TP. HCM thích ứng linh hoạt với biến đổi khí hậu

TMO - Hướng tới mô hình đô thị xanh, thông minh và bền vững, TP.HCM đang đẩy mạnh các biện pháp ứng phó và thích ứng linh hoạt với biến đổi khí hậu. Thành phố tập trung vào giảm phát thải khí nhà kính, cải thiện chất lượng không khí và phát triển hệ thống hạ tầng thích ứng với các hình thái thời tiết cực đoan. Từ đó khẳng định vị thế là đô thị hiện đại, thông minh.

Theo Kịch bản biến đổi khí hậu cập nhập năm 2020 của Bộ Tài nguyên và Môi trường (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) thì TP.HCM và Đồng bằng sông Cửu Long là 2 nơi chịu tác động nhiều nhất của biến đổi khí hậu.

Cụ thể, TP.HCM thuộc vùng hạ du sông Sài Gòn - Đồng Nai với hàng nghìn tuyến sông, kênh, rạch lớn chảy qua, địa hình vùng ven sông có cao độ thấp trũng. Nền địa chất dọc theo bờ sông, rạch yếu, chế độ dòng chảy chịu tác động từ các công trình thượng nguồn đổ về (hồ Dầu Tiếng, hồ Trị An) và chịu ảnh hưởng chế độ bán nhật triều Biển Đông.

Đồng thời, trước tình hình biến đổi khí hậu, nước biển dâng gây ra nguy cơ ngập úng, sạt lở bờ sông, rạch với xu thế ngày càng gia tăng về phạm vi và mức độ. Trước những thách thức về biến đổi khí hậu toàn cầu, trong đó có TP.HCM, hiện tượng thời tiết diễn biến ngày càng phức tạp, khó lường và cực đoan.

Trước những thách thức ngày càng nghiêm trọng của biến đổi khí hậu, TP.HCM cũng đang đối mặt với nhiều tác động rõ rệt. Những năm gần đây, thời tiết tại thành phố diễn biến phức tạp, khó lường. Các đợt mưa lớn bất thường gây ngập úng cục bộ, triều cường dâng cao ảnh hưởng đến đời sống người dân; trong khi đó, nắng nóng kéo dài làm gia tăng nguy cơ thiếu nước, ô nhiễm không khí và suy giảm chất lượng môi trường sống.

Sự thay đổi thất thường của khí hậu không chỉ gây thiệt hại về kinh tế mà còn đe dọa trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng và mục tiêu phát triển bền vững của thành phố.

TP.HCM đang chịu nhiều tác động tiêu cực từ thiên tai, biến đổi khí hậu. (Ảnh: LB). 

Trước thực tế đó, TP.HCM đang nỗ lực triển khai nhiều giải pháp đồng bộ như đầu tư hạ tầng thoát nước, phát triển không gian xanh, tăng cường dự báo khí tượng, thúc đẩy sử dụng năng lượng tái tạo và giảm phát thải khí nhà kính. Những hành động này thể hiện quyết tâm của thành phố trong việc thích ứng linh hoạt, hướng đến mô hình đô thị xanh, an toàn và bền vững trước biến đổi khí hậu.

Bên cạnh phát triển kinh tế, xã hội, TP.HCM hướng tới xây dựng thành phố xanh, thích ứng biến đổi khí hậu nhằm khẳng định vị thế đô thị thông minh. Theo đó, Sở Xây dựng TP.HCM đang lấy ý kiến góp ý Đề án phát triển đô thị thông minh TP.HCM giai đoạn 2026 – 2030 để tổng hợp trình UBND TP.HCM phê duyệt.

TP.HCM hướng đến nâng cao hiệu quả quản lý và chất lượng sống, phát triển kinh tế số và xã hội hóa số, kết nối vùng và hội nhập quốc tế. Đặc biệt là xây dựng một đô thị xanh. Định hướng đến năm 2030, TP.HCM là Trung tâm đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số của cả nước, là đầu tàu dẫn dắt các lĩnh vực kinh tế số, xã hội số và chính quyền số, tạo sức lan tỏa cho vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.

