Triển khai đồng bộ các giải pháp trong xử lý chất thải

TMO - Nhằm kiểm soát, ngăn ngừa nguy cơ ô nhiễm rác thải trên địa bàn tỉnh, UBND tỉnh Hưng Yên yêu cầu các đơn vị liên quan, địa phương tiến hành rà soát, đánh giá các cơ sở xử lý chất thải đang hoạt động, đồng thời triển khai hiệu quả phương án thu gom, xử lý rác thải theo kế hoạch. 

Theo đánh giá của UBND tỉnh Hưng Yên, thời gian qua, công tác thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải sinh hoạt trên địa bàn tỉnh có nhiều chuyển biến, góp phần bảo vệ môi trường theo hướng bền vững. Hiện nay, tổng lượng rác thải trên địa bàn tỉnh 786 tấn/ngày. Trong đó, lượng rác thải phát sinh từ sinh hoạt của người dân 766 tấn/ngày; lượng rác thải sinh hoạt phát sinh từ các cơ sở công nghiệp, kinh doanh, dịch vụ 20 tấn/ngày. Ngoài ra còn có một lượng khá lớn phụ phẩm nông nghiệp không được tận dụng, chế biến thải ra ngoài môi trường.

Công tác tác thu gom, vận chuyển rác thải sinh hoạt đang được tỉnh quan tâm, đẩy mạnh; tuy nhiên, thời gian tới các bãi rác hợp vệ sinh hết thời gian vận hành, hết khả năng chứa rác thải. Tình trạng rác thải không được vận chuyển, xử lý; sẽ bị đổ, đốt tràn lan tại ven đường giao thông, các kênh mương, sông nội đồng, hệ thống Bắc Hưng Hải gây ô nhiễm không khí, đất và nguồn nước mặt (tác động đến nước ngầm), gây ách tắc dòng chảy, làm mất cảnh quan khu dân cư, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của nhân dân…

Ô nhiễm môi trường do rác thải sinh hoạt trên địa bàn tỉnh đang ở mức báo động, cần phải có những giải pháp quyết liệt, hiệu quả, nhanh chóng. Theo báo cáo của UBND các huyện, thị xã, thành phố và kết quả kiểm tra của Sở Tài nguyên và Môi trường, toàn tỉnh hiện có 164 điểm tồn đọng rác thải với khối lượng khoảng 275.529 tấn, trong đó có 17 điểm nóng về ô nhiễm môi trường do tồn đọng lượng lớn rác thải, gần các khu dân cư, nguồn nước.

Hoạt động xử lý rác thải tại các Khu xử lý trên địa bàn tỉnh cần tiếp tục được nâng cao. 

Trên địa bàn tỉnh, Khu xử lý chất thải thành phố Hưng Yên hiện đã được xây dựng đầu tư với quy mô 12,55 ha; hoạt động từ 01/6/2008; gồm 02 ô chôn lấp rác thải; đáp ứng xử lý 100% lượng rác thải sinh hoạt phát sinh trên địa bàn thành phố Hưng Yên với công suất xử lý 100 tấn/ngày đêm. Khu xử lý chất thải rắn Đại Đồng, huyện Văn Lâm: hiện đã được đầu tư xây dựng và vận hành giai đoạn 1 với quy mô diện tích 10 ha. Công suất xử lý chất thải rắn sinh hoạt là 200 tấn/ngày; chất thải công nghiệp 150 tấn/ngày; hoạt động từ tháng 12/2008.

Công nghệ xử lý chất thải rắn sinh hoạt đã có nhiều cải tiến, thay đổi từ chôn lấp rác thải sinh hoạt thành chuyển dần sang công nghệ đốt. Khu xử lý chất thải Ngân Anh, xã Đại Đồng, huyện Văn Lâm: đã đầu tư 01 lò đốt chất thải công nghiệp công suất 3 tấn/giờ. Các dự án xử lý CTR khác: dự án cải tạo, nâng cấp bãi rác Dị Sử, thị xã Mỹ Hào, đầu tư lò đốt rác thải công suất 48 tấn/ngày đêm, vận hành từ tháng 7/2019....

