Xâm nhập mặn ở đồng bằng sông Cửu Long tiếp tục giảm

TMO - Từ ngày 21-31/5, xâm nhập mặn ở đồng bằng sông Cửu Long tiếp tục giảm dần. Độ mặn cao nhất tại các trạm ở mức thấp hơn độ mặn cao nhất tháng 5/2024. 

Theo thông tin mới nhất từ Ủy ban sông Mekong Việt Nam, dự báo tổng lượng mưa trong tháng 5/2025 trên lưu vực sông Mekong ở mức xấp xỉ hoặc cao hơn trung bình nhiều năm (TBNN), chênh lệch so với TBNN khoảng từ -10% đến 15% tùy theo từng tiểu lưu vực. Các hồ trên sông Lan Thương đang trữ nước ở mức tương đối cao, ở mức khoảng 55% tổng dung tích hữu ích; các hồ ở Hạ lưu vực sông Mekong cũng đang trữ nước ở mức khoảng từ 30 đến 35% dung tích hữu ích và có khả năng tiếp tục duy trì phát điện như hiện nay.

Dự báo tổng lượng dòng chảy qua trạm Kra-chê trong tháng 5/2025 biến động trong khoảng từ 10 tỷ m3 đến 15 tỷ m3. Do lượng nước trữ ở Biển Hồ cuối tháng 4 là 1,2 tỷ m3, đang trong thời kỳ ở mức thấp nhất trong năm nên không có khả năng đóng góp bổ sung nguồn nước vào dòng chính sông sông Mekong trong tháng 5.

Nhận định về xu thế xâm nhập mặn ở khu vực đồng bằng sông Cửu Long, Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia cho biết, diễn biến mặn ở khu vực này có thể đã qua thời kỳ xâm nhập mặn lớn nhất và đang có xu thế giảm. Tuy nhiên, do lượng nước về từ thượng lưu còn ở mức thấp nên xâm nhập mặn vẫn có khả năng ở mức cao và tiếp tục ảnh hưởng đến cuối tháng 5.

Dự báo chiều sâu ranh mặn 4‰ trên các sông Vàm Cỏ Đông, Vàm Cỏ Tây từ 30-35km; sông Cửa Tiểu, Cửa Đại là 30-35km; sông Hàm Luông là 25-30km; sông Cổ Chiên là 25-35km; sông Hậu là 27-32km; sông Cái Lớn là 25-30km. Xâm nhập mặn tại các cửa sông tiếp tục giảm dần. Cảnh báo cấp độ rủi ro thiên tai do xâm nhập mặn ở đồng bằng sông Cửu Long cấp 1.

Xâm nhập mặn tại đồng bằng sông Cửu Long tiếp tục giảm dần (Ảnh minh họa). 

Độ mặn xâm nhập sâu trong sông, kênh rạch sẽ ảnh hưởng đến đời sống sinh hoạt và sản xuất của người dân trong khu vực. Các địa phương cần tranh thủ tích trữ nước ngọt khi triều thấp phục vụ nông nghiệp và dân sinh, đồng thời cần hạn chế tưới nhằm giảm thiểu thiệt hại sản xuất.

Các chuyên gia khuyến cáo người dân nên trồng các loại cây thời vụ có thể chịu được độ mặn cao, chuyển đổi cơ cấu con giống phù hợp, đồng thời có những biện pháp chăm sóc chu đáo để hạn chế những thiệt hại do hạn hán, xâm nhập mặn gây ra. Đối với diện tích trồng cây ăn trái có giá trị kinh tế cao, chịu mặn kém, trước khi tưới nước người dân cần kiểm tra nồng độ mặn.

Bên cạnh việc lưu trữ và tiết kiệm, người dân cần lắp đặt các hệ thống lọc nước mặn để đảm bảo tốt nhất lượng nước sử dụng cho sinh hoạt và tưới tiêu. Hệ thống lọc nước mặn được xem là biện pháp sử dụng trực tiếp nguồn nước mặn hiện tại. Hệ thống lọc nước mặn giúp xử lý các thành phần muối hòa tan trong nước, mang lại nguồn nước có độ ngọt hợp lý.

