Bình Thuận triển khai đồng bộ các giải pháp chống khai thác IUU

TMO - Tỉnh Bình Thuận đang tăng cường triển khai các biện pháp để xóa bỏ tình trạng tàu cá “3 không” (không đăng ký, không giấy phép khai thác, không giám sát hành trình) và tuân thủ nghiêm ngặt các yêu cầu quốc tế trong việc chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU).

Là tỉnh duyên hải Nam Trung Bộ, với chiều dài bờ biển trên 192 km, vùng biển rộng 52.000 km2, tiếp giáp và liên thông với các ngư trường lớn, có nguồn lợi thuỷ sản đa dạng về chủng loại và trữ lượng, với nhiều loài hải đặc sản nổi tiếng có giá trị kinh tế cao; đặc biệt do chất lượng nguồn nước tốt, nền nhiệt cao, ổn định, Bình Thuận có tiềm năng rất lớn để phát triển kinh tế thủy sản.

Bình Thuận hiện có hàng nghìn tàu cá chiều dài từ 15 mét trở lên. Đội tàu khai thác xa bờ tiếp tục gia tăng, trở thành đội tàu chủ lực của tỉnh trên vùng biển khơi, có đóng góp quan trọng về sản lượng và giá trị sản phẩm, giải quyết việc làm và tạo thu nhập cho hàng chục nghìn lao động biển. Cùng với việc đẩy mạnh phát triển kinh tế, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Bình Thuận cho biết, trong thời gian qua các cơ quan, đơn vị, địa phương vùng biển đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả trong công tác chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định. 

Theo báo cáo của Sở NN&PTNT tỉnh, trong tháng 8/2024, các lực lượng chức năng của tỉnh đã cấp đăng ký cho 754 tàu cá, cấp giấy phép khai thác cho 1.165 tàu cá, cấp giấy an toàn thực phẩm cho 547 tàu cá. Lũy kế đến ngày 6/9, đã cấp đăng ký 6.924 tàu cá; cấp giấy phép khai thác thuỷ sản còn hạn 5.473 tàu cá, đạt tỷ lệ 79,1%; đăng kiểm đối với tàu cá từ 12 mét trở lên là 3.244 tàu cá, đạt tỷ lệ 84,23%; xoá đăng ký 19 tàu cá; cấp chứng nhận an toàn thực phẩm 2.538 tàu cá, đạt tỷ lệ 37,4%.  

Ngành chức năng tỉnh triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, kết hợp giữa tuyên truyền, vận động, yêu cầu ký cam kết với tăng cường quản lý, phân công theo dõi, giám sát chặt chẽ đối với tàu cá. 

Thời gian qua, công tác triển khai Hệ thống phần mềm truy xuất nguồn gốc thủy sản (eCDT) đạt được nhiều chuyển biến. Sở NN&PTNT tỉnh đã bố trí kinh phí, tổ chức mua sắm trang thiết bị cho các cơ quan, đơn vị (Cảng cá, Văn phòng Đại diện Kiểm soát nghề cá, Biên phòng) để hỗ trợ, hướng dẫn ngư dân thực hiện khai báo xuất nhập bến, ra vào cảng qua hệ thống eCDT; tổ chức 4 lớp tập huấn, hướng dẫn triển khai hệ thống eCDT tại 4 địa bàn trọng điểm (Phan Thiết, La Gi, Tuy Phong, Phú quý)/300 người tham dự. Đến nay, các cảng cá đã hỗ trợ ngư dân khai báo ra, vào cảng qua Hệ thống eCDT 4.958 lượt tàu.

Công tác thực thi pháp luật, xử lý vi phạm trong hoạt động khai thác được ngành chức năng tỉnh tăng cường triển khai. Theo đó, từ đầu năm đến nay các lực lượng chức năng, chính quyền địa phương đã xử phạt vi phạm hành chính là 372 vụ/ gần 3 tỷ đồng. Trong đó, lực lượng Bộ đội Biên phòng tỉnh xử phạt 258 vụ/965,55 triệu đồng; cơ quan chuyên ngành (Chi cục Thủy sản, Thanh tra Sở NN&PTNT) xử phạt 75 vụ/hơn 1,1 tỷ đồng; cấp chính quyền xử phạt 39 vụ/792,5 triệu đồng…

Đáng chú ý, 1.943 tàu cá có chiều dài từ 15m trở lên thuộc diện lắp đặt thiết bị giám sát hành trình tàu cá đã hoàn thành việc lắp đặt. Các cảng cá đã thống kê được 5.979 lượt tàu cập, rời cảng; giám sát 7.228 tấn hải sản, thu 2.153 nhật ký khai thác; lũy kế từ đầu năm 2024 đến nay, các cảng cá đã thống kê được 28.271 lượt tàu cá cập, rời cảng, đồng thời thực hiện giám sát 28.332 tấn hải sản bốc dỡ qua cảng, thu 6.960 sổ nhật ký khai thác.

Ngoài ra, đối với công tác quản lý, xử lý tàu cá “3 không”, UBND tỉnh đã chỉ đạo cơ quan chức năng, chính quyền địa phương triển khai quyết liệt việc rà soát, thống kê, lập danh sách tàu cá “3 không” đến từng khu phố, thôn, xóm; giao chính quyền địa phương quản lý chặt chẽ không để phát sinh; giao các lực lượng chức năng (Biên phòng, Kiểm ngư) kiểm soát không cho xuất bến khi tàu cá chưa thực hiện các thủ tục giấy tờ theo quy định.

