TMO - Thừa Thiên- Huế là địa phương có số lượng hồ đập thủy lợi, thủy điện khá lớn. Tuy nhiên qua thời gian dài hoạt động, nhiều công trình hồ đập bị xuống cấp, hư hỏng tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn trong mùa mưa bão.

Thời gian qua, tỉnh Thừa Thiên-Huế đã quan tâm, đầu tư nâng cấp các công trình thủy lợi phục vụ đời sống, sản xuất của người dân. Tuy nhiên, hiện nhiều hồ, đập trên địa bàn xuống cấp do xây dựng đã lâu và tiềm ẩn nguy cơ gây mất an toàn. Các hồ đập thuỷ lợi, thuỷ điện tại Thừa Thiên- Huế ngoài chức năng đảm bảo cung cấp nước tưới phục vụ sản xuất nông nghiệp còn đóng vai trò quan trọng trong điều tiết, cắt lũ, thoát lũ, góp phần giảm thiểu thiệt hại do thiên tai gây ra.

Theo thống kê, trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên- Huế có 55 hồ chứa thủy lợi, trong đó 1 hồ chứa có dung tích trên 100 triệu m3; 2 hồ chứa có dung tích từ 10-100 triệu m3; 5 hồ chứa có dung tích từ 3-10 triệu m3; 48 hồ chứa nước loại nhỏ. Trong đó, Công ty TNHH Nhà nước MTV Quản lý và Khai thác công trình thủy lợi Thừa Thiên - Huế quản lý 24 hồ lớn, vừa và nhỏ, còn lại do các huyện, xã quản lý.

Nhiều công trình hồ đập tại tỉnh có dấu hiệu xuống cấp, cần được rà soát, nâng cấp đảm bảo vận hành an toàn trong mùa mưa lũ.

Với 24 hồ chứa thủy lợi, trong đó có 8 hồ lớn, 7 hồ vừa và 9 hồ nhỏ do Công ty TNHH Nhà nước MTV Quản lý và Khai thác công trình thủy lợi Thừa Thiên Huế quản lý thì chỉ có hồ Truồi, hồ Hòa Mỹ, hồ Khe Ngang… đã tiến hành kiểm định giai đoạn 1, còn các hồ khác chưa triển khai kiểm định do thiếu kinh phí. hiện nhiều hồ bị hư hỏng nhẹ, dù không phát hiện sự cố lớn nhưng một số hạng mục phụ trợ đã xuống cấp, đập đất có hiện tượng trượt mái và thấm nhẹ, các thiết bị cơ khí xuống cấp …

Trong đó, các hồ Khe Bội, A Lá, Khe Nước… và đập ngăn mặn Thảo Long đã xuống cấp, hư hỏng nặng. Bên cạnh đó, nhiều công trình hồ chứa do huyện, thị xã, xã, phường quản lý được xây dựng cách đây hơn 30 năm đã xuống cấp và nằm gần khu dân cư, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn như các hồ Trằm Giàng, Trằm Nãi (huyện Phong Điền); các hồ đập Bao, Đồng Bào, Thủy Lập (huyện Quảng Điền)…

Trước mùa mưa bão năm 2023, Hội đồng Tư vấn đánh giá an toàn đập, hồ chứa thủy lợi tỉnh Thừa Thiên - Huế đã tiến hành kiểm tra, đánh giá 55 đập, hồ chứa nước. Theo đánh giá của Hội đồng, quan sát bằng trực quan cho thấy một số hạng mục phụ trợ đã hư hỏng, một số đập đất có hiện tượng sạt trượt mái và thấm nhẹ, các thiết bị cơ khí đã xuống cấp. Một số công trình đường quản lý và công trình trên kênh đã xuống cấp chưa được đầu tư nâng cấp. Đường thoát lũ tại khu vực tràn và cửa van của các hồ chứa bị bồi lấp, cây cỏ mọc nhiều trên thân đập; các bảng tên công trình, biển báo nguy hiểm, cột thủy chí bị bong tróc...