Đặc biệt, nước sau lọc có thể sử dụng để uống trực tiếp hoặc tưới tiêu cho các loại cây có khả năng chịu mặn thấp. Đối với các hộ nuôi thủy sản, cần thực hiện quan trắc theo dõi độ mặn môi trường nuôi; từ đó xác định khoảng thời gian bắt đầu nuôi và thời điểm kết thúc phù hợp với hiện trạng xâm nhập mặn.

ĐBSCL nâng cao hiệu quả khai thác các công trình thủy lợi trong ứng phó với xâm nhập mặn, đảm bảo nguồn nước cho sản xuất, sinh hoạt. 

Những năm trở lại đây, các công trình thủy lợi được đầu tư tại vùng đồng bằng sông Cửu Long đã phát huy hiệu quả, hạn chế thiệt hại do xâm nhập mặn trong mùa khô. Trong đó, nổi bật là công trình thủy lợi đầu tư tại tỉnh Kiên Giang là hệ thống thuỷ lợi Cái Lớn – Cái Bé với tổng mức đầu tư hơn 3.300 tỷ đồng. Công trình được kỳ vọng kiểm soát nguồn nước mặn, lợ, ngọt, tạo điều kiện sản xuất ổn định, bền vững đối với các mô hình sản xuất theo hệ sinh thái (ngọt, mặn – lợ, ngọt – lợ luân phiên) cho vùng hưởng lợi hơn 384.000 ha của 5 tỉnh Kiên Giang, Hậu Giang, Cà Mau, Bạc Liêu và Sóc Trăng.

Từ khi đưa vào vận hành từ mùa khô năm 2021 đến nay, hệ thống cống Cái Lớn – Cái Bé đã góp phần điều tiết nguồn nước, kiểm soát mặn hiệu quả, phục vụ tốt cho các mô hình sản xuất theo hệ sinh thái ngọt, ngọt - lợ luân phiên, mặn – lợ. Kiên Giang là tỉnh được hưởng lợi nhiều nhất từ siêu công trình này vì có đến 7/15 huyện thuộc vùng Dự án với diện tích hơn 247.000 ha, chiếm 64,1% diện tích 5 tỉnh thuộc vùng Dự án hệ thống công trình thủy lợi Cái Lớn – Cái Bé.

Cùng với hệ thống thuỷ lợi Cái Lớn- Cái Bé thì Công trình Cống Âu thuyền Ninh Quới được xây dựng trên tuyến kênh xáng Quản Lộ - Phụng Hiệp, thuộc huyện Hồng Dân, tỉnh Bạc Liêu đã góp phần rất lớn trong việc điều tiết, kiểm soát nước ngọt và nước mặn phục vụ trồng lúa và nuôi trồng thủy sản của người dân ở vùng giáp ranh các tỉnh Bạc Liêu, Sóc Trăng, Hậu Giang.

Ngoài các công trình thủy lợi lớn do Trung ương đầu tư, những năm qua, các tỉnh, thành vùng đồng bằng sông Cửu Long cũng đã tập trung hoàn thiện hệ thống thủy lợi tại địa phương nhằm để phát triển sản xuất, nhất là trong lĩnh vực  nông nghiệp.

Tại tỉnh Sóc Trăng, Cống âu Rạch Mọp với tổng mức đầu tư 900 tỷ đồng cũng đã hoàn thành và đưa vào vận hành tạm thời để thực hiện công tác phòng, chống hạn mặn phục vụ sản xuất, dân sinh mùa khô năm 2024-2025. Công trình đã giúp kiểm soát mặn, giữ ngọt tạo điều kiện sản xuất ổn định, bền vững cho vùng diện tích tự nhiên trên 19.000 ha trên địa bàn huyện Kế Sách, Châu Thành, Long Phú, TP. Sóc Trăng, tỉnh Sóc Trăng.

Đồng thời, giảm thiểu ảnh hưởng do hạn mặn gây ra và tạo nguồn hỗ trợ cấp nước ngọt ứng phó trong các đợt mặn lên cao trên sông Hậu cho diện tích tự nhiên trên 36.700 ha địa bàn huyện Kế Sách, Châu Thành tỉnh Sóc Trăng và huyện Châu Thành, thị xã Ngã Bảy, tỉnh Hậu Giang.../.

Thanh Nga