Bình Dương bảo đảm nguồn nước cho sản xuất nông nghiệp

TMO - Để chủ động phòng, chống và hạn chế những thiệt hại do nắng hạn, thiếu nước gây ra, bảo đảm nguồn nước phục vụ sản xuất nông nghiệp trên địa bàn, tỉnh Bình Dương yêu cầu các địa phương triển khai đồng bộ các giải pháp.  

Theo nhận định của Đài Khí tượng Thủy văn tỉnh Bình Dương, trong thời gian tới trên địa bàn tỉnh tiếp tục xuất hiện những đợt mưa trái mùa; tổng lượng mưa từ tháng 3 đến 5-2025 phổ biến cao hơn trung bình nhiều năm (TBNN) từ 20-50%; thời kỳ bắt đầu mùa mưa sớm hơn TBNN, trong khoảng từ tuần cuối tháng 4-2025. Mùa nắng nóng năm nay xảy ra muộn hơn năm 2024, nóng diện rộng xuất hiện nửa cuối tháng 3 đến tháng 5. Mức độ nắng nóng không gay gắt bằng mùa khô năm 2024, nhiệt độ cao nhất khả năng đạt ngưỡng 37-38,5 độ C và chấm dứt trong tháng 6-2025. 

Do đang bắt đầu vào cao điểm mùa khô nên hiện tại nhu cầu sử dụng nước tưới cao. Tuy nhiên, hiện nay lượng nước các hồ thủy lợi trên địa bàn tỉnh còn từ 51,2 ÷73,7% dung tích hữu ích. Dự kiến, các công trình thủy lợi trên địa bàn tỉnh bảo đảm nguồn nước tưới đến hết vụ Hè - Thu, không xảy ra tình trạng thiếu nước phục vụ sản xuất nông nghiệp trong mùa khô.

Thời gian qua, các đơn vị, địa phương trên địa bàn tỉnh đã tổ chức thực hiện nghiêm Chỉ thị số 18/CT-UBND của UBND tỉnh về tăng cường các biện pháp phòng, chống hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn và cháy rừng trong mùa khô năm 2025, thực hiện đầy đủ các biện pháp phòng chống hạn, xâm nhập mặn, không để xảy ra trường hợp thiếu nước phục vụ sản xuất nông nghiệp, sinh hoạt.

Chi cục Thủy lợi đã tham mưu Sở Nông nghiệp và Môi trường ban hành các kế hoạch, văn bản đề nghị các huyện, thành phố, đơn vị quản lý, khai thác công trình thủy lợi, đê điều thực hiện các giải pháp bảo đảm nguồn nước phục vụ sản xuất nông nghiệp và dân sinh, phòng chống hạn hán, xâm nhập mặn mùa khô năm 2024-2025. Chi cục đã phối hợp với Đài Khí tượng Thủy văn tỉnh Bình Dương thường xuyên theo dõi chặt chẽ tình hình thời tiết, nguồn nước, thông tin kịp thời đến các địa phương, đơn vị quản lý khai thác công trình để điều chỉnh phương án phòng chống hạn, nhiễm mặn khi nguồn nước thiếu hụt.

Các địa phương khai thác công trình thủy lợi hiệu quả nhằm đảm bảo nguồn nước cho sản xuất. 

Chi cục tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Công ty TNHH MTV Khai thác thủy lợi Miền Nam duy trì xả tràn bảo đảm dòng chảy trong mùa khô, có kế hoạch xả nước qua tràn với lưu lượng và thời điểm phù hợp để đẩy mặn cho hạ du sông Sài Gòn trong các đợt triều cường, bảo đảm nguồn nước sinh hoạt và sản xuất cho nhân dân ven sông.  

Trên địa bàn tỉnh có 3 công trình hồ chứa thủy lợi phục vụ tưới sản xuất nông nghiệp là Cần Nôm, Đá Bàn, Dốc Nhàn. Ngoài ra, còn có hệ thống kênh tưới thuộc hệ thống thủy lợi hồ Suối Giai do tỉnh Bình Phước quản lý đầu mối. Công tác vận hành các công trình thủy lợi được các đơn vị quản lý khai thác thực hiện theo đúng quy trình quy phạm được duyệt; sử dụng nước hợp lý, tiết kiệm và hiệu quả, bảo đảm cung cấp đủ nước tưới phục vụ nông nghiệp, tránh rò rỉ, thất thoát nguồn nước.

Căn cứ tình hình nguồn nước, các đơn vị lập kế hoạch tưới chi tiết, cân đối nguồn nước, dự báo diện tích bảo đảm nước tưới của từng tuyến kênh trong khu tưới của các công trình thủy lợi để phối hợp với chính quyền địa phương khuyến cáo người dân bố trí cơ cấu sản xuất cho phù hợp. Đồng thời kiểm tra, xác định mực nước hồ và lượng nước hồ còn lại trong suốt quá trình tưới để có phương án phân phối nước hợp lý và có biện pháp điều chỉnh kịp thời.