Theo đó, qua rà soát toàn tỉnh có 2.531 tàu cá “3 không”, trong đó: nhóm tàu dưới 12m: 2.303 chiếc; từ 12 - <15m: 137 chiếc; từ 15m trở lên: 91 chiếc. Đến nay đã tiếp nhận, xử lý 1.956 hồ sơ đăng ký/tổng số 2.531 tàu cá “3 không” công bố, đạt 77,3%. Số còn lại 575 tàu cá tiếp tục thực hiện, phấn đấu hoàn thành 100% trong tháng 9/2024. Chi cục Thủy sản cho biết, nhờ sự phối hợp, hỗ trợ tích cực từ các địa phương, đến nay đã hoàn thành 85,6% tổng số tàu cá “3 không” đã công bố (2.531 tàu). 

Hiện nay, Trung tâm đăng kiểm tàu cá đã tiếp cận kiểm tra, hướng dẫn thủ tục là 212 chiếc. Qua kiểm tra, 10 tàu đã có hồ sơ kỹ thuật, cụ thể đã cấp 1 giấy chứng nhận an toàn kỹ thuật tàu cá, số còn lại chưa cấp vì tàu hoạt động nghề cấm (lưới kéo) chưa chuyển nghề, tàu đang hoạt động trên biển, tàu chưa được chuyển hạn ngạch vùng khơi... Riêng 202 tàu không có hồ sơ kỹ thuật (hiện nay đã có 189 chủ tàu đã liên hệ đơn vị thiết kế lập hồ sơ), phấn đấu đến cuối tháng 9/2024 sẽ tích cực hoàn thành công tác đăng ký cho nhóm tàu này. 

Địa phương này quyết liệt triển khai các giải pháp chống khai thác IUU trên địa bàn. Ảnh: HX. 

Cùng với những kết quả đã đạt được, theo đánh giá của UBND tỉnh việc thực hiện các nhiệm vụ chống khai thác IUU của tỉnh trong thời gian qua vẫn còn một số tồn tại, hạn chế: Công tác kiểm soát tàu cá xuất nhập bến, ra vào cảng, giám sát sản lượng thuỷ sản lên bến còn thấp; việc quản lý mua bán, chuyển nhượng tàu cá chưa chặt chẽ, nhất là mua tàu cá ngoài tỉnh, gây khó khăn, phức tạp khi đăng ký lại; công tác xử lý vi phạm hành chính, nhất là xử lý tàu cá mất kết nối thiết bị giám sát hành trình tàu cá trên biển rất ít. Từ đầu năm đến nay, qua hệ thống giám sát tàu cá, đã phát hiện 1 lượt tàu cá vượt ranh giới trên biển; 5.460 lượt tàu cá mất kết nối VMS trên 6 giờ không thông báo về bờ; 121 lượt tàu cá mất kết nối trên biển trên 10 ngày, nhưng tỷ lệ xử phạt đạt thấp.

Để tiếp tục nâng cao hiệu quả hoạt động khai thác, lãnh đạo UBND tỉnh yêu cầu các cơ quan truyền thông tập trung tuyên truyền chống khai thác IUU cao điểm trong tháng 9, 10. Ngoài ra, căn cứ danh sách nhóm tàu nguy cơ cao, đề nghị các địa phương, ngành chức năng tiếp tục giám sát, theo dõi đặc biệt.

Về công tác đăng ký tàu “3 không”, đề nghị UBND Hàm Tân (là địa phương có tỷ lệ đăng ký thấp nhất tỉnh) học tập mô hình của UBND Tuy Phong để hoàn thành sớm việc đăng ký trong tháng 9. Đối với những tàu “3 không” không chấp hành, lập danh sách tàu cá gửi cho lực lượng chức năng phối hợp phường, xã giám sát, không cho xuất bến đi hoạt động, xử phạt nghiêm khắc các trường hợp vi phạm, đảm bảo đến 15/9 nhóm tàu “3 không” từ 6 – 12m hoàn thành 100% việc đăng ký. Riêng nhóm tàu trên 12m – nhóm tàu nguy cơ cao vi phạm vùng biển nước ngoài, tiến độ thực hiện việc đăng ký còn chậm.

Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ trì cùng với các sở, ngành rà soát, xử lý từng trường hợp nếu còn vướng. tuyên truyền, hướng dẫn thực hiện truy xuất nguồn gốc điện tử thủy sản eCDT, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản hoạt động vừa thực hiện trên giấy lẫn trên thiết bị điện tử 

Một trong những nhiệm vụ quan trọng mà tỉnh Bình Thuận đang tích cực thực hiện là chuẩn bị cho đợt thanh tra lần thứ 5 của Ủy ban Châu Âu (EC) dự kiến diễn ra vào tháng 10/2024. Đây là một yêu cầu bắt buộc nhằm tránh việc Việt Nam bị EU áp đặt "thẻ đỏ", điều này sẽ gây thiệt hại lớn cho ngành xuất khẩu thủy sản của cả nước. 

Để chuẩn bị cho đợt thanh tra này, tỉnh Bình Thuận đã lập kế hoạch chi tiết và giao nhiệm vụ cụ thể cho các sở, ngành, và địa phương liên quan, nhằm đảm bảo mọi yêu cầu của EC đều được đáp ứng. Các cơ quan chức năng sẽ tiếp tục theo dõi chặt chẽ hoạt động của các tàu cá, đặc biệt là các tàu có nguy cơ cao vi phạm IUU. Ngoài ra, tỉnh cũng đã tăng cường công tác kiểm tra, giám sát tại các cảng cá, đồng thời phối hợp với các lực lượng chức năng khác để đảm bảo không xảy ra các hành vi vi phạm trong quá trình thanh tra. 

Lê Thuận