Việc kiểm định an toàn đập, xây dựng bản đồ ngập lụt hạ du, cắm mốc hành lang bảo vệ...đòi hỏi kinh phí lớn để triển khai.

Trong đó, các hạng mục mặt đập, thân đập, mái hạ lưu đập của hồ chứa nước Bến Ván 1, Bến Ván 2, phần đuôi tràn hồ chứa nước Thủy Yên ở huyện Phú Lộc bị sạt lở và có nguy cơ mở rộng. nguyên nhân chủ yếu là do đa số các hồ chứa nước thủy lợi ở địa phương này đã được đầu tư xây dựng từ lâu, qua nhiều giai đoạn quản lý khai thác dẫn đến thất lạc hồ sơ, gây khó khăn trong công tác hoàn thiện hồ sơ quản lý đập, hồ chứa nước.

Việc kiểm định an toàn đập, xây dựng bản đồ ngập lụt hạ du, cắm mốc hành lang bảo vệ... cần có kinh phí lớn để triển khai. Qua kiểm tra có 5 đập bị thấm nhẹ, 5 đập biến dạng mái đập nhẹ như hư hỏng, sạt lở, trượt mái thượng, hạ lưu bao gồm hồ Bến Ván 1, Bến Ván 2, Mỹ Xuyên, Nam Giản, Khe Nước, tuy vậy, hiện các hồ hiện vẫn tích nước, bảo đảm an toàn. Kiểm tra tràn xả lũ, hội đồng đánh giá có 7 cái bị nứt nhẹ; 17 cái bị xói lở thân tràn, đuôi tràn, trong đó có 5 tràn bị nặng. Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Thừa Thiên Huế, một số nội dung quy định tại Nghị định 114/2018/NĐ-CP về quản lý an toàn đập, hồ chứa nước vẫn chưa được thực hiện đầy đủ.

Theo quy định, định kỳ 5 năm phải thực hiện kiểm định để phát hiện ẩn họa, khuyết tật công trình; đánh giá mức độ an toàn đập, hồ chứa nước theo tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia hiện hành, tài liệu khí tượng thuỷ văn và thay đổi về lưu vực đã được cập nhật. Tuy nhiên, đến nay chỉ có 2% số hồ được kiểm định theo quy định. Ngoài ra, chưa có hồ nào được lập quy trình vận hành cửa van số quy trình bảo trì công trình và chỉ có 7% được cắm mốc phạm vi bảo vệ đập, hồ chứa nước.

Trước thực trạng trên, UBND tỉnh Thừa Thiên Huế cho biết, tỉnh đã chỉ đạo ngành NN&PTNT và UBND các huyện, thị xã, các đơn vị quản lý hồ chứa trên địa bàn tỉnh tiến hành thực hiện kiểm tra toàn diện và đánh giá công tác vận hành điều tiết các hồ chứa để cập nhật, bổ sung phương án phòng chống lụt bão đảm bảo an toàn đập và phương án phòng chống lụt bão công trình cấp thẩm quyền phê duyệt; chuẩn bị sẵn sàng về tổ chức, lực lượng, phương tiện, cơ sở vật chất và biện pháp tiến hành; phát hiện đối phó với các tình trạng khẩn cấp cho đập và khu vực hạ du, ngăn ngừa hạn chế tối đa tác hại khi sự cố xảy ra.

Tỉnh đang hướng đến xây dựng hệ thống thông tin cảnh báo mưa bão từ tỉnh đến cán bộ cấp thôn, bản nhằm thông tin kịp thời các diễn biến bất thường của thời tiết. Sắp tới, tỉnh sẽ cân đối ngân sách, yêu cầu các chủ đập tiến hành kiểm định chất lượng các công trình hồ đập, lên kế hoạch kiểm tra, trang bị thêm các thiết bị dự phòng cho các hồ thủy lợi..

Tuấn Nguyễn

Tin nổi bật