Bảo tồn các loài động vật quý hiếm tại Vườn quốc gia Bạch Mã

TMO - Tại Trung tâm Cứu hộ, Bảo tồn và Phát triển sinh vật thuộc Vườn quốc gia Bạch Mã (TP. Huế), hoạt động nhân giống các loài động vật quý hiếm được đẩy mạnh triển khai nhằm phục vụ bảo tồn và tái thả về tự nhiên.

Để nâng cao hiệu quả công tác bảo tồn đa dạng sinh học, từ năm 2015 Vườn quốc gia Bạch Mã thành lập Trung tâm Cứu hộ, Bảo tồn và Phát triển sinh vật (Trung tâm). Trung tâm sẽ tiếp nhận, chăm sóc, phục hồi và tái thả động vật hoang dã quý hiếm về tự nhiên.

Nghiên cứu đặc tính sinh học, sinh sản của các loài động, thực vật, bảo tồn nguồn gen cây quý hiếm và cung cấp giống phục vụ trồng rừng. Đồng thời, triển khai dịch vụ nghiên cứu, thú y, đào tạo, tư vấn chăm sóc, huấn luyện; cung cấp thông tin cho các cơ sở nuôi nhốt hợp pháp; xây dựng và quản lý các chương trình, dự án cải thiện sinh kế cho cộng đồng vùng đệm.  

Những năm qua, Trung tâm đang thực hiện các hoạt động cứu hộ, nhân giống thành công nhiều loài động vật quý hiếm như gà lôi trắng, công má vàng, rùa hộp trán vàng miền Trung... Hiện Trung tâm đang chăm sóc, nuôi dưỡng thường xuyên 12 cá thể gà lôi trắng, 2 cá thể công má vàng và 12 cá thể rùa hộp trán vàng miền Trung. Trong năm 2025, quá trình nhân nuôi đã sinh sản thành công 26 cá thể con non gà lôi trắng và 4 cá thể con non công. Dự kiến khoảng 2 năm tới, sẽ tái thả một số cá thể để hướng đến mục tiêu phục hồi quần thể gà lôi trắng ngoài tự nhiên.

Gà lôi trắng tại Vườn quốc gia Bạch Mã. 

Theo Trung tâm Cứu hộ, Bảo tồn và Phát triển sinh vật, Dự án “Tái thả động vật hoang dã về Dãy Trường Sơn” giai đoạn 2023 - 2025 cũng triển khai việc nhân giống, bảo tồn các loài như mang lớn, trĩ sao, thỏ vằn Trường Sơn và rùa hộp trán vàng miền Trung. Bên cạnh hoạt động nhân giống các loài động vật quý hiếm để bảo tồn nguồn gen, cũng như sự đa dạng sinh học, những năm qua, Vườn quốc gia Bạch Mã phối hợp với các trường đại học, viện nghiên trong nước cũng như các tổ chức quốc tế triển khai các hoạt động nghiên cứu khoa học.

Vườn quốc gia Bạch Mã có hệ động, thực vật rất phong phú với 2.421 loài thực vật, trong đó có 74 loài thuộc Sách Đỏ Việt Nam 2007, 20 loài có tên trong Danh lục IUCN năm 2016 và 204 loài đặc hữu. Ngoài ra, còn có 1.728 loài động vật, gồm 70 loài thuộc Sách Đỏ Việt Nam 2007, 52 loài trong Danh lục IUCN năm 2016 và 15 loài đặc hữu. Thời gian gần đây tại Vườn quốc gia Bạch Mã liên tiếp xuất hiện nhiều loại động vật quý hiếm thuộc diện nguy cấp như mang Trường Sơn, lửng lợn Đông Dương, gà lôi, voọc chà vá chân nâu.

VQG Bạch Mã triển khai tái thả nhiều loài động vật hoang dã. 

Với sự đa dạng của các loài động vật quý hiếm, công tác bảo tồn loài được Vườn quốc gia Bạch Mã đẩy mạnh triển khai.  Trong 6 tháng đầu năm 2025, Vườn đã tổ chức được 237 đợt tuần tra truy quét tại rừng, bình quân mỗi đợt từ 03-05 ngày, phát hiện 64 điểm có đặt bẫy bắt thú rừng, tháo dỡ 877 dây bẫy; phá huỷ 21 lán trại trái phép (lán tạm, thô sơ của người dân làm cá, mây…);

Tổ chức 3.353 lượt (bình quân gần 02 lượt/ngày/trạm) tuần tra thường xuyên tại các cửa rừng và khu vực xung yếu trên địa bàn toàn Vườn với mục tiêu phát hiện và ngăn ngừa các hành vi vi phạm xâm phạm lên tài nguyên, đa dạng sinh học của Vườn. Các Trạm Kiểm lâm tiếp tục triển khai chốt chặn tại các khu vực đường La Sơn – Tuý Loan, chốt Tà Rày, Chà Măng, Cổng Trời, Khe Dâu... 

Vườn quốc gia Bạch Mã đã thực hiện cập nhật cơ sở dữ liệu về đa dạng sinh học của Vườn: bổ sung 30 loài thực vật, 23 loài động vật (17 côn trùng, 02 bò sát, 04 thú); đồng thời thực hiện nghiên cứu, đánh giá mức độ ảnh hưởng của các loài ngoại lai xâm hại tại Vườn quốc gia Bạch Mã và vùng đệm, đề xuất giải pháp kiểm soát, phòng ngừa.  

Đáng chú ý, trong 6 tháng đầu năm 2025, Vườn đã tiếp nhận cứu hộ, chăm sóc và tái thả 09 cá thể động vật thuộc 06 loài gồm: 02 cá thể  khỉ đuôi lợn, 02 cá thể tê tê java, 01 cá thể rùa hộp trán vàng miền trung, 02 cá thể rùa núi viền, 01 cá thể rùa núi vàng, 01 cu li  nhỏ. Bố trí sắp xếp hợp lý hệ thống chuồng trại trong việc nuôi nhốt. Đề xuất định hướng về xây dựng chuồng trại đáp ứng nhu cầu tăng đàn...

Vườn đã triển khai đồng bộ nhiều hoạt động nhằm đẩy mạnh phát triển du lịch sinh thái gắn với bảo tồn thiên nhiên. Tổng số lượt khách đến tham quan trong 6 tháng đầu năm là 12.524 lượt, tăng 1.820 khách so với cùng kỳ năm 2024 (năm 2024: 10.704).../. 

Thu Minh