Thích ứng với biến đổi khí hậu trong quy hoạch đô thị

TMO - Dự án “Quản lý đa thiên tai lưu vực sông Nậm Rốm” được triển khai nhằm bảo vệ dân sinh, thích ứng biến đổi khí hậu và phát triển kinh tế, xã hội tỉnh Điện Biên.

UBND tỉnh Điện Biên cho biết: Theo quy hoạch đến năm 2030, thành phố Điện Biên Phủ sẽ trở thành đô thị văn minh hiện đại, trung tâm phát triển kinh tế, dịch vụ, du lịch của cả tỉnh. Tuy nhiên đời sống, sản xuất, cảnh quan môi trường của thành phố lại chịu ảnh hưởng nhiều từ những rủi ro thiên tai ngày càng nhiều từ lưu vực sông Nậm Rốm. Tổng thiệt hại hàng năm do thiên tai gây ra lên tới 250 tỉ đồng (chiếm 2% GRDP của tỉnh).

Theo kịch bản biến đổi khí hậu, ngoài nguy cơ mưa lớn, lũ quét, sạt lở, sạt lở đất, xói lở bờ sông, ngập úng và vào mùa khô sẽ là hạn hán thiếu nước. Với hiện trạng nhiều đoạn sông bị sạt lở, vùng hạ lưu bị ngập úng, lòng sông bị thu hẹp, dòng chảy không lưu thông và ô nhiễm nặng nề do tốc độ đô thị hoá, cùng các hoạt động sinh hoạt và sản xuất, các vấn đề về môi trường và nguy cơ thiên tai sẽ là mối đe doạ thường trực tới đời sống sinh hoạt và sản xuất của người dân thành phố Điện Biên Phủ.

Tác động của thiên tai đặc biệt là mưa lũ lớn gây ngập lụt tại nhiều tuyến đường trên địa bàn thành phố Điện Biên Phủ. Ảnh: TH. 

Trước thực tế trên, Dự án “Quản lý đa thiên tai lưu vực sông Nậm Rốm” của tỉnh Điện Biên, được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt chủ trương đầu tư tại Quyết định 170/QĐ-TTg, ngày 4/2/2021. Tổng vốn thực hiện dự án trên 981 tỷ đồng, trong đó nguồn vốn vay ODA từ Cơ quan Phát triển Pháp AFD là 665,5 tỷ đồng (24,65 triệu Euro); vốn đối ứng 275,028 tỷ đồng (10,19 triệu Euro) và vốn EU viện trợ không hoàn lại là 40,5 tỷ đồng (1,5 triệu Euro). Ngày 30/9/2021, UBND tỉnh Điện Biên đã ban hành Quyết định số 1770/QĐ-UBND phê duyệt dự án đầu tư xây dựng công trình quản lý đa thiên tai lưu vực sông Nậm Rốm, nhằm bảo vệ dân sinh, thích ứng biến đổi khí hậu và phát triển kinh tế-xã hội tỉnh Điện Biên; giao Ban quản lý dự án làm chủ đầu tư thực hiện dự án.

Ban Quản lý dự án cho biết: Sau khi hoàn thành các hạng mục dự án, dòng sông Nậm Rốm đoạn qua thành phố Điện Biên Phủ sẽ trở thành đoạn sông đa chức năng, điều tiết lũ, thoát lũ, giảm ngập lụt cho thành phố, trữ nước, bảo vệ bờ chống xói lở, tạo cảnh quan. Đối với lĩnh vực nông nghiệp, lưu vực sông Nậm Rốm sẽ góp phần tăng cường khả năng cấp nước cho sản xuất nông nghiệp với diện tích trên 18.000 ha, bổ sung nước mặt và nước ngầm, tăng khả năng cấp nước sinh hoạt với công suất 2.000 m3/ngày đêm cho người dân vùng lòng chảo và cấp nước công nghiệp cho các nhà máy trong khu vực với diễn biến ngày càng bất thường và tiêu cực của biến đổi khí hậu cùng đặc điểm phức tạp của sông Nậm Rốm. 

