Tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong thu tiền sử dụng đất

TMO - Khoản thu tiền sử dụng đất đóng vai trò quan trọng đến quá trình đầu tư của các địa phương. Đây là nguồn lực tài chính để tăng chi đầu tư xây dựng cơ bản, thực hiện các chương trình, dự án kết cấu hạ tầng, tạo động lực phát triển kinh tế-xã hội. Tuy nhiên, tại nhiều địa phương số thu tiền sử dụng đất đạt thấp so với dự toán.

Từ đầu năm 2023 đến nay, kết quả thu tiền sử dụng đất trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn đạt thấp so với dự toán và giảm sâu so với cùng kỳ 2022. Với tiến độ và kết quả thu như hiện nay, năm 2023, khoản thu tiền sử dụng đất khó hoàn thành dự toán giao. Năm 2023, dự toán thu tiền sử dụng đất trên địa bàn tỉnh được giao là 500 tỷ đồng. Đây là một trong những khoản thu lớn nhất trong thu nội địa.

Ngay từ đầu năm 2023, UBND tỉnh, Ban Chỉ đạo thu ngân sách tỉnh đã chỉ đạo các sở, ngành liên quan, UBND các huyện, thành phố triển khai đồng bộ các giải pháp thu ngân sách, trong đó có việc khai thác hiệu quả thu tiền sử dụng đất, chủ động rà soát, tạo quỹ đất, thu nợ tiền sử dụng đất.Tuy nhiên, việc thu tiền sử dụng đất năm 2023 lại gặp rất nhiều khó khăn, nhất là tiến độ đấu giá đất diễn ra khá chậm. Nguyên nhân chính do thị trường bất động sản trầm lắng, nhiều phiên đấu giá không được tổ chức hoặc không cá nhân nào tham gia dẫn tới không thu được nguồn thu này. Bên cạnh việc đấu giá chậm, việc thu tiền sử dụng đất đạt thấp còn do tiến độ một số dự án khu dân cư còn chậm; việc thu nợ tiền sử dụng đất còn hạn chế; một số nơi còn bị vướng mắc liên quan đến quy hoạch; các hộ đăng ký chuyển mục đích sử dụng đất nhưng không thực hiện… ảnh hưởng tới tiến độ thu tiền sử dụng đất của một số đơn vị. 

Tính từ đầu năm đến ngày 15/11/2023, tổng thu tiền sử dụng đất trên địa bàn tỉnh được 310 tỷ đồng, đạt 62% dự toán Bộ Tài chính giao và giảm khoảng 63% so với cùng kỳ năm 2022. Trong đó, số thu đạt thấp chủ yếu ở Văn phòng Cục Thuế; các huyện, thành phố mặc dù số thu đạt cao so với dự toán tỉnh giao song lại thấp so với dự toán huyện phấn đấu. Với tiến độ và kết quả thu như hiện nay, dự kiến thu tiền sử dụng đất năm 2023 trên địa bàn tỉnh được khoảng 369 tỷ đồng, đạt 73,8% dự toán Bộ Tài chính giao.

Tại nhiều địa phương trên cả nướcsố thu tiền sử dụng đất đạt thấp so với dự toán, điều này ảnh hưởng đến nguồn lực tài chính, thực hiện các chương trình, dự án kết cấu hạ tầng. 

Ngân sách thu từ đất là nguồn lực quan trọng bố trí để đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, tạo động lực cho phát triển kinh tế - xã hội. Do đó, từ đầu năm 2023, UBND tỉnh Lào Cai đã chỉ đạo các sở, ngành liên quan, UBND các huyện, thị xã, thành phố sớm triển khai các giải pháp thu ngân sách, trong đó khai thác hiệu quả thu tiền sử dụng đất, chủ động rà soát, tạo quỹ đất, thu nợ tiền sử dụng đất…Tuy nhiên, việc thu tiền sử dụng đất năm 2023 trên địa bàn gặp nhiều khó khăn, nhất là tiến độ đấu giá đất diễn ra khá chậm. Nguyên nhân chính do thị trường bất động sản trầm lắng, có các dự án, lô đất/quỹ đất đã thông báo đấu giá nhiều lần nhưng không có người tham gia dẫn đến nguồn thu này đạt thấp.

Theo thống kê của Sở Tài chính, tính đến ngày 24/11, số thu ngân sách nhà nước từ tiền sử dụng đất trên địa bàn tỉnh đạt trên 726 tỷ đồng, đạt 36,3% dự toán trung ương giao, bằng 25% dự toán tỉnh Lào Cai giao.  Các địa phương hiện đang có số thu tiền sử dụng đất đạt cao so với dự toán là huyện Bảo Thắng thu đạt 145,8%; huyện Si Ma Cai thu đạt 110,2%; huyện Văn Bàn thu đạt 74,5%; huyện Bắc Hà thu đạt 73%… Các địa phương có số thu thấp là huyện Bát Xát, thị xã Sa Pa và huyện Bảo Yên…

Số liệu thống kê cho thấy, kết quả thu tiền sử dụng đất 10 tháng năm 2023 của tỉnh Quảng Bình đạt thấp so với kế hoạch và so với cùng kỳ. Thông tin từ Quỹ phát triển đất tỉnh Quảng Bình cho biết, tổng thu tiền sử dụng đất trong 10 tháng đầu năm trên địa bàn tỉnh đạt 1.476 tỷ đồng, bằng 49,2% dự toán HĐND tỉnh giao, bằng 45,5% chỉ tiêu UBND tỉnh giao và bằng 30,8% so với cùng kỳ (4.792 tỷ đồng). Số thu vừa nêu bao gồm thu tiền đất năm 2022 chuyển qua ghi thu năm nay và thu từ phân lô tách thửa chuyển mục đích, thu từ quỹ đất xen cư, xen kẹt trong dân là 837 tỷ đồng. Phần còn lại là số thực thu tiền sử dụng đất thông qua đấu giá, giao đất tại các dự án chỉ đạt 639,2 tỷ đồng, bằng 13,3% so với cùng kỳ. Toàn tỉnh đã tổ chức 95 phiên đấu giá quỹ đất tại các dự án, trong đó có 36 phiên không có người tham gia; tỷ lệ số lô đấu trúng trung bình đạt 21% so với số lô đưa ra đấu giá, chênh lệch giá đấu so với giá khởi điểm đạt thấp trung bình được 6,6%.

Nguyên nhân dẫn đến thực trạng trênlà do giá khởi điểm quá cao so với giá giao dịch trên thị trường, kết hợp với nhu cầu mua đất của người dân giảm hẳn do tác động của suy giảm kinh tế, chính sách thắt chặt về tín dụng, trái phiếu, cũng như vướng mắc về pháp lý chưa được tháo gỡ một cách triệt để đã tác động tiêu cực đến niềm tin, nhu cầu của nhà đầu tư. Bên cạnh đó, việc đôn đốc các nhà đầu tư nộp tiền sử dụng đất của các dự án khu nhà ở thương mại, khu đô thị cũng gặp khó khăn do các dự án triển khai gặp vướng mắc liên quan đến các thủ tục đầu tư, bồi thường giải phóng mặt bằng, thủ tục giao đất, định giá đất, dẫn đến doanh nghiệp chưa nộp tiền sử dụng