Chủ động dự báo, ứng phó thiên tai kịp thời, hiệu quả

TMO - Năm 2023, thiên tai gây ra thiệt hại nặng nề trên địa bàn tỉnh Nghệ An. Thực tế này đòi hỏi địa phương cần chủ động, nâng cao năng lực dự báo, cảnh báo để ứng phó hiệu quả với thiên tai, thời tiết cực đoan; lắp đặt các thiết bị quan trắc ở một số vùng trọng điểm, vùng miền núi để thông tin cảnh báo mưa lũ sớm... 

Năm 2023 là một năm thiên tai diễn biến phức tạp trên địa bàn tỉnh Nghệ An, mặc dù không chịu ảnh hưởng trực tiếp của bão, áp thấp nhiệt đới, tuy nhiên, đã xuất hiện các hiện tượng thời tiết cực đoan như lốc, sét, rét hại, không khí lạnh, nắng nóng, mưa lớn. Cụ thể, toàn tỉnh có 22 đợt không khí lạnh (trong đó, có 16 đợt gió mùa Đông Bắc); 3 đợt rét đậm, rét hại; 11 đợt nắng nóng, nắng nóng gay gắt; 36 trận lốc, mưa đá, sét, mưa lớn cục bộ tại nhiều xã, huyện trên địa bàn tỉnh; 1 đợt mưa lớn diện rộng trên địa bàn tỉnh.

Năm 2023, trên địa bàn tỉnh đã xảy ra 45 vụ tai nạn, sự cố trên biển, làm chết 16 người, mất tích 2 người, bị thương 7 người, chìm 6 tàu cá, cháy 10 phương tiện, 11 phương tiện bị hư hỏng. Thiên tai trong năm 2023 đã tác động lớn đến dân sinh, kinh tế - xã hội, ảnh hưởng lớn đến người dân, sản xuất nông, lâm nghiệp, cơ sở hạ tầng bị hư hỏng nặng nề. Cụ thể, đã làm 3 người chết, 5 người bị thương, 39 nhà bị sập, thiệt hại trên 70%; 793 nhà tốc mái, hư hỏng; 15 nhà bị di dời khẩn cấp; gây ra nhiều thiệt hại về sản xuất nông, lâm nghiệp và các công trình hạ tầng…; ước tính thiệt hại về kinh tế khoảng 667 tỷ đồng.

Mưa lũ là loại hình thiên tai gây ra thiệt hại nặng nề trên địa bàn tỉnh năm 2023. 

Mặc dù thiên tai diễn biến phức tạp nhưng công tác phòng, chống thiên tai đã được tỉnh Nghệ An thực hiện nghiêm túc, quyết liệt, đồng bộ, chuẩn bị tốt cả 3 khâu phòng ngừa, ứng phó và khắc phục hậu quả, nên hạn chế được nhiều thiệt hại về người, tài sản. Công tác tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng của các sở, ban, ngành, địa phương có nhiều chuyển biến, từng bước tạo được sự chuyển biến trong nhận thức và chủ động phòng ngừa với thiên tai.

Tuy nhiên, theo đánh giá của UBND tỉnh, bên cạnh những kết quả đã đạt được công tác phòng, chống thiên tai trên địa bàn tỉnh vẫn còn những tồn tại, hạn chế như: Công tác lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức các cấp thực hiện có lúc, có nơi còn lúng túng, bị động. Công tác theo dõi, giám sát, dự báo, cảnh báo thiên tai còn hạn chế, nhất là dự báo, cảnh báo về mưa lớn cục bộ, lũ quét, sạt lở đất. Lực lượng làm công tác phòng, chống thiên tai, ứng phó sự cố và tìm kiếm cứu nạn chưa chuyên nghiệp, kinh nghiệm và năng lực chuyên môn còn hạn chế.

