Ghi nhận thêm nhiều loài động vật quý hiếm tại Khu bảo tồn Lung Ngọc Hoàng

TMO - Hệ thống bẫy ảnh đặt tại Khu Bảo tồn thiên nhiên Lung Ngọc Hoàng (TP. Cần Thơ) vừa ghi nhận thêm nhiều loài động vật quý hiếm, trong đó có một số loài nằm trong Sách Đỏ Việt Nam. Kết quả này cho thấy sự phục hồi tích cực của hệ sinh thái tự nhiên tại khu bảo tồn.

Khu Bảo tồn Thiên nhiên Lung Ngọc Hoàng (thuộc xã Phương Bình, huyện Phụng Hiệp, tỉnh Hậu Giang (cũ), nay thuộc xã Phương Bình, thành phố Cần Thơ) có diện tích khoảng 2.800ha, được xem là “lá phổi xanh” quý giá của đồng bằng sông Cửu Long. Đây là môi trường sống của hàng trăm loài động thực vật, trong đó có nhiều loài chim nước, lưỡng cư và bò sát quý hiếm.

Nơi đây bảo tồn hơn 330 loài thực vật và 206 loài động vật; trong đó, một số động vật có tên trong sách Đỏ Việt Nam và thế giới. Đây là khu đất ngập nước tiêu biểu của vùng Tây Sông Hậu, là nơi bảo tồn sinh cảnh tự nhiên tiêu biểu, độc đáo, sự đa dạng sinh học, nơi cư trú của các loài sinh vật bản địa, các loài động, thực vật đặc hữu, quý hiếm.

Theo thống kê, nhóm thực vật bậc cao tại Lung Ngọc Hoàng có 286 chi, 104 họ thuộc 3 ngành thực vật: dương xỉ, thông, ngọc lan. Bên cạnh đó, động vật cũng rất đa dạng như: động vật đất (59 loài), côn trùng (100 loài), thân mềm (13 loài), nhóm cá (75 loài), nhóm chim (72 loài).

Đáng chú ý, theo kết quả mới nhất từ hệ thống bẫy ảnh đặt tại Khu Bảo tồn thiên nhiên Lung Ngọc Hoàng cho thấy sự xuất hiện của nhiều loài động vật quý hiếm, trong đó có những loài được xếp vào nhóm nguy cấp như rái cá vuốt bé, trăn gấm, chồn, mèo rừng...

Việc ghi nhận hình ảnh các loài này là bằng chứng quan trọng khẳng định sự phục hồi và phát triển ổn định của quần thể động, thực vật trong khu vực. Lung Ngọc Hoàng vốn được xem là “lá phổi xanh” của vùng Đồng bằng sông Cửu Long, nơi lưu giữ nguồn gen quý hiếm và đóng vai trò quan trọng trong cân bằng sinh thái.

Khu Bảo tồn Thiên nhiên Lung Ngọc Hoàng có hệ sinh thái đa dạng, phong phú. (Ảnh: AL).

Đặc biệt, trong quý III/2025, hệ thống bẫy ảnh tại Khu Bảo tồn thiên nhiên Lung Ngọc Hoàng ghi nhận 10 loài động vật, trong đó có những loài quý hiếm như mèo cá, rái cá, chồn hương, cần ưu tiên bảo tồn.

Những kết quả tích cực này có được nhờ nỗ lực bảo vệ rừng, tăng cường giám sát, ngăn chặn săn bắt trái phép và cải thiện sinh cảnh tự nhiên của các loài. Cụ thể, trong những tháng đầu năm 2025, Ban Quản lý Khu Bảo tồn thiên nhiên Lung Ngọc Hoàng thuộc xã Phương Bình, thành phố Cần Thơ đã tổ chức 556 cuộc tuần tra, huy động hơn 1.500 lượt người tham gia, bảo đảm an toàn rừng, không để xảy ra cháy trong mùa khô 2025. Các diện tích rừng tràm trồng giai đoạn 2022–2024 được chăm sóc thường xuyên, góp phần ổn định hệ sinh thái. Công tác khoa học-kỹ thuật được chú trọng, đơn vị tiến hành giám sát các loài động, thực vật, khảo sát loài ngoại lai xâm hại, theo dõi biến động môi trường.