Theo quy hoạch chất thải rắn tỉnh đến năm 2025, Hưng Yên có 05 khu xử lý chất thải tập trung. Kết quả đến nay đã có 2/5 khu xử lý chất thải tập trung đã đi vào hoạt động là khu xử lý thành phố Hưng Yên và khu xử lý Đại Đồng; 3/5 khu xử lý chưa triển khai thực hiện là KXL Vũ Xá, huyện Kim Động; KXL Lý Thường Kiệt, huyện Yên Mỹ; KXL Hòa Phong, thị xã Mỹ Hào.

Về vị trí, biện pháp cách ly của các khu xử lý chất thải, cơ sở xử lý chất thải: Các khu xử lý chất thải, cơ sở xử lý chất thải đều được bố trí tại khu vực cách xa khu dân cư ít nhất 1 km. Khu xử lý được xây dựng khép kín, có tường rào bao quanh và có khoảng cách ly là cây xanh, đất nông nghiệp. Về công nghệ, thực hiện quy định bảo vệ môi trường: Công nghệ áp dụng tại các dự án xử lý chất thải thông thường đều được đã được Sở Khoa học và Công nghệ thẩm định, nhất trí; các cơ sở xử lý chất thải nguy hại đều đã được Bộ Tài nguyên và Môi trường cấp Giấy phép xử lý chất thải nguy hại. 

Căn cứ vào định hướng phát triển đô thị, dân số và tỷ lệ thu gom chất thải rắn sinh hoạt đô thị trên địa bàn tỉnh Hưng Yên theo từng giai đoạn, dự báo đến năm 2025, tổng lượng CTR sinh hoạt đô thị phát sinh trong toàn tỉnh là 1.162 tấn/ngày, trong đó lượng CTR sinh hoạt phát sinh từ thành phố Hưng Yên chiếm 26% tổng lượng CTR sinh hoạt đô thị phát sinh trong toàn tỉnh. Dự báo đến năm 2030, tổng lượng CTR sinh hoạt đô thị phát sinh trong toàn tỉnh là 1.723,89 tấn/ngày, trong đó lượng CTR sinh hoạt phát sinh từ thành phố Hưng Yên chiếm 29,9% tổng lượng CTR sinh hoạt đô thị phát sinh trong toàn tỉnh.

Dự báo đến năm 2025, tổng lượng CTRSH đô thị được thu gom trên địa bàn tỉnh Hưng Yên khoảng 1.157 tấn/ngày, trong đó khối lượng CTR có thành phần hữu cơ khoảng 755,3 tấn/ngày; khối lượng CTR có thành phần tái chế khoảng 232,4 tấn/ngày và thành phần vô cơ khoảng 220 tấn/ngày. Dự báo đến năm 2030, tổng lượng CTRSH đô thị được thu gom trên địa bàn tỉnh Hưng Yên khoảng 1.723,9 tấn/ngày, trong đó khối lượng CTR có thành phần hữu cơ khoảng 948,1 tấn/ngày; khối lượng CTR có thành phần tái chế khoảng 603,4 tấn/ngày và thành phần vô cơ khoảng 230 tấn/ngày.

Trên cơ sở các chỉ tiêu phát sinh CTR và định hướng phát triển nông thôn, dự báo tới năm 2025, tổng lượng CTR sinh hoạt nông thôn phát sinh khoảng 338,6 tấn/ngày. Đến năm 2030, tổng lượng CTR sinh hoạt phát sinh khoảng 474,7 tấn/ngày. Dự báo khối lượng CTR công nghiệp căn cứ theo định hướng phát triển các KCN, CCN trên địa bàn tỉnh.

Dự kiến đến năm 2025, tổng khối lượng chất thải rắn công nghiệp (CTRCN) phát sinh trong toàn tỉnh là 2.085 tấn/ngày. Đến 2030, tổng khối lượng CTRCN phát sinh trong toàn tỉnh là 3.529,2 tấn/ngày. Trong đó, CTR công nghiệp nguy hại chiếm khoảng 20% CTR công nghiệp, tương đương khoảng 417 tấn/ngày vào năm 2025 và khoảng 705 tấn/ngày vào năm 2030. Trên cơ sở định hướng phát triển hệ thống y tế trong toàn tỉnh, dự báo đến năm 2025 là 7.809 kg/ngày. Trong đó 35% lượng CTR phát sinh tại thành phố Hưng Yên nơi tập trung chủ yếu các bệnh viện cấp tỉnh và các bệnh viện chuyên ngành. Đến năm 2030, lượng chất thải rắn y tế toàn tỉnh là 10.442,9 kg/ngày.

