Đồng bộ các giải pháp trong quản lý, xử lý chất thải rắn

TMO - Nhằm kiểm soát, ngăn ngừa nguy cơ ô nhiễm rác thải trên địa bàn tỉnh, UBND tỉnh Khánh Hòa yêu cầu các đơn vị liên quan, địa phương tiến hành rà soát, đánh giá các cơ sở xử lý chất thải đang hoạt động, đồng thời triển khai hiệu quả phương án thu gom, xử lý rác thải theo kế hoạch.

Theo đánh giá của UBND tỉnh Khánh Hòa: Công tác thu gom rác thải sinh hoạt khu vực trung tâm thành phố về cơ bản đáp ứng yêu cầu thu gom và xử lý. Tuy nhiên, tại các huyện vẫn còn hạn chế về công tác thu gom và xử lý, chủ yếu được thu gom và đưa về các khu chôn lấp do địa phương quản lý. Phần lớn các khu chôn lấp này còn khá thô sơ. Chưa được đầu tư xây dựng khu xử lý chất thải rắn. Việc triển khai và hình thành các dự án xây dựng khu chôn lấp hợp vệ sinh trên địa bàn các huyện, thành phố đã và đang gặp một số khó khăn, vướng mắc.

Phần lớn chất thải sinh hoạt nguy hại, nhất là chất thải điện tử và điện dân dụng như tivi, tủ lạnh, quạt điện, máy tính...bị thải lẫn vào chất thải rắn sinh hoạt thông thường và được mang đến bãi chôn lấp. Việc chôn lấp và xử lý chung sẽ gây ra tác hại cho những người tiếp xúc trực tiếp với rác, ảnh hưởng tới quá trình phân hủy rác, hòa tan các chất nguy hại vào nước rỉ rác...

Tỉnh Khánh Hòa hiện nay có 01 Khu kinh tế Vân Phong, 04 khu công nghiệp (KCN) bao gồm: KCN Suối Dầu (diện tích 136,73 ha), KCN Ninh Thủy (diện tích 2017,9 ha), KCN Vạn Thắng (diện tích 200 ha), KCN Nam Cam Ranh (diện tích 350 ha). Trong đó, KCN Suối Dầu đã đi vào hoạt động, KCN Ninh Thủy đang trong giai đoạn xây dựng. Các KCN còn lại chưa triển khai thực hiện. Đối với các KCN, CCN, lượng chất thải rắn công nghiệp phát sinh qua từng năm biến động không nhiều, dao động từ 169,0 đến 171,35 tấn /ngày.

Đối với chất thải rắn sinh hoạt, rác thải thu gom sẽ được phân vùng xử lý, nhằm triển khai phương án xử lý hiệu quả. Ảnh: TL. 

Trong giai đoạn 2021-2030, đối với chất thải rắn sinh hoạt sẽ triển khai phân loại tại các trung tâm thành phố như: thành phố Nha Trang, thành phố Cam Ranh, thị xã Ninh Hòa, khu Kinh tế Vân Phong, khu công nghiệp tập trung cầnphân loại thành chất thải rắn thông thường (đốt thu hồi năng lượng) và chất thải rắn nguy hại (linh kiện điện tử, pin, ác quy, bóng đèn tuýp...được dùng để tái sử dụng hoặc xử lý đặc biệt). Tại các khu dân cư nông thôn: Các huyện còn lại cần tập trung phân loại thành chất thải rắn vô cơ (có thể được thu hồi cho tái chế hoặc chôn lấp), chất thải rắn hữu cơ (xử lý làm phân hữu cơ phục vụ cho chính sản xuất nông nghiệp của địa phương).   

Tỷ lệ chất thải rắn được xử lý bằng công nghệ chôn lấp không vượt quá 15% tổng lượng chất thải rắn thu gom được. Tỷ lệ chất thải rắn được xử lý bằng các công nghệ khác (tái chế, tái sử dụng, chế biến phân hữu cơ...) 5%. Công nghệ xử lý chất thải rắn: lựa chọn công nghệ tiên tiến đã được áp dụng trên thế giới sẽ được phân tích và sàng lọc. Cần thiết phải áp dụng công nghệ xử lý trung gian nhằm giảm thiểu tối đa chất thải chôn lấp.

