Xuất khẩu thủy sản hướng tới mục tiêu đạt 10 tỷ USD

TMO - Nhu cầu của các thị trường đang hồi phục, giá xuất khẩu có xu hướng tăng là yếu tố thúc đẩy xuất khẩu thủy sản sớm đạt mục tiêu 10 tỷ USD trong năm 2024. 

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), trong 9 tháng qua, xuất khẩu thủy sản đạt 7,16 tỷ USD, tăng 8,5% so với cùng kỳ năm trước. Riêng tháng 9, kim ngạch xuất khẩu đạt 866 triệu USD, tăng 6,4% so với tháng 9/2023. 

Cụ thể, xuất khẩu thủy sản trong quý III/2024 đạt 2,76 tỷ USD, tăng gần 13% so với cùng kỳ năm trước. Các mặt hàng chủ lực đều ghi nhận tăng trưởng vượt trội, trong đó cá tra tăng 13,5%, tôm tăng 17,5%, cua ghẹ tăng 56% và nhuyễn thể có vỏ tăng đến 95%. Tuy nhiên, xuất khẩu cá ngừ trong tháng 9 lại giảm gần 6% so với cùng kỳ, khiến tổng kim ngạch xuất khẩu cá ngừ trong quý III chỉ tăng nhẹ 4%.

Từ tháng 8, xuất khẩu cá ngừ bắt đầu chững lại và có xu hướng giảm trong những tháng cuối năm do quy định về kích thước tối thiểu 0,5m đối với cá ngừ khai thác, gây khó khăn cho ngư dân và doanh nghiệp trong việc thu mua nguyên liệu. Tính đến cuối tháng 9, xuất khẩu cá ngừ tăng 16% so với cùng kỳ, đạt 715 triệu USD. Trong đó, cá ngừ loin/phile đông lạnh chiếm 48%, đạt 346 triệu USD, tăng 9,6%, và cá ngừ đóng hộp chiếm 30%, đạt 214 triệu USD, tăng 16,6%. Phần lớn mức tăng trưởng này đến từ nửa đầu năm.

Xuất khẩu cá tra trong 9 tháng năm 2024 đạt 1,46 tỷ USD, tăng 8% so với cùng kỳ. Mặc dù nhóm cá tra chế biến chỉ chiếm tỷ trọng nhỏ, nhưng tăng đột phá 42%. Cá tra nguyên con đông lạnh tăng 24%, còn cá tra phile/cắt khúc đông lạnh tăng nhẹ 4%.

Trong quý III/2024, các mặt hàng thủy sản xuất khẩu chủ lực đều ghi nhận tăng trưởng vượt trội. 

Tôm tiếp tục dẫn đầu về kim ngạch xuất khẩu, với gần 2,8 tỷ USD, tăng 10,5% so với cùng kỳ 2023. Tuy giá tôm đông lạnh vẫn chưa hồi phục rõ rệt và cạnh tranh với tôm từ Ecuador và Ấn Độ, nhưng tôm chế biến của Việt Nam vẫn giữ vị thế vững chắc trên thị trường. Đến cuối tháng 9, xuất khẩu tôm chân trắng chế biến tăng gần 10%, trong khi tôm chân trắng đông lạnh tăng nhẹ 4,5%, đạt gần 2 tỷ USD, và tôm sú đạt 334 triệu USD.

Đối với mực và bạch tuộc, sản phẩm chế biến ghi nhận tín hiệu tích cực hơn so với hàng đông lạnh, với xuất khẩu mực chế biến tăng 22% trong quý III và tăng 13% trong 9 tháng. Tuy nhiên, tổng xuất khẩu mực và bạch tuộc vẫn giảm nhẹ 2,7% so với cùng kỳ, đạt 464 triệu USD. Xuất khẩu cua ghẹ tiếp tục duy trì tăng trưởng mạnh, với mức tăng 56% trong quý III và 66% trong 9 tháng đầu năm, đạt 227 triệu USD, nhờ vào sự gia tăng mạnh mẽ của thị trường Trung Quốc đối với sản phẩm cua sống.

Theo đánh giá của các chuyên gia VASEP, những yếu tố quan trọng góp phần vào sự tăng trưởng mạnh mẽ của xuất khẩu thủy sản Việt Nam là sự đa dạng hóa sản phẩm và thị trường xuất khẩu. Các doanh nghiệp thủy sản đã không ngừng cải tiến công nghệ, nâng cao chất lượng sản phẩm và đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế; đồng thời, các chính sách hỗ trợ từ Chính phủ cũng đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy xuất khẩu thủy sản.

