Đắk Lắk nâng cao năng lực xuất khẩu sầu riêng cấp đông

TMO - Với việc Trung Quốc ký nghị định thư chấp thuận cho sầu riêng đông lạnh của Việt Nam nhập khẩu chính thức vào thị trường này đã mở ra cơ hội lớn cho xuất khẩu sầu riêng của tỉnh Đắk Lắk trong bối cảnh sản lượng tăng nhanh.

Theo Hiệp hội Sầu riêng Đắk Lắk, dự kiến năm 2024, diện tích sầu riêng của tỉnh đạt khoảng 34.000 – 35.000 ha, sản lượng đạt trên 300.000 tấn. Đắk Lắk đã vươn lên đứng đầu cả nước về diện tích và sản lượng sầu riêng, đóng góp rất lớn vào kim ngạch xuất khẩu sầu riêng chung của cả nước. Việc sầu riêng cấp đông được xuất khẩu chính ngạch sang thị Trung Quốc là một thuận lợi lớn cho sầu riêng của tỉnh, khi mà sản lượng đang tăng nhanh trong những năm qua. Điều này sẽ giúp giảm bớt áp lực từ vấn đề thu hoạch, bảo quản và quá trình vận chuyển đến cửa khẩu.

Thực tế cho thấy, những quả sầu riêng tươi đáp ứng được tiêu chuẩn xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc chiếm khoảng 60% sản lượng cho thu hoạch, còn lại là tiêu thụ nội địa và chế biến sâu. Do đó, nếu Việt Nam được xuất khẩu chính ngạch sầu riêng cấp đông sẽ giúp tăng sản lượng sầu riêng xuất khẩu lên 70 – 80%.

Trong trường hợp vào vụ thu hoạch, quả tươi không xuất khẩu được hoặc giá bán thấp thì có thể cấp đông để xuất khẩu. Điều này sẽ giúp giảm áp lực tiêu thụ quả tươi vào chính vụ, chủ động được việc điều tiết sản phẩm ra thị trường, kéo dài thời gian tiêu thụ sản phẩm…Việc cấp đông cũng giúp giám sát chất lượng tốt hơn, hạn chế vi phạm các tiêu chuẩn của nước nhập khẩu.

Việc sầu riêng cấp đông được xuất khẩu chính ngạch sang thị Trung Quốc là một thuận lợi lớn cho sầu riêng của tỉnh Đắk Lắk. 

Phòng NN&PTNT huyện Krông Pắc cho biết, sầu riêng cấp đông được xuất khẩu chính ngạch là một thông tin vui cho sầu riêng tại địa phương, mở ra cơ hội lớn để sầu riêng Krông Pắc có thể bán ở mọi thời điểm trong năm và ổn định về thị trường với giá tốt. Với diện tích trên 7.000 ha, sản lượng khoảng 90.000 tấn, dự kiến đến năm 2025 – 2026 sẽ vượt lên 100 nghìn tấn. Khi đó, lượng sầu riêng bóc múi sẽ lên đến 30.000 tấn. Điều này đòi hỏi việc kiểm soát chất lượng, an toàn vệ sinh thực phẩm phải được đặt lên hàng đầu, bởi đây là yêu cầu tất yếu để bảo đảm cho sầu riêng Krông Pắc đứng vững trên thị trường thế giới cũng như Trung Quốc.

Theo Sở NN&PTNT, hiện nay trên địa bàn tỉnh có 37 cơ sở cấp đông, tập trung tại một số huyện như Krông Pắc, Cư M’gar, TX. Buôn Hồ, TP. Buôn Ma Thuột… với tổng công suất 3.170 tấn. Một số doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh đã đầu tư xây dựng nhà máy chế biến sầu riêng tại với công suất 40.000 tấn/năm, chuyên chế biến trái sầu riêng tươi và bóc múi. Trong đó, cấp đông sầu riêng là 200 tấn, để xuất đi các nước trên thế giới, trong đó Trung Quốc chiếm 90%. 

Theo các doanh nghiệp này, trước khi có nghị định thư này thì hàng cấp đông phải đi qua đơn vị thứ ba, khiến giá thành sản phẩm đội lên rất nhiều. Do đó, khi hàng cấp đông được xuất khẩu chính ngạch là cơ hội lớn và thuận lợi cho các doanh nghiệp có nhà máy bóc múi cấp đông sầu riêng, sẽ giúp doanh nghiệp giảm được chi phí và tăng lợi nhuận tối đa, tích lũy được nguồn lực.

Tại Hợp tác xã (HTX) Dịch vụ nông nghiệp sạch (huyện Krông Pắc), HTX hiện có 196 ha sầu riêng, dự kiến năm 2024 tổng sản lượng đạt gần 3.000 tấn. Việc xuất khẩu chính ngạch sầu riêng cấp đông mở ra một hướng mới, một cơ hội lớn cho những người làm sầu riêng. Để nắm bắt cơ hội này, hiện nay các thành viên của HTX đều canh tác theo hướng hữu cơ và một số diện tích đã ứng dụng công nghệ thông minh vào sản xuất nhằm tạo ra sản phẩm đạt chất lượng tốt nhất mang đến cho người tiêu dùng trong và ngoài nước.

Việc cấp đông cũng giúp giám sát chất lượng tốt hơn, hạn chế vi phạm các tiêu chuẩn của nước nhập khẩu. 

Theo Hiệp hội Sầu riêng Đắk Lắk, để tận dụng cơ hội này thì doanh nghiệp và nông dân phải quan tâm đến chất lượng sản phẩm, trong đó phải bảo đảm các tiêu chuẩn về an toàn vệ sinh thực phẩm, những thực vật nguy hại, tồn dư hóa chất và đặc biệt là chất lượng múi sầu riêng cấp đông phải đáp ứng được thị hiếu của người tiêu dùng. 