Để nâng cao hiệu quả công tác thu gom, xử lý chất thải, tỉnh Hưng Yên lưu ý  các địa phương khi lựa chọn địa điểm xây dựng cơ sở xử lý chất thải rắn cần đảm bảo các quy định: Phù hợp với quy hoạch sử dụng đất của tỉnh. Các cơ sở xử lý chất thải rắn phải ở ngoài phạm vi đô thị, cuối hướng gió chính, cuối dòng chảy của sông suối, xung quanh cơ sở xử lý chất thải rắn phải trồng cây xanh cách ly.

Không được bố trí các cơ sở xử lý chất thải rắn ở vùng thường xuyên bị ngập nước, vùng karst, vùng có vết đứt gãy kiến tạo. Khi chọn địa điểm xây dựng cơ sở xử lý chất thải rắn phải nghiên cứu khả năng phục vụ cho liên vùng các nguồn thải gần nhau, tạo thuận lợi cho đầu tư hạ tầng kỹ thuật và công nghệ xử lý hiện đại, giảm nhu cầu chiếm đất và giảm ô nhiễm môi trường. Trong vùng an toàn về môi trường của cơ sở xử lý chất thải rắn có thể thực hiện các hoạt động canh tác: Nông, lâm nghiệp, có thể xây dựng các công trình giao thông, thủy lợi, tuyến và trạm điện, hệ thống thoát nước và xử lý nước thải. Tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho quy trình thu gom chất thải và xử lý chất thải, gần những hạ tầng cơ sở thích hợp, đảm bảo quỹ đất đai cần thiết cho xây dựng khu xử lý. Không gây các ảnh hưởng xấu đến những điều kiện môi trường hiện tại ở khu vực.

Việc lựa chọn công nghệ xử lý chất thải rắn được căn cứ vào các yếu tố:  Nguồn phát sinh, khối lượng, thành phần và tính chất chất thải rắn hiện nay và tương lai. Các biện pháp quản lý và xử lý hiện nay và tương lai. Công suất của các cơ sở xử lý chất thải hiện có và khả năng đáp ứng của chúng. Tùy thuộc vào thành phần chất thải, mục đích quản lý và trình độ công nghệ kỹ thuật sẵn có của địa phương mà có các biện pháp xử lý. Tùy thuộc vào điều kiện kinh tế - xã hội, trình độ khoa học kỹ thuật và mục đích quản lý chất thải rắn mà lựa chọn một hay tổ hợp nhiều biện pháp xử lý chất thải rắn. Công nghệ trong các cơ sở xử lý chất thải rắn phải phù hợp với các điều kiện vệ sinh, kinh tế, không làm ô nhiễm nguồn nước ngầm, nước mặt và môi trường không khí xung quanh. Tỷ lệ chất thải rắn được xử lý bằng công nghệ chôn lấp không vượt quá 15% tổng lượng CTR thu gom được (tái chế, tái sử dụng, chế biến phân hữu cơ ≥ 85%).

Hoạt động thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải sinh hoạt tại các khu vực trên địa bàn tỉnh được triển khai đồng bộ (Ảnh minh họa). 

Thời gian qua, UBND tỉnh Hưng Yên đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo thực hiện về công tác bảo vệ môi trường, nhất là đã ban hành Đề án Nâng cao hiệu quả thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải sinh hoạt nông thôn; Đề án bảo vệ môi trường, phòng chống biến đổi khí hậu; ban hành Quy định bảo vệ môi trường tỉnh Hưng Yên; ban hành một số quy định và hướng dẫn thực hiện Bộ tiêu chí về xã nông thôn mới trên địa bàn tỉnh Hưng Yên...

