đồng (chiếm 27,09% tổng số vốn đầu tư) và nguồn vốn xã hội hóa (huy động) 538,813 tỷ đồng (chiếm 37,27%). Những năm qua nhờ có nguồn vốn đầu tư nên chất lượng cơ sở hạ tầng thiết yếu, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội ở huyện ngày càng được nâng cao, điều kiện sống của người dân dần cải thiện. Một trong những hỗ trợ đắc lực giúp bà con nơi đây có điều kiện để mở rộng quy mô chăn nuôi, trồng trọt, sản xuất, kinh doanh, xây dựng nhà ở, xuất khẩu lao động... thoát nghèo bền vững.

Đặc biệt, để hoàn thành mục tiêu đến năm 2025 thoát khỏi danh sách huyện nghèo, trong thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững tỉnh Bắc Giang giai đoạn 2021 - 2025 huyện đã đưa ra kế hoạch: Hỗ trợ xây dựng, nhân rộng trên 80 dự án mô hình giảm nghèo hỗ trợ phát triển sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, du lịch, khởi nghiệp, khởi sự kinh doanh nhằm tạo sinh kế, việc làm, thu nhập bền vững cho hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo; người dân sinh sống trên địa bàn huyện nghèo Sơn Động. Hỗ trợ 80% hộ nghèo, hộ cận nghèo có sức lao động và nhu cầu việc làm huyện được hỗ trợ nâng cao năng lực sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp nhằm đổi mới phương thức, kỹ thuật sản xuất, đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng, tăng thu nhập.

Thực hiện Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, năm 2024, 9 huyện, thị xã trên địa bàn tỉnh được phân bổ 35,5 tỷ đồng thực hiện dự án hỗ trợ đa dạng hóa sinh kế, phát triển mô hình giảm nghèo. Để khai thác tối đa hiệu quả nguồn vốn, các ngành, địa phương chủ động phân bổ, lồng ghép với các chương trình, chính sách hỗ trợ đặc thù; lựa chọn những mô hình sản xuất phù hợp với thực tế địa phương để nhân rộng. Đồng thời, đơn giản thủ tục để 100% hộ nghèo tiếp cận tín dụng ưu đãi, giúp họ có điều kiện sản xuất tốt nhất; tăng cường đào tạo nghề, chuyển giao kỹ thuật, trang bị thêm kiến thức, kỹ năng chăm sóc cây trồng, vật nuôi, mang lại giá trị kinh tế cao cho người dân. 

Tỉnh Bắc Giang đặt mục tiêu giảm tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh hết năm 2025 còn 0,9%. Tỷ lệ hộ nghèo ở huyện nghèo giảm trên 4%, xã đặc biệt khó khăn giảm trên 3%, tỷ lệ hộ nghèo dân tộc thiểu số giảm trên 3%. Đến hết năm 2025, huyện Sơn Động thoát khỏi tình trạng nghèo, đặc biệt khó khăn. Toàn tỉnh không phát sinh hộ nghèo, hộ cận nghèo là người có công với cách mạng.

Theo đó, Chương trình MTTQ giảm nghèo bền vững năm 2025 thực hiện 7 dự án: Hỗ trợ đầu tư phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội huyện nghèo, các xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo; Đa dạng hóa sinh kế, phát triển mô hình giảm nghèo; Hỗ trợ phát triển sản xuất, cải thiện dinh dưỡng; Phát triển giáo dục nghề nghiệp, việc làm bền vững; Hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo, hộ cận nghèo trên địa bàn huyện nghèo; Truyền thông và giảm nghèo về thông tin; Nâng cao năng lực và giám sát đánh giá Chương trình.

Để thực hiện có hiệu quả chương trình, tỉnh Bắc Giang sẽ đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức và trách nhiệm của cán bộ, đảng viên, hội viên, đoàn viên. Động viên, hướng dẫn người nghèo, hộ nghèo kiến thức trong lao động, sản xuất, sinh kế để chủ động vươn lên thoát nghèo, không trông chờ, ỷ lại. Tiếp tục đẩy mạnh thực hiện phong trào thi đua “Vì người nghèo - Không để ai bị bỏ lại phía sau”. Chỉ đạo, điều hành, phối hợp tổ chức nâng cao hiệu quả thực hiện Chương trình.

Tổ chức triển khai thực hiện có hiệu quả các dự án, tiểu dự án, chính sách giảm nghèo thường xuyên, tín dụng chính sách xã hội giảm nghèo. Tập trung đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn để nâng cao kiến thức, kỹ năng nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ làm công tác giảm nghèo bền vững các cấp, đảm bảo đủ năng lực để tham mưu thực hiện hiệu quả công tác giảm nghèo bền vững. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát của các cấp ủy, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể. Huy động tối đa nguồn lực, kết hợp lồng ghép các nguồn lực từ các chương trình, dự án, tạo tiền đề cho phát triển kinh tế cho người nghèo.

Phương Nga