Trong công tác xây dựng cơ bản, đơn vị phối hợp triển khai Dự án di dời dân ra khỏi phân khu bảo vệ nghiêm ngặt nhằm bảo vệ hệ sinh thái rừng đặc dụng. Tuy nhiên, Dự án chậm tiến độ, do vướng mắc trong bố trí đất sản xuất, chưa có phương án cấp nền tái định cư cụ thể, tiềm ẩn nguy cơ khiếu nại. Bên cạnh kết quả đạt được, Ban Quản lý cũng nêu rõ nhiều khó khăn, nhất là nhân sự, hiện đơn vị chưa có giám đốc chính thức, thiếu cán bộ trẻ am hiểu khoa học, khó giữ chân người lao động do thu nhập còn thấp.

Cơ sở vật chất cũng xuống cấp, nhất là trụ sở làm việc chật hẹp, một số hạng mục hư hỏng; phương tiện tuần tra như ca-nô, xuồng máy, xe chuyên dụng còn thiếu; hệ thống camera giám sát rừng hoạt động kém hiệu quả vì thiếu kinh phí bảo trì.

Ngoài ra, nguồn kinh phí dịch vụ môi trường rừng phân bổ chậm, chưa đáp ứng nhu cầu chăm sóc rừng trồng mới. Công tác bảo vệ rừng cũng gặp khó khăn do diện tích rộng, địa hình phức tạp, mùa khô nguy cơ cháy cao, mùa mưa nhiều diện tích ngập sâu cản trở tuần tra.

Trong những tháng cuối năm, Ban Quản lý xác định tập trung tăng cường tuần tra bảo vệ tài nguyên rừng, xây dựng phương án phòng cháy chữa cháy rừng giai đoạn mới, tiếp tục chăm sóc rừng tràm, triển khai dự án du lịch sinh thái gắn với bảo tồn đa dạng sinh học và theo dõi sát các biến động khí tượng-thủy văn.

Nhiều loại động vât quý hiếm đã tiếp tục được ghi nhận tại Khu Bảo tồn Thiên nhiên Lung Ngọc Hoàng. (Ảnh: Internet). 

Hiện tại Khu Bảo tồn Lung Ngọc Hoàng đã có nhà đầu tư quan tâm đầu tư phát triển Khu du lịch sinh thái, để hướng tới chuỗi du lịch của thành phố Cần Thơ, góp phần phát triển du lịch của địa phương. Đồng thời, tăng cường công tác chăm sóc động vật, thực vật, để bảo đảm phát triển hệ sinh thái dạng sinh học của Khu Bảo tồn, nâng cao hiệu quả công tác quản lý và phòng cháy' chữa cháy rừng.

Nhằm bảo tồn và phát huy giá trị của Khu Bảo tồn Thiên nhiên Lung Ngọc Hoàng, đề án phát triển du lịch sinh thái tại Lung Ngọc Hoàng đã được Ủy ban Nhân dân tỉnh Hậu Giang (cũ) phê duyệt từ năm 2021 và đã được điều chỉnh, bổ sung vào đầu năm 2025, với mục tiêu xây dựng nơi đây thành điểm đến vừa mang tính giáo dục, nghiên cứu khoa học, vừa tạo cơ hội trải nghiệm cho du khách.

Sau đó, tỉnh ban hành kế hoạch thực hiện dự án Du lịch sinh thái Khu Khu Bảo tồn Thiên nhiên Lung Ngọc Hoàng với tổng mức đầu tư hơn 526 tỷ đồng.

Kế hoạch đề ra tiến độ lựa chọn nhà đầu tư là từ tháng 3/2025 đến tháng 4/2026, với các công việc trọng tâm như lập hồ sơ chuyển loại rừng gửi Bộ Nông nghiệp và Môi trường; xây dựng hồ sơ kỹ thuật để lựa chọn tổ chức, cá nhân thuê môi trường rừng; cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư thuê môi trường rừng; lập báo cáo nghiên cứu khả thi dự án du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, giải trí.

Việc bẫy ảnh ghi nhận thêm nhiều loài động vật quý hiếm tại Khu Bảo tồn thiên nhiên Lung Ngọc Hoàng không chỉ có ý nghĩa khoa học mà còn khẳng định hiệu quả của công tác bảo tồn thiên nhiên tại TP.Cần Thơ nói riêng và khu vực Đồng bằng sông Cửu Long nói chung. Đây là minh chứng cho sự phục hồi của hệ sinh thái rừng ngập nước, nơi từng chịu nhiều tác động từ biến đổi khí hậu và hoạt động của con người. Phát hiện này cũng góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng về giá trị của đa dạng sinh học, thúc đẩy các chương trình nghiên cứu, giám sát dài hạn và bảo vệ loài quý hiếm.

Thanh Uyên