Theo dự báo trong tháng 4-5/2024 và tháng 9-10/2024 tại Nghệ An có khả năng xảy ra các hiện tượng thời tiết nguy hiểm, cực đoan như mưa lớn, dông lốc, sét, mưa đá. Trong tháng 9/2024, bão và áp thấp nhiệt đới có khả năng ảnh hưởng trực tiếp đến Nghệ An. Để thực hiện tốt công tác phòng, chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn, thời gian tới, Nghệ An sẽ đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ nhằm nâng cao hiệu quả phòng, chống thiên tai, trong đó tập trung nghiên cứu, ứng dụng công nghệ tiên tiến, công nghệ số, tự động hóa, viễn thám trong quan trắc, theo dõi, giám sát, dự báo, cảnh báo thiên tai, quản lý, vận hành công trình phòng, chống thiên tai và chỉ đạo điều hành phòng chống thiên tai; ứng dụng công nghệ trong giám sát tàu cá.

Đồng thời, địa phương này đẩy mạnh chuyển đổi cơ cấu sản xuất giống cây trồng, vật nuôi có giá trị cao phù hợp với điều kiện tự nhiên và đặc điểm thiên tai từng vùng, từng miền, thích ứng với biến đổi khí hậu; làm tốt công tác dự báo bão, mưa, lũ, công tác cảnh giới, cảnh báo ở từng địa phương; lắp đặt các thiết bị quan trắc ở một số vùng trọng điểm, vùng miền núi để thông tin cảnh báo mưa lũ sớm.

Các địa phương xây dựng kịch bản ứng phó với thiên tai, bão lụt sát với thực tế, với điều kiện của địa phương để không bị động, bất ngờ. 

Các đơn vị, địa phương tập trung đầu tư trang thiết bị, cơ sở vật chất, xây dựng cơ sở dữ liệu, công cụ hỗ trợ, nâng cao năng lực Văn phòng Thường trực Ban Chỉ huy phòng, chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn cấp huyện, xã. Tăng cường hoạt động thông tin truyền thông, hướng dẫn kỹ năng phòng ngừa, ứng phó với các loại hình thiên tai phổ biến (nhất là bão, mưa lũ, lũ ống, lũ quét, sạt lở đất) bằng nhiều hình thức, bảo đảm thông tin về thiên tai đến được người dân tại khu vực chịu ảnh hưởng.

Bên cạnh đó, Ban Chỉ huy phòng, chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn các cấp xây dựng phương án ứng phó với thiên tai trước 30/7/2024 sát với tình hình thực tế của địa phương; phát huy cao tinh thần trách nhiệm của các cấp chính quyền, tinh thần đoàn kết của nhân dân; đẩy mạnh tuyên truyền, cung cấp kiến thức về phòng, chống thiên tai và tác động của thiên tai đến an toàn tính mạng, tài sản của người dân trong tỉnh, đặc biệt là tuyên truyền tới người dân ở các khu vực thường xuyên xảy ra bão, lũ quét, sạt lở đất. 

UBND tỉnh Nghệ An đề nghị Đài khí tượng thủy văn khu vực Bắc Trung Bộ tiếp tục nâng cao công tác dự báo khí hậu thời tiết, góp phần giúp địa phương chủ động ứng phó với thời tiết và biến đổi khí hậu. Các địa phương, cơ quan chức năng trong tỉnh đẩy mạnh nghiên cứu ứng dụng vật liệu mới, công nghệ tiên tiến trong xây dựng các công trình phòng, chống thiên tai, đảm bảo bền vững, thân thiện với môi trường nhằm giảm thiểu thiệt hại khi có thiên tai; xây dựng kịch bản ứng phó với thiên tai, bão lụt sát với thực tế, với điều kiện của địa phương để không bị động, bất ngờ; tuyên truyền cho người dân trước, trong và sau khi thiên tai xảy ra để người dân không chủ quan, qua đó giảm thiểu thiệt hại về người và tài sản. Cùng với đó, tỉnh Nghệ An cũng sẽ đẩy mạnh hợp tác quốc tế trong công tác để tìm kiếm cứu nạn khi ngư dân gặp nạn trên biển.

Tuấn Minh