Mục tiêu cuối cùng của dự án là mang đến một giải pháp quản lý rủi ro tổng thể đa thiên tai, tiến tới phát triển bền vững cho thành phố Điện Biên Phủ và lưu vực sông Nậm Rốm. Để làm được điều này, ngoài các biện pháp công trình, cũng cần nâng cao năng lực cho các cấp quản lý trong phòng ngừa và quản lý rủi ro lũ lụt với sự hỗ trợ của các công cụ ra quyết định, mặt khác công tác truyền thông cho người dân cần được tăng cường thông qua hợp phần tư vấn hỗ trợ kỹ thuật là những yếu tố then chốt dẫn đến thành công của dự án.

Dự án Quản lý đa thiên tai lưu vực sông Nậm Rốm được triển khai nhằm bảo vệ dân sinh, thích ứng biến đổi khí hậu và phát triển kinh tế-xã hội tỉnh Điện Biên. 

Dự án Quản lý đa thiên tai lưu vực sông Nậm Rốm được triển khai với 4 mục tiêu: Giảm thiểu thiệt hại do thiên tai lưu vực sông Nậm Rốm, bảo vệ an toàn cho hơn 40.000 dân thuộc các phường xã của thành phố Điện Biên Phủ và huyện Điện Biên, ổn định sản xuất nông nghiệp, phát triển kinh tế xã hội; Chỉnh trị dòng sông Nậm Rốm đoạn qua thành phố Điện Biên Phủ bằng biện pháp kè gia cố bờ, nạo vét dòng chảy giúp thoát lũ, chống sạt lở, giảm ngập lụt, bảo vệ cảnh quan môi trường và phát triển hạ tầng đô thị; Xây dựng các công trình đập dâng trên sông nhằm tăng khả năng điều tiết dòng chảy mùa kiệt, hỗ trợ cấp nước, cải tạo môi trường. Nâng cao năng lực thích ứng với biến đổi khí hậu và công tác quản lý nguồn nước trên lưu vực sông Nậm Rốm thông qua các hạng mục phi công trình…

Theo đó, trong giai đoạn 2021-2028 từ nguồn vốn trên 981 tỷ đồng, tỉnh Điện Biên sẽ triển khai 2 hợp phần thuộc Dự án. Cụ thể, hợp phần 1 (hợp phần công trình) gồm: xây dựng kè chống sạt lở hai bờ sông Nậm Rốm có tổng chiều dài 14,7 km và mở rộng dòng chảy và nạo vét một số đoạn sông; xây dựng đập dâng. Hợp phần 2 (hợp phần phi công trình) gồm: các phần việc: tăng cường năng lực quản lý dự án, xây dựng, hoàn thiện hệ thống giám sát; tăng cường năng lực quản lý đa thiên tai, thích ứng biến đổi khí hậu; cung cấp kiến thức quản trị rủi ro thông qua lập bản đồ nguy cơ và tính dễ bị tổn thương cũng như phân tích thống kê chế độ thủy văn; các hoạt động thông tin truyền thông phòng chống thiên tai và biến đổi khí hậu.

UBND tỉnh Điện Biên, cho biết, không chỉ là dòng sông phục vụ đời sống, sản xuất của người dân vùng lòng chảo Điện Biên, dòng sông Nậm Rốm còn có ý nghĩa đặc biệt gắn với lịch sử hình thành và phát triển tỉnh Điện Biên suốt chặng đường qua. Tuy nhiên, trước biến đổi nhanh, khó lường của thời tiết, biến đổi khí hậu, những năm gần đây, dòng sông Nậm Rốm chịu tác động không nhỏ do thiên tai, điển hình như: lũ lụt, lũ quét, hạn hán, lũ ống…

Chính vì vậy, việc đầu tư dự án Quản lý đa thiên tai lưu vực sông Nậm Rốm có tầm quan trọng nhằm bảo vệ sản xuất của nhân dân, thích ứng biến đổi khí hậu và phát triển kinh tế-xã hội địa phương. Khi dự án hoàn thành sẽ giảm thiểu thiệt hai do thiên tai liên quan đến nước nhằm bảo vệ an toàn cho khoảng 40 nghìn dân thuộc các phường, xã của thành phố Điện Biên Phủ, huyện Điện Biên; đồng thời tăng khả năng thoát lũ, giảm ngập cho khoảng 150 km2 khu vực lòng chảo Điện Biên, bảo vệ cảnh quan môi trường và phát triển hạ tầng đô thị. 

Ngọc Mai