TMO - Thông qua việc nâng cao nhận thức cộng đồng, kiện toàn lực lượng xung kích và đầu tư cơ sở vật chất, huyện Mai Châu (tỉnh Hoà Bình) từng bước xây dựng kế hoạch phòng ngừa, ứng phó hiệu quả, giảm thiểu tối đa thiệt hại do thiên tai gây ra.

Hiện nay, dù mới bắt đầu vào mùa mưa bão năm 2025, nhưng với diễn biến phức tạp của thời tiết, tại nhiều địa phương trên cả nước, thiên tai đã để lại những hậu quả nặng nề. Mới đây nhất là hiện tượng sạt lở đất, lũ ống, lũ quét gây chết người và thiệt hại nhiều tài sản của người dân tại một số tỉnh miền núi phía Bắc. Tại huyện Mai Châu với địa hình đồi núi phức tạp cũng là 1 trong số những địa phương có nguy cơ cao xảy ra sạt lở đất, lũ ống, lũ quét. Do đó người dân cần đặc biệt chú ý, đảm bảo an toàn tính mạng và tài sản trong trường hợp thiên tai bất thường xảy ra.

Trước tình trạng thiên tai gây nhiều thiệt hại, huyện Mai Châu đã tạo được những chuyển biến tích cực khi triển khai thực hiện Chỉ thị số 42-CT/TW, ngày 24/3/2020 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phòng ngừa, ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai (Chỉ thị số 42-CT/TW). Trong đó, yếu tố then chốt là nâng cao nhận thức, trách nhiệm của người dân và cộng đồng.

Cụ thể, huyện Mai Châu đã có nhiều chuyển biến khi triển khai thực hiện Chỉ thị số 42-CT/TW, ngày 24/3/2020 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phòng ngừa, ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai (Chỉ thị số 42-CT/TW). Trong đó, yếu tố then chốt là nâng cao nhận thức, trách nhiệm của người dân và cộng đồng, góp phần xây dựng "thế trận phòng, chống thiên tai (PCTT) toàn dân” trên địa bàn vùng cao.

Được biết, Mai Châu là địa bàn thường chịu ảnh hưởng của mưa lớn, lũ ống, lũ quét, sạt lở đất... Từ năm 2023 đến nay, thực hiện Chỉ thị số 42-CT/TW, công tác tuyên truyền, phổ biến kỹ năng phòng, tránh thiên tai được đổi mới cả nội dung lẫn hình thức, phù hợp với đặc thù địa phương. Nhờ đó, ý thức chủ động trong phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn (PCTT&TKCN) của người dân được nâng cao.

Huyện đã đẩy mạnh tổ chức các lớp tập huấn, tuyên truyền về pháp luật PCTT&TKCN cho cán bộ, nhân dân các xã, thị trấn; lồng ghép nội dung PCTT&TKCN trong các cuộc họp xóm, bản, sinh hoạt chi hội, đoàn thể.

Huyện Mai Châu nói riêng và tỉnh Hoà Bình nói chung là địa phương thường xuyên chịu ảnh hưởng bởi sạt lở, lũ quét. (Ảnh: TL).

Bên cạnh đó, người dân được hướng dẫn kỹ năng sơ tán, chằng chống nhà cửa, kê cao tài sản; tự kiểm tra dòng chảy mương, suối trước mùa mưa. Các nhóm zalo cảnh báo mưa lũ đã được triển khai tại các xóm, bản, giúp thông tin được truyền tải nhanh, hiệu quả. Lãnh đạo UBND xã Vạn Mai cho biết: "Giờ đây, bà con đã chủ động dọn mái nhà, đốn tỉa cây, không tránh trú gần suối hay chân núi khi trời mưa. Mỗi hộ đều xác định phải tự giữ lấy mình trước khi chờ hỗ trợ từ bên ngoài”. Cùng với chính quyền địa phương, các tổ chức chính trị - xã hội cũng tích cực tuyên truyền, vận động hội viên nâng cao ý thức PCTT.

Đặc biệt, huyện nghiêm túc thực hiện phương châm "4 tại chỗ", kiện toàn Ban Chỉ huy PCTT&TKCN từ huyện đến cơ sở. Các kế hoạch, phương án PCTT được rà soát, bổ sung, đảm bảo sẵn sàng ứng phó với mọi tình huống. Ban Chỉ huy PCTT&TKCN huyện cũng chỉ đạo xây dựng bản đồ vùng nguy cơ sạt lở, rà soát các điểm xung yếu, thực hiện cắm biển cảnh báo và tổ chức kiểm tra, giám sát ngay từ đầu mùa mưa.

Từ năm 2023 đến nay, huyện thực hiện 10 công trình khắc phục hậu quả thiên tai trên địa bàn với tổng mức đầu tư trên 46 tỷ đồng. Trong đó, 6 công trình đã hoàn thành và bàn giao đưa vào sử dụng; 4 công trình tiếp tục triển khai. Các tuyến đường, cầu, cống bị hỏng do thiên tai cũng được sửa chữa, đảm bảo giao thông và phục vụ đời sống dân sinh. Lãnh đạo UBND huyện Mai Châu khẳng định: Thực hiện Chỉ thị số 42-CT/TW, huyện luôn xác định công tác tuyên truyền là nhiệm vụ trọng tâm, thay đổi tư duy, nâng cao ý thức người dân là yếu tố quyết định để ứng phó hiệu quả với thiên tai. Huyện yêu cầu mỗi xã, thôn, bản đều phải có tổ tự quản hoặc tổ xung kích PCTT, gắn trách nhiệm tới từng hộ dân.

