Xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc giảm mạnh

TMO - Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc trong những tháng đầu năm sụt giảm nghiệm trọng, mới chỉ đạt 20% kế hoạch xuất khẩu trong năm nay.

Theo số liệu ước tính của Cục Hải quan (Bộ Tài chính), kim ngạch xuất khẩu sầu riêng của Việt Nam trong 4 tháng đầu năm 2025 đạt khoảng 120-130 triệu USD, với khối lượng xuất khẩu ước tính 35.000 tấn. Những tháng đầu năm 2025, xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc ghi nhận mức sụt giảm mạnh, chỉ đạt khoảng 20% kế hoạch đề ra. Điều này không chỉ khiến chỉ tiêu chung của toàn ngành bị ảnh hưởng, mà còn kéo giá sầu riêng trong nước xuống thấp, chỉ bằng một phần tư so với giá xuất khẩu.

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, nguyên nhân là do thiếu cơ sở pháp lý và quy trình kiểm dịch rõ ràng; công tác quản lý nhà nước về chất lượng và an toàn thực phẩm còn chậm chạp. Việc cấp mã số vùng trồng, phê duyệt cơ sở đóng gói và hệ thống phòng kiểm nghiệm vẫn chưa bắt kịp yêu cầu khắt khe từ phía bạn hàng Trung Quốc, là thị trường tiêu thụ lớn nhưng cũng đầy rủi ro nếu thiếu sự chuẩn bị kỹ lưỡng. 

Để tháo gỡ tình trạng này, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy cho biết trong thời gian tới, Bộ sẽ phối hợp chặt chẽ với Tổng cục Hải quan Trung Quốc để xử lý các vướng mắc liên quan đến những yếu tố kỹ thuật đang cản trở xuất khẩu. Quy trình kiểm dịch thực vật cho sầu riêng sẽ được khẩn trương ban hành, làm cơ sở đánh giá lại khả năng xuất khẩu trong năm 2025 và điều chỉnh kế hoạch phù hợp với thực tiễn.

Về dài hạn, Bộ trưởng đề nghị trọng tâm là hoàn thiện hệ thống pháp luật liên quan đến quản lý xuất khẩu nông sản, với quy định cụ thể hơn về mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói, và kiểm nghiệm, giám định. Cùng với đó là việc xây dựng, chuẩn hóa hệ thống tiêu chuẩn kỹ thuật từ sản xuất, thu hoạch, chế biến đến xuất khẩu. Bộ cũng xác định tái cơ cấu ngành sầu riêng theo hướng bền vững là yêu cầu cấp thiết.

Bộ trưởng cũng đề nghị cần khuyến khích phát triển các dòng sản phẩm chế biến sâu, nhất là sầu riêng đông lạnh, để nâng cao giá trị gia tăng và giảm lệ thuộc vào thị trường tươi. Để hiện thực hóa các giải pháp nêu trên, một số nhiệm vụ trọng tâm đang được Bộ trưởng đề nghị triển khai ngay, đó là: Xây dựng và ban hành thông tư hướng dẫn quy trình, thủ tục cấp mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói; Thiết lập chương trình kiểm soát chất lượng và an toàn thực phẩm đối với sầu riêng xuất khẩu.

Xuất khẩu sầu riêng của Việt Nam sang thị trường Trung Quốc giảm mạnh trong những tháng đầu năm (Ảnh: NT). 

Bộ trưởng cũng đề nghị cần tổ chức hội nghị chuyên đề với doanh nghiệp và các địa phương trọng điểm để thống nhất phương án hành động. Ngoài ra, Bộ trưởng đề nghị các cơ quan chuyên môn chuẩn bị đầy đủ hồ sơ, nội dung và chương trình để báo cáo các cấp lãnh đạo của Đảng, Nhà nước, Chính phủ cho chuyến công tác sắp tới của đoàn Bộ sang Trung Quốc trao đổi về các chương trình hợp tác toàn diện trong lĩnh vực Nông nghiệp và Môi trường.

Bộ trưởng đề nghị các cơ quan chuyên môn phải nỗ lực hơn nữa cùng đồng hành cùng doanh nghiệp, sát cánh với địa phương, phối hợp cùng các cơ quan liên quan để bảo vệ thị trường, nâng cao giá trị và từng bước xây dựng thương hiệu sầu riêng Việt Nam trên bản đồ nông sản thế giới.

Với diện tích trồng sầu riêng hiện đạt khoảng 169.000 ha và sản lượng dự kiến đạt 1,5 triệu tấn trong năm 2025, ngành sầu riêng đang bước vào giai đoạn thu hoạch chính vụ từ tháng 4 đến tháng 9. Thị trường Trung Quốc, dù là thị trường lớn nhất và chiếm hơn 90% giá trị xuất khẩu sầu riêng của Việt Nam, cũng đang dần tìm kiếm nguồn cung thay thế từ các quốc gia khác như Thái Lan, Lào và Indonesia.

Động thái này của Trung Quốc khiến cho ngành sầu riêng Việt Nam còn phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ các đối thủ mới nổi như Lào và Indonesia, cùng với các quốc gia xuất khẩu truyền thống như Thái Lan. Thị phần sầu riêng Việt Nam tại Trung Quốc đã giảm mạnh, từ 61,7% trong năm 2024 xuống chỉ còn 37% trong hai tháng đầu năm 2025, trong khi Thái Lan đã tăng thị phần lên 62,3%.

Lào và Indonesia đang tích cực phát triển ngành sầu riêng của mình với diện tích trồng sầu riêng ngày càng mở rộng. Chính phủ Lào đã cấp phép cho các doanh nghiệp Trung Quốc đầu tư vào vùng chuyên canh sầu riêng xuất khẩu, đồng thời Indonesia cũng đang chuẩn bị cho việc gia nhập thị trường Trung Quốc với sản lượng lớn và hệ thống kiểm dịch đã được cải thiện.../.

Lê Hằng