Nhằm nâng cao hiệu quả công tác thu gom, xử lý chất thải rắn trên địa bàn, tỉnh Khánh Hòa chú trọng đến việc xây dựng phương án phân vùng để xử lý chất thải rắn: Theo đó, gom rác thải từ các địa phương có lượng chất thải rắn lớn (thành phố Nha Trang, thành phố Cam Ranh, thị xã Ninh Hòa và huyện Diện Khánh giáp thành phố Nha Trang) để xử lý tập trung bằng công nghệ đốt phát điện quy mô lớn đặt tại thành phố Nha Trang. Chất thải rắn tại thành phố Cam Ranh và thị xã Ninh Hòa sẽ được xử lý trung gian trước khi vẩn chuyển về thành phố Nha Trang để xử lý. Còn lại các huyện khác thì lượng chất thải rắn bình quân thấp nên áp dụng phân loại rác để chônlấp hợp vệ sinh và kết hợp sản xuất phân hữu cơ (đối với huyện có phát triển nông-lâm nghiệp).  

Ngoài ra, việc quy hoạch các cơ sở xử lý chất thải rắn là một trong những nhiệm vụ được địa phương này chú trọng: Trong đó, ưu tiên việc nâng cấp, cải tạo và mở rộng các cơ sở xử lý chất thải rắn hiện hữu. Vì thuận tiện giao thông, khoảng cách ly an toàn và gần nguồn thải đã được tính toán kỹ lưỡng trong việc xây dựng các cơ sở này. Việc xây dựng các cơ sở mới chỉ áp dụng cho trường hợp cơ sở xử lý cũ đã lấp đầy, hết quỹ đất để mở rộng phát triển và yêu cầu cấp thiết cần phải xây dựng thêm cơ sở xử lý cho việc xử lý chất thải rắn trong tương lai.

Đối với công tác thu gom và vận chuyển: Chất thải rắn được thu gom vận chuyển định kỳ theo ngày bởi các đơn vị chuyên trách đến nơi xử lý theo quy định. Khu liên hiệp xử lý chất thải rắn nguy hại liên vùng có vị trí: thành phố Cam Ranh: quy mô 100 ha; nhiệm vụ: xử lý chất thải rắn nguy hại cho thành phố Nha Trang, đô thị Cam Ranh và các huyện Khánh Vĩnh, Diên Khánh. Hoàn thiện khu xử lý chất thải rắn nguy hại Ninh An có vị trí: thị xã Ninh Hoà, quy mô 6,0ha; nhiệm vụ: xử lý chất thải rắn công nghiệp nguy hại cho thị xã Ninh Hoà, khu Kinh tế Vân Phong và huyện Vạn Ninh. 

Chất thải y tế tại các bệnh viện và trung tâm y tế đang được đầu tư xây dựng trên địa bàn nhìn chung đã có hệ thống xử lý nước thải còn xử lý chất thải rắn y tế tại chỗ mới chỉ có ở bệnh viện đa khoa tỉnh Khánh Hòa và một vài bệnh viện đa khoa tuyến huyện như: thành phố Cam Ranh, thị xã Vạn Ninh, Diên Khánh, Khánh Sơn, Khánh Vĩnh; công nghệ xử lý vi sóng hoặc lò đốt. Còn lại hầu hết các bệnh viện, trung tâm y tế, phòng khám...chưa có hệ thống xử lý chất thải rắn y tế tại chỗ. Các bệnh viện tuyến huyện, tuyến tỉnh và các trung tâm y tế dự kiến trong tương lai bắt buộc trong quá trình xây dựng phải tiến hành xây dựng đồng thời hệ thống xử lý nước thải và công trình xử lý chất thải rắn y tế tại ngay cơ sở.

