Trồng rừng gỗ lớn góp phần nâng cao giá trị lâm sản

TMO - Nghệ An là địa phương có diện tích đất lâm nghiệp lớn nhất cả nước. Việc khai thác hiệu quả điều kiện trên sẽ tạo điều kiện thuận lợi để Nghệ An phát triển kinh tế lâm nghiệp, đặc biệt là trồng rừng gỗ lớn, qua đó góp phần nâng cao giá trị lâm sản. 

Toàn tỉnh Nghệ An hiện có hơn 1 triệu ha đất có rừng. Trong đó, diện tích rừng tự nhiên là 788.991,1 ha; diện tích rừng trồng là 219.749,57 ha (bao gồm: 173.905,87 ha rừng trồng đã thành rừng; 45.843,7 ha rừng trồng chưa thành rừng). Theo đánh giá của ngành chức năng phát triển rừng trồng tại địa phương còn một số hạn chế. Cụ thể, năng suất và chất lượng, giá trị rừng trồng còn thấp, trung bình chỉ đạt 15 - 25m3/ha/năm; sản lượng khai thác bình quân dao động từ 70m3/ha - 180m3/ha Sản lượng khai thác gỗ rừng trồng của tỉnh hàng năm đạt khoảng 1.500.000m3, cung cấp nguyên liệu sản xuất dăm gỗ, ván MDF, ván ghép thanh…

Trong đó, gỗ nhỏ làm nguyên liệu dăm gỗ chiếm hơn 70% sản lượng, ảnh hưởng lớn đến năng suất, chất lượng và hiệu quả đầu tư. Những khu vực trồng rừng nguyên liệu nhỏ đang bộc lộ nhiều vấn đề về môi trường ngày càng rõ nét: Đất rừng bị thoái hoá nhanh, kết cấu tầng đất mặt bị phá vở, nguồn nước ngầm bị suy giảm và tăng nguy cơ sạt lở đất, lũ ống, lũ quét... Xu hướng phát triển và yêu cầu của các thị trường xuất khẩu như EU, Mỹ, Nhật Bản... đang đặt ra đó là các sản phẩm được sản xuất từ gỗ lớn và gỗ phải có nguồn gốc rõ ràng, được quản lý theo hướng bền vững.

Trước hạn chế trên, địa phương này xác định trồng rừng gỗ lớn là một trong những giải pháp quan trọng hướng đến phát triển lâm nghiệp bền vững. Theo đó, thời gian qua, tại các huyện biên giới của tỉnh Nghệ An, việc mở rộng diện tích trồng rừng gỗ lớn đã góp phần nâng cao hiệu quả công tác trồng rừng, đồng thời tạo nguồn nguyên liệu chất lượng cho chế biến lâm sản, ổn định đời sống của người dân.

Rừng gỗ lớn đang được mở rộng diện tích tại các huyện miền núi, góp phần nâng cao giá trị sản xuất lâm nghiệp. Ảnh: VK. 

Quế Phong là huyện miền núi, vùng sâu, vùng xa có diện tích rừng và đất lâm nghiệp lớn với tổng diện tích là 177.727,4 ha. Trước những hạn chế trong phát triển rừng trồng nguyên liệu trên địa bàn, địa phương này từng bước chuyển đổi phát triển sang mô hình trồng rừng gỗ lớn và trồng rừng với các loài cây bản địa, cây đặc sản có giá trị cao để nâng cao hiệu quả kinh tế của rừng trồng và sản phẩm gỗ chế biến từ rừng trồng, tạo vùng nguyên liệu tập trung, cung cấp nguyên liệu cho công nghiệp chế biến đồ gỗ xuất khẩu.  Từ năm 2017, huyện Quế Phong đã bắt đầu triển khai thực hiện mô hình trồng rừng gỗ lớn và trồng các loài cây bản địa, cây đặc sản có giá trị kinh tế cao. Trên địa bàn huyện Quế Phong đã có một số loài cây gỗ lớn, cây đặc sản đã khẳng định được vị thế và đem lại hiệu quả kinh tế cao, người dân đã có kinh nghiệm trong công tác trồng, chăm sóc.