Tuy nhiên, huyện Mai Châu vẫn đối mặt với nhiều khó khăn như: địa hình phức tạp, dân cư phân tán, còn nhiều điểm sạt lở chưa được bố trí tái định cư, một số nơi thiếu hệ thống cảnh báo sớm, thông tin còn chậm trễ.

Việc duy trì hiệu quả các mô hình tự quản, tổ chức tập huấn định kỳ, bổ sung thiết bị thiết yếu... là vấn đề cần được quan tâm hơn trong thời gian tới. Từ thực tiễn tại địa phương, huyện đã có đề xuất tiếp tục khảo sát lắp đặt các thiết bị cảnh báo về sạt lở đất, đá trên địa bàn; lắp đặt thêm các trạm đo mưa tự động để kịp thời phục vụ công tác chỉ đạo ứng phó.

Đặc biệt, huyện đề nghị hỗ trợ kinh phí thực hiện các dự án cấp bách, như: kè bảo vệ khu dân cư xóm Xuân Tiến, xã Xăm Khòe; kè bảo vệ khu dân cư xóm Băng, xã Bao La; kè chống sạt lở Suối Xia (địa phận xóm Hịch 1, xã Mai Hịch); khắc phục sạt lở tuyến đường Cun Pheo - Hang Kia... Từ đó góp phần nâng cao hiệu quả công tác PCTT trên địa bàn huyện Mai Châu.

Để ứng phó hiệu quả, tỉnh Hoà Bình đẩy mạnh xây dựng các công trình kè chống sạt lở. (Ảnh: ĐH).

Thiên tai ngày càng phức tạp, khó lường là một trong những thách thức lớn đối với phát triển kinh tế bền vững. Năm 2024, toàn tỉnh Hoà Bình thiệt hại gần 1.500 tỷ đồng do thiên tai. Trong đó, sạt lở đất để lại hậu quả nặng nề tại nhiều địa phương. Đáng chú ý, với đặc điểm địa chất là dạng đất, đá không có độ kết dính và địa hình đồi núi có độ chia cắt phức tạp, độ dốc lớn, kéo dài, xen kẽ là các vùng trũng thấp, thung lũng dọc các sông, suối lớn, Hòa Bình nói chung và huyện Mai Châu nói riêng tiếp tục là địa bàn tiềm ẩn nguy cơ cao sạt lở đất kèm theo lũ ống, lũ quét trong mùa mưa bão.

Trước thực tế đó, huyện đã xác định việc chủ động phòng, chống thiên tai ngay từ cấp cơ sở là nhiệm vụ quan trọng và lâu dài. Trong thời gian qua, các cấp chính quyền trên địa bàn đã triển khai đồng bộ nhiều biện pháp thiết thực, trong đó chú trọng nâng cao nhận thức cộng đồng và xây dựng năng lực ứng phó cho người dân tại các thôn, bản.

Một trong những điểm sáng của Mai Châu là việc củng cố và kiện toàn Ban chỉ huy PCTT&TKCHCN từ cấp huyện đến cấp xã. Các lực lượng xung kích phòng chống thiên tai ở cơ sở được thành lập, tập huấn kỹ năng sơ tán, ứng phó khẩn cấp, cứu hộ cứu nạn. Nhờ đó, người dân các bản vùng sâu, vùng xa đã từng bước chủ động hơn khi có thiên tai xảy ra. Cùng với đó, huyện chú trọng đầu tư trang thiết bị thiết yếu như áo phao, xuồng cứu hộ, máy phát điện… đảm bảo sẵn sàng sử dụng khi có tình huống khẩn cấp.

Công tác tuyên truyền, phổ biến kiến thức phòng, chống thiên tai được triển khai đa dạng qua hệ thống loa truyền thanh cơ sở, pa-nô, tờ rơi và mạng xã hội.

Các trường học lồng ghép nội dung giáo dục ứng phó thiên tai vào hoạt động ngoại khóa, giúp học sinh hình thành kỹ năng tự bảo vệ bản thân. Ngoài ra, huyện cũng phối hợp với các tổ chức quốc tế và cơ quan chuyên môn xây dựng bản đồ nguy cơ thiên tai, cập nhật thường xuyên các điểm có nguy cơ sạt lở để chủ động di dời dân cư khi cần thiết.

Nhờ sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị và sự hưởng ứng tích cực từ người dân, nhận thức cộng đồng về thiên tai ở Mai Châu ngày càng được nâng cao. Đây là tiền đề quan trọng để xây dựng nền tảng PCTT hiệu quả, góp phần đảm bảo an toàn tính mạng, tài sản và phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn huyện miền núi này.

Trà Giang

Tin nổi bật