Việc gia tăng các hoạt động sản xuất công nghiệp trên địa bàn, tỉnh Khánh Hòa chú trọng đến phương án xử lý hiệu quả nguồn chất thải này (Ảnh minh họa). 

Đối với chất thải rắn công nghiệp, việc phân loại chất thải rắn được nhấn mạnh: Chất thải rắn cần được phân loại ban đầu ngay tại cơ sở trước khi đưa đi thu gom và xử lý. Chất thải rắn được phân thành 03 loại chính: Chất thải rắn tái chế hoặc tái sử dụng; Chất thải rắn thông thường và Chất thải rắn nguy hại. 

Trong đó, đối chất thải rắn tái chế hoặc tái sử dụng: các cơ sở sản xuất, kinh doanh nghành nghề (linh kiện điện tử, gỗ, da giầy...) có chất thải rắn tái chế và tận thu được thì khuyến khích phân loại và thu hồi tái chế ngay tại cơ sở để giảm nguồn chất thải rắn phải xử lý tập trung. Đối với chất thải rắn công nghiệp thông thường sẽ được thu gom và xử lý tập trung cùng với chất thải rắn sinh hoạt. Đối với chất thải rắn nguy hại thì cần phải thu gom và xử lý tập trung tại 02 khu xử lý chất thải rắn nguy hại tập trung của tỉnh là: khu xử lý chất thải rắn Ninh An (phía Nam Khu kinh tế Vân Phong giáp thị xã Ninh Hoà) và khu xử lý chất thải rắn nguy hại liên vùng (thành phố Cam Ranh).

Trước đó, Bộ TN&MT đề nghị UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương rà soát, đánh giá các cơ sở xử lý chất thải nguy hại hiện đang hoạt động theo quy định của pháp luật trên địa bàn để đưa vào trong nội dung quy hoạch tỉnh. Trong trường hợp cần thiết thì phải xây dựng phương án có lộ trình di dời phù hợp vào các khu xử lý chất thải tập trung được quy hoạch. Đối với chất thải rắn sinh hoạt, UBND cấp tỉnh có trách nhiệm quy hoạch, bố trí quỹ đất cho khu xử lý chất thải rắn sinh hoạt, thực hiện việc giao đất kịp thời để triển khai xây dựng và vận hành khu xử lý chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn.

UBND các tỉnh, thành phố tiếp tục quan tâm, chỉ đạo các cơ quan chức năng trong quá trình xây dựng quy hoạch tỉnh có phân tích, đánh giá cụ thể về các cơ sở, khu xử lý chất thải hiện có trên địa bàn và xác định phương án phát triển các cơ sở, khu xử lý chất thải tập trung phù hợp. Rà soát các cơ sở xử lý chất thải nguy hại đang hoạt động trên địa bàn và lồng ghép nội dung xử lý chất thải nguy hại vào quy hoạch tỉnh. Trong trường hợp chưa phù hợp với định hướng quy hoạch mới thì cần có phương án, quy định chuyển tiếp và lộ trình di dời vào các khu xử lý chất thải tập trung được quy hoạch, bảo đảm cơ sở xử lý chất thải đang hoạt động hợp pháp có đủ thời gian, kế hoạch chuyển đổi để ổn định hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp; không làm phát sinh khó khăn, vướng mắc trên thực tế.

Đối với quy hoạch các khu xử lý chất thải rắn sinh hoạt, phải bảo đảm thực hiện yêu cầu giảm dần tỷ lệ chất thải rắn sinh hoạt được xử lý bằng phương pháp chôn lấp trực tiếp. Đồng thời, đưa ra các quy định về thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt phù hợp với yêu cầu phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn địa phương; đầu tư đồng bộ hạ tầng kỹ thuật, bố trí đủ nguồn lực để thực hiện phân loại, thu gom, xử lý chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn để đạt được mục tiêu quốc gia về kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2023.

PV