Ban quản lý Khu BTTN Pù Hoạt đã hỗ trợ người dân trên địa bàn huyện Quế Phong tổ chức triển khai thực hiện trồng rừng gỗ lớn và trồng cây bản địa được 707,23 ha với 1.575 hộ gia đình tham gia. Các loài cây trồng chủ yếu là Keo tai tượng Úc và Quế Quỳ. Trong đó, diện tích rừng trồng Keo tai tượng Úc là 465,04 ha, diện tích Quế Quỳ là 242,19 ha. Các mô hình này bước đầu đã tạo thu nhập cho người dân địa phương góp phần xóa đói giảm nghèo, phát triển kinh tế và hạn chế được các rũi ro về môi trường so với trồng rừng nguyên liệu gỗ nhỏ. Đặc biệt là các mô hình trồng rừng Quế Quỳ đã cho thấy hiệu quả rõ rệt, người dân có thu nhập ổn định thông qua các sản phẩm phụ từ rừng. 

Thông tin từ phòng NN&PTNT huyện Quỳ Châu, toàn huyện hiện có  trên 21.600 ha rừng trồng và chủ yếu là keo nguyên liệu, tỷ lệ che phủ rừng là 77,06 %. Từ khi có chủ trương giao đất gắn với giao rừng, đã có 9.216 hộ được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lâm nghiệp với diện tích 40.665 ha. Trong đó có 2.886 ha rừng tại xã Châu Bình (huyện Quỳ Châu) được cấp chứng chỉ quản lý rừng bền vững theo tiêu chuẩn FSC. Địa phương này đặt mục tiêu  năm 2025, diện tích trồng rừng nguyên liệu đạt trên 23.000 ha, trong đó đẩy mạnh trồng rừng thâm canh gỗ lớn với diện tích 7.000 – 8.000 ha. Huyện chủ trương xây dựng và nhân rộng các mô hình trồng rừng gỗ lớn kết hợp trồng cây dược liệu dưới tán rừng và du lịch sinh thái để nâng cao hiệu quả sử dụng đất. 

Các địa phương hướng đến mục tiêu xây dựng vùng nguyên liệu gỗ cho chế biến, đáp ứng nhu cầu xuất khẩu. Ảnh: BNA. 

Mục tiêu của tỉnh Nghệ An đến năm 2025, diện tích trồng rừng gỗ lớn, rừng trồng thâm canh sẽ chiếm 30% diện tích rừng trồng cả tỉnh. Để đạt được mục tiêu trên, tỉnh Nghệ An đã thực hiện giải pháp đồng bộ từ khâu quy hoạch vùng trồng phù hợp; thực hiện tốt tuyên truyền, vận động nhân dân, doanh nghiệp và huy động mọi nguồn lực xã hội cho phát triển kinh doanh gỗ lớn; các giải pháp kỹ thuật từ khâu chọn tạo giống, trồng chăm sóc, khai thác và chế biến; chính sách, chủ trương của nhà nước.

Cùng với đó tập trung phát triển rừng trồng nguyên liệu gỗ lớn, cấp chứng chỉ quản lý rừng bền vững FSC, áp dụng các biện pháp thâm canh, sử dụng giống chất lượng cao để nâng cao năng suất, sản lượng, chất lượng rừng trồng và đáp ứng nhu cầu nguyên liệu cả nước và trên thế giới. Tham mưu hủy bỏ các quy hoạch vùng nguyên liệu đã được phê duyệt nếu nhà đầu tư không thực hiện và có chính sách liên kết cụ thể với các hộ trồng rừng.

Theo báo cáo của Sở Công Thương Nghệ An, địa phương này hiện có hơn 45 doanh nghiệp chế biến gỗ, hơn 100 doanh nghiệp lâm sản ngoài gỗ và hơn 10.000 cơ sở sản xuất, kinh doanh các mặt hàng đồ gỗ và lâm sản ngoài gỗ. Cũng theo Sở Công Thương, tỉnh Nghệ An phấn đấu đưa kim ngạch xuất khẩu gỗ và lâm sản ngoài gỗ đến năm 2025 đạt trên 1 tỷ USD.

Tỉnh Nghệ An đang hướng đến việc tạo chuỗi liên kết từ khâu tạo giống, trồng rừng đến khai thác, sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm giữa người trồng rừng với doanh nghiệp; hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận các nguồn vốn tín dụng để đầu tư mở rộng sản xuất kinh doanh. Giải pháp được địa phương này đề ra là ưu tiên, khuyến khích trồng rừng gỗ lớn, rừng trồng thâm canh, chiếm 30% diện rừng trồng của tỉnh; nâng cao năng suất trồng rừng; tạo thuận lợi để thu hút các doanh nghiệp chế biến gỗ và lâm sản ngoài gỗ.

Việt Thắng