Ngoài ra, đời sống đô thị an toàn, tiện ích bền vững, người dân được hưởng lợi từ hệ sinh thái dịch vụ thông minh trong giao thông, y tế, giáo dục, năng lượng, môi trường… Hướng tới phát triển hài hòa giữa kinh tế, xã hội và môi trường, xây dựng thành phố xanh, thích ứng với biến đổi khí hậu, thúc đẩy kinh tế tuần hoàn và năng lượng tái tạo, liên kết vùng và hội nhập quốc tế, từng bước khẳng định vị thế trên bản đồ đô thị thông minh toàn cầu.

Mục tiêu giai đoạn 2026 - 2030, hình thành một không gian đô thị thông minh tích hợp, lấy quản trị số và chính quyền điện tử làm nòng cốt. Đồng thời khai thác tối đa dữ liệu lớn và công nghệ số để nâng cao hiệu quả quản lý, cải thiện môi trường đầu tư.

Những năm qua, TP.HCM xác định chuyển đổi số, chuyển đổi xanh là lựa chọn chiến lược, ưu tiên hàng đầu cho tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững. Thành phố đã đẩy mạnh triển khai Khung chiến lược phát triển xanh đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 với 4 nội dung chính: Phát triển nguồn lực xanh, xây dựng hạ tầng xanh, phát triển hành vi xanh, xác định ngành và lĩnh vực tiên phong.

Chiến lược này được đưa ra trong bối cảnh toàn cầu đang gia tăng các tiêu chuẩn môi trường và cam kết mạnh mẽ của Việt Nam tại COP26 về việc đạt mức phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.

TP.HCM đang đẩy mạnh phát triển giao thông xanh để thích ứng với biến đổi khí hậu. (Ảnh: NQ). 

TP.HCM đặt mục tiêu giảm 10% lượng phát thải khí nhà kính vào năm 2030 và phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Bởi chuyển đổi xanh không còn là lựa chọn mà đã trở thành con đường tất yếu để phát triển bền vững, đặc biệt khi TP.HCM đang đối mặt với các thách thức về môi trường và khí hậu biến đổi.

Song hành việc triển khai, TP.HCM lấy con người làm trung tâm, không hy sinh môi trường để đổi lấy tăng trưởng kinh tế đơn thuần, mọi sự phát triển kinh tế đều phải gắn với môi trường và đời sống của người dân.

Đáng chú ý, TP.HCM hiện là địa phương đầu tiên trong cả nước ban hành Kế hoạch hành động ứng phó với biến đổi khí hậu giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Đặc biệt, thành phố còn lồng ghép kế hoạch thích ứng biến đổi khí hậu vào quy hoạch đô thị, giao thông, sử dụng đất, năng lượng và các lĩnh vực then chốt khác, nhằm đảm bảo định hướng phát triển dài hạn của thành phố không xung đột với các mục tiêu khí hậu.

Thành phố cũng đang hoàn thiện cơ chế điều phối các chương trình hành động khí hậu, thúc đẩy phối hợp liên ngành giữa tài nguyên môi trường, giao thông, xây dựng đến khoa học công nghệ và tài chính. Cơ quan quản lý đô thị được giao nhiệm vụ giám sát việc thực hiện các mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính, sử dụng hiệu quả năng lượng và tăng cường khả năng chống chịu hạ tầng trước thiên tai.

Tiêu chí thích ứng biến đổi khí hậu vào quy hoạch phân khu, tăng cường không gian mở, hồ điều tiết, phát triển hạ tầng bền vững cũng được triển khai. Dự kiến xây dựng khoảng 300 ha hồ dự trữ nước thô trong quy hoạch tổng thể giai đoạn 2040 - 2060 để đảm bảo an ninh nguồn nước trong điều kiện thời tiết cực đoan kéo dài.

Biến đổi khí hậu đang trở thành thách thức lớn đối với quá trình phát triển của TP.HCM. Việc chủ động ứng phó và thích ứng linh hoạt không chỉ là yêu cầu cấp thiết trước mắt mà còn là định hướng chiến lược lâu dài. Với sự quyết tâm của chính quyền và sự đồng lòng của người dân, TP.HCM đang từng bước xây dựng hình ảnh một đô thị xanh, bền vững và an toàn trước những tác động khó lường của khí hậu toàn cầu, góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển hài hòa giữa kinh tế, môi trường và chất lượng sống.

Nguyễn Bình