Ngoài ra, việc tham gia vào các Hiệp định thương mại tự do (FTA) như Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA), Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) cũng tạo điều kiện thuận lợi cho các sản phẩm thủy sản của Việt Nam tiếp cận thị trường quốc tế với thuế suất ưu đãi.

Các chuyên gia tại VASEP cho biết, những kết quả tích cực của xuất khẩu thủy sản không chỉ nhờ vào sự đa dạng hóa sản phẩm, mà còn đến từ nhu cầu thị trường đang phục hồi và giá cả có xu hướng tăng, đã tạo ra một môi trường kinh doanh thuận lợi cho các doanh nghiệp trong ngành. Trong năm 2024, ngành thủy sản dự kiến đạt kim ngạch xuất khẩu gần 10 USD, tăng 7% so với cùng kỳ năm 2023. Nhu cầu của các thị trường đang hồi phục, giá xuất khẩu sẽ tiếp tục tăng là động lực cho DN thúc đẩy xuất khẩu trong những tháng cuối năm và năm 2025.

Các doanh nghiệp ăng cường xuất khẩu vào các thị trường mới, hướng đến mở rộng và đẩy mạnh phát triển thị trường nội địa.  

Nhiều chuyên gia cho rằng: Hầu hết thị trường nhập khẩu đang gia tăng nhiều tiêu chuẩn khắt khe nên các doanh nghiệp Việt Nam cần chú ý nhiều vào những chứng nhận bền vững để duy trì năng lực cạnh tranh của mình. Chẳng hạn như, đối với thị trường CPTPP đang là khu vực thị trường quan trọng của Việt Nam, luôn chiếm 1/4 tổng kim ngạch xuất khẩu. Dư địa thị trường này là rất lớn nhưng mức tăng trưởng chưa tương xứng với kỳ vọng. Do đó, các cơ quan Nhà nước, hiệp hội, ngành hàng cần đẩy mạnh xúc tiến thương mại, tăng cường hơn nữa những hoạt động kết nối để tận dụng dư địa ở thị trường CPTPP. 

Cùng với việc thông tin thị trường, Bộ NN&PTNT và các địa phương cần đôn đốc, hướng dẫn ngư dân gấp rút thực hiện giải pháp khắc phục thẻ vàng của Ủy ban châu Âu (EC); tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm hành vi vi phạm khai thác thủy sản bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định (IUU) để bảo đảm nguồn cung phục vụ cho xuất khẩu và đưa ngành thủy sản phát triển theo hướng bền vững.

Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) cho rằng, thị trường xuất khẩu thủy sản vẫn còn nhiều thách thức, rào cản và sức ép cạnh tranh với các nước khác, vấn đề thẻ vàng IUU, thuế chống trợ cấp tại Mỹ…Do vậy, doanh nghiệp Việt Nam cần sẵn sàng tâm thế đối diện với thách thức, vượt qua những rào cản, song cũng rất cần chủ động tìm kiếm khách hàng từ các hội chợ, triển lãm thủy sản quốc tế tại Mỹ, châu Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc để có thể hồi phục hoàn toàn.  

Cuối năm là thời điểm có nhiều sự kiện, lễ hội nên mức tiêu thụ mặt hàng thủy sản sẽ tăng mạnh. Việc bảo đảm chất lượng, sản lượng và khai thác tốt dư địa từ các thị trường sẽ giúp xuất khẩu thủy sản Việt Nam sớm cán đích mục tiêu gần 10 tỷ USD trong năm nay.

Để đạt mục tiêu xuất khẩu gần 10 tỷ USD trong năm nay, các doanh nghiệp thủy sản phải thích nghi và điều chỉnh kế hoạch hoạt động phù hợp với bối cảnh của thị trường. Cụ thể, các doanh nghiệp cần đa dạng hóa thị trường xuất khẩu để tránh sự phụ thuộc vào một thị trường; đồng thời tăng cường xuất khẩu vào các thị trường mới, hướng đến mở rộng và đẩy mạnh phát triển thị trường nội địa. 

Bên cạnh đó, doanh nghiệp cần đẩy mạnh công tác quảng bá hình ảnh sản phẩm đến người tiêu dùng, xây dựng hình ảnh và độ nhận diện cho thủy sản Việt Nam, đồng thời cập nhật thông tin từ các thị trường, đánh giá đúng diễn biến tình hình để phản ứng thích hợp và kịp thời nhất.../.

Hồng Anh