Các cơ sở chế biến cần phải nâng cấp, bảo đảm quy trình theo yêu cầu của Nghị định thư. Mặc dù hiện nay Đắk Lắk là một trong những tỉnh đi đầu có những nhà máy cấp đông sầu riêng quy mô lớn, được đầu tư bài bản, tuy nhiên vẫn còn nhiều cơ sở bóc tách múi cấp đông chưa đáp ứng được yêu cầu xuất khẩu. Do đó, để tận dụng cơ hội này thì phải đầu tư nâng cấp cơ sở hạ tầng chế biến. Mặt khác, để khai thác tốt lợi thế này, cần có sự điều tiết tổng thể của các bộ, ngành cũng như các cơ quan chuyên môn để thông tin thị trường kịp thời cho các doanh nghiệp, giúp họ chủ động đưa hàng ra thị trường vào những thời điểm tốt nhất về giá.

Thời gian tớ, Hiệp hội Sầu riêng Đắk Lắk sẽ phổ biến, tập huấn rộng rãi nội dung của Nghị định thư đến hội viên, người sản xuất để định hướng cho họ xây dựng các tiêu chuẩn, tiêu chí theo yêu cầu của Nghị định thư. Mỗi tác nhân trong chuỗi ngành hàng cần phải chịu trách nhiệm ở mỗi khâu sản xuất để bảo đảm sản phẩm đáp ứng được các quy định của nước nhập khẩu, đó là điều quan trọng nhất.

Tháng 8 vừa qua, việc Trung Quốc mở cửa thị trường cho sầu triêng Việt Nam, thông qua việc ký nghị định thư cho phân khúc sầu riêng đông lạnh được nhập khẩu vào quốc gia này, là cơ hội để ngành hàng nâng cao giá trị, tránh được rủi ro khi phụ thuộc vào việc xuất khẩu sản phẩm tươi.

Sầu riêng đông lạnh, bao gồm sầu riêng nguyên quả (có vỏ), sầu riêng xay nhuyễn (không có vỏ) và cơm sầu riêng (không có vỏ), là sản phẩm có tiềm năng đóng góp lớn vào kim ngạch xuất khẩu nông sản. Việc mở cửa chính thức thị trường Trung Quốc cho sản phẩm này sẽ tạo ra cơ hội lớn cho ngành sầu riêng Việt Nam.

Cục Bảo vệ thực vật (Bộ NN&PTNT) đã có hướng dẫn Nghị định thư về yêu cầu kiểm dịch thực vật và an toàn thực phẩm đối với sầu riêng đông lạnh xuất khẩu từ Việt Nam sang Trung Quốc và hướng dẫn các doanh nghiệp, cơ sở đóng gói đăng ký mã số doanh nghiệp theo Lệnh 248. các doanh nghiệp xuất khẩu, cơ sở đóng gói, vùng trồng phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định tại Nghị định thư về yêu cầu kiểm dịch thực vật và an toàn thực vật đối với xuất khẩu sầu riêng đông lạnh từ Việt Nam sang Trung Quốc, đặc biệt là các điểm sau:

Về sầu riêng đông lạnh: bao gồm quả sầu riêng nguyên quả (có vỏ), sầu riêng xay nhuyễn (không có vỏ) và cơm sầu riêng (không có vỏ), có nguồn gốc từ các vùng trồng sầu riêng được đăng ký, quản lý và giám sát tại Việt Nam Phải tuân thủ các luật, quy định và tiêu chuẩn liên quan đến vệ sinh an toàn thực phẩm và kiểm dịch thực vật của Trung Quốc.

Các cơ sở sản xuất, chế biến, bảo quản sầu riêng đông lạnh xuất khẩu phải đảm được đăng ký mã số doanh nghiệp theo Lệnh 248 với Tổng cục Hải quan Trung Quốc. Để có thể xuất khẩu sầu riêng đông lạnh vào thị trường Trung Quốc, Cục Bảo vệ Thực vật sẽ tiếp tục cung cấp hỗ trợ kỹ thuật, quy định cho các địa phương, Hiệp hội, vùng trồng, cơ sở đóng gói, doanh nghiệp xuất khẩu.

Sở NN&PTNT các địa phương cần đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra việc tuân thủ các quy định về kiểm dịch thực vật và an toàn thực phẩm trong sản xuất, đóng gói sầu riêng đông lạnh và trong việc sử dụng mã số, kịp thời phát hiện và xử lý các vi phạm. Hỗ trợ Hiệp hội, Doanh nghiệp xuất khẩu, các vùng trồng, cơ sở đóng gói sầu riêng đông lạnh duy trì các điều kiện đáp ứng yêu cầu kiểm soát về kiểm dịch thực vật, an toàn thực phẩm và việc tuân thủ theo các quy định của nước nhập khẩu.

Đối với các doanh nghiệp xuất khẩu, cơ sở đóng gói, chế biến sầu riêng đông lạnh, cần nghiên cứu kỹ các quy định của Trung Quốc và tuyệt đối tuân thủ nghiêm ngặt các yêu cầu của Nghị định thư và quy định của Trung Quốc, chủ động xây dựng các chuỗi liên kết thực chất từ vùng trồng đến cơ sở đóng gói và doanh nghiệp xuất khẩu, xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc đảm bảo cho việc truy xuất khi có yêu cầu. Bên cạnh đó, cần tập trung xây dựng thương hiệu cho sản phẩm sầu riêng, sầu riêng đông lạnh của Việt Nam, đầu tư nâng cấp công nghệ cấp đông, kỹ thuật và chất lượng sản phẩm để đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế.../.

Minh Thuận