Công tác tuyên truyền về bảo vệ môi trường được đẩy mạnh, từng bước hình thành ý thức, thói quen, hành động bảo vệ môi trường của nhân dân, nhất là các nội dung: Tuyên truyền vận động nhân dân đổ rác thải đúng nơi quy định, không đốt rác thải gây ô nhiễm môi trường. Vận động nhân dân giảm thiểu sử dụng túi ni-lông và các sản phẩm nhựa dùng một lần. Tuyên truyền, vận động, hướng dẫn nhân dân thực hiện hiệu quả phân loại, xử lý rác thải hữu cơ tại hộ gia đình làm giảm thiểu lượng rác thải phát sinh phải vận chuyển đi xử lý…

Để xử lý hiệu quả rác thải sinh hoạt, tỉnh Hưng Yên đã và đang triển khai một số giải pháp: Yêu cầu các chủ đầu tư các khu xử lý chất thải tập trung triển khai thực hiện dự án hoàn thành theo đúng thời gian cam kết. Định kỳ 3 tháng báo cáo UBND tỉnh tiến độ thực hiện dự án. Sớm cấp quyết định chủ trương đầu tư đồng thời chấp thuận nhà đầu tư, hướng dẫn nộp tiền đền bù giải phóng mặt bằng, bàn giao mặt bằng các dự án: Nhà máy xử lý rác thải tập trung tại huyện Phù Cừ có quy mô 200 tấn/ngày đêm; Nhà máy xử lý rác thải tập trung tại huyện Khoái Châu có quy mô 200 tấn/ngày đêm. Hoàn thiện thủ tục để lựa chọn nhà đầu tư mở rộng nâng công suất Nhà máy xử lý rác thải Dị Sử để lượng rác thải được xử lý tại lò đốt rác thải Dị Sử lên trên 100 tấn/ngày (công suất thiết bị khoảng 150 tấn).

Đặc biệt, tỉnh Hưng Yên tạo điều kiện thuận lợi thu hút dự án có công nghệ tiên tiến, công nghệ xử lý rác thải có thu hồi nhiệt, phát điện. Điều chỉnh vị trí Khu xử lý Vũ Xá huyện Kim Động, Khu xử lý chất thải Lý Thường Kiệt huyện Yên Mỹ để xây dựng Nhà máy đốt rác phát điện, kết hợp sản xuất phân, vật liệu xây dựng, công suất từ 300 tấn rác/ngày đêm trở lên.

Tăng cường các giải pháp tuyên truyền, vận động, thuyết phục gắn với giao nhiệm vụ để tăng số hộ phân loại, xử lý tại hộ gia đình để giảm rác thải vận chuyển xử lý. Nâng cao hiệu quả các bãi rác, điểm tập kết, kết hợp với tìm, lựa chọn các điểm lưu chứa tạm thời, có biện pháp tránh phát tán mùi, phát tán nước rác ra ngoài môi trường để tiếp tục xử lý sau khi có lò đốt rác thải; thu rác thải tại các kênh, mương, sông trục trên địa bàn. Lựa chọn địa điểm, đưa vào quy hoạch kế hoạch sử dụng đất; giải pháp mặt bằng tạo quỹ đất sạch để kêu gọi xã hội hóa đầu tư khu xử lý rác thải theo định hướng trong Quy hoạch quản lý chất thải rắn của tỉnh; đề nghị điều chỉnh lại vị trí, diện tích khi thấy cần thiết. UBND thành phố Hưng Yên khẩn trương lên phương án đầu tư công nghệ xử lý chất thải rắn sinh hoạt thay thế phương pháp chôn lấp như hiện nay.

Đối với các điểm nóng tồn đọng, không sử dụng nên đề nghị lập kế hoạch đóng cửa tại chỗ theo quy định của Bộ Tài nguyên và Môi trường tạo mặt bằng có thể trồng cây, hoa, cảnh quan, một số điểm có thể để xây dựng các công trình công cộng phù hợp; hoặc tiến hành phân loại để đem đi xử lý kết hợp xử lý tại chỗ, tiến hành san lấp, tạo mặt bằng cho các hoạt động phát triển khác.

Tiếp tục tuyên truyền, thực hiện phân loại và xử lý rác thải hữu cơ tại hộ gia đình hoặc theo hướng xử lý tập trung; nói không với chất thải nhựa sử dụng 1 lần. Triển khai thực hiện thu theo giá dịch vụ thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải theo khối lượng từ năm 2025 theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường năm 2020. Khuyến khích giảm phát thải, tái chế, tái sử dụng - phân loại, xử lý tại nguồn, xã hội hóa đầu tư xử lý rác thải, thực thi chế tài xử lý các hành vi xả thải chất thải vi phạm quy định của cá nhân, hộ gia đình được hiệu quả.

Đức Tuấn