Đối với các vùng tưới sử dụng nguồn nước triều đơn vị thường xuyên theo dõi tình hình xâm nhập mặn trên sông Sài Gòn, Đồng Nai để có biện pháp lấy nước phù hợp phục vụ sản xuất của nhân dân ven sông; quản lý, vận hành điều tiết các cống dưới đê bao hợp lý để vừa bảo đảm phòng chống xâm nhập mặn, vừa bảo đảm nước tưới phục vụ cây trồng; tránh tình trạng đóng cống trong thời gian dài và liên tục sẽ làm tăng độ phèn làm chết cây trồng. Đối với các khu vực chưa bị ảnh hưởng xâm nhập mặn (sông Đồng Nai), đơn vị khuyến khích khai thác tối đa lợi thế của thủy triều, tranh thủ thời điểm triều cường, bơm nước cho các vùng phía đầu nguồn nhằm lấy nước phục vụ tưới.

Ngành nông nghiệp tỉnh tiếp tục hướng dẫn, đôn đốc các địa phương, đơn vị quản lý khai thác công trình thủy lợi tổ chức thực hiện nghiêm túc dự án “Ứng phó với hạn hán, khô hạn trên địa bàn tỉnh Bình Dương”, dự án “Đánh giá tác động của biến đổi khí hậu đến hồ chứa và đề xuất các biện pháp thích ứng” đã được UBND tỉnh phê duyệt; đầu tư, nâng cấp các công trình thủy lợi; thường xuyên sửa chữa, bảo trì bảo dưỡng các công trình thủy lợi, bảo đảm công trình hoạt động an toàn, phát huy hiệu quả công suất thiết kế. 

Hồ Dầu Tiếng là nguồn nước quan trọng cho hoạt động sản xuất, sinh hoạt của nhiều địa phương địa bàn tỉnh. 

Trên địa bàn tỉnh có 4 sông lớn gồm sông Bé, sông Sài Gòn, sông Đồng Nai và sông Thị Tính chảy qua, cùng với đó là 7 hồ chứa nước lớn nhỏ. Các hồ chứa nước này không chỉ cung cấp nước cho tưới tiêu, sinh hoạt mà còn có vai trò quan trọng trong việc phòng chống lũ lụt. Đối với tài nguyên nước dưới đất, trên địa bàn tỉnh có7 tầng chứa nước lỗ hổng trong các trầm tích và 1 khe nứt.

Trong những năm qua, nhằm khai thác và sử dụng hiệu quả nguồn tài nguyên nước nhất là trước nguy cơ thiếu nước do nắng nóng kéo dài, ngành chức năng tỉnh Bình Dương triển khai thực hiện các biện pháp bảo vệ nguồn nước, bao gồm việc điều tra, thống kê và trám lấp giếng hư hỏng, không sử dụng để bảo vệ nguồn nước dưới đất. Địa phương này cũng đã ban hành các quy định về vùng cấm, vùng hạn chế và vùng đăng ký khai thác nước dưới đất nhằm quản lý chặt chẽ việc khai thác tài nguyên nước ngầm, hạn chế tình trạng cạn kiệt nguồn nước này.

Với những nhà máy sử dụng lượng nước lớn cho sản xuất công nghiệp, địa phương này áp dụng các biện pháp sản xuất sạch hơn, trong đó có chương trình kiểm soát lượng nước cung cấp tại nguồn trong suốt quá trình sản xuất. Điều này không chỉ giúp tiết kiệm nguồn nước sạch, giảm thiểu chi phí mà còn giảm thiểu nước thải gây ô nhiễm. Các nhà máy cũng được khuyến khích xử lý nước thải đạt tiêu chuẩn loại A và tái sử dụng lượng nước này vào các khâu dịch vụ khác, từ đó giảm bớt lượng nước cấp, giảm phí bảo vệ môi trường và hạn chế ô nhiễm nguồn nước.

Theo Quy hoạch tỉnh Bình Dương thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, tổng lượng tài nguyên nước trong các kỳ quy hoạch toàn tỉnh là 28 tỷ 424,45 triệu m3/năm. Để khai thác hiệu quả nguồn tài nguyên này cho phát triển kinh tế-xã hội, Bình Dương tập trung bảo vệ nguồn tài nguyên quý giá này, quy hoạch đã đề ra phương án cụ thể, tập trung vào các mục tiêu: Bảo vệ nguồn nước mặt, nước dưới đất, bảo vệ chức năng nguồn nước, hành lang bảo vệ nguồn nước, nguồn sinh thủy, các nguồn nước có chức năng điều hòa (hồ, sông, kênh, rạch…), các nguồn nước có giá trị cao về đa dạng sinh học, từng bước phục hồi nguồn nước bị suy thoát, cạn kiệt, ô nhiễm trên địa bàn tỉnh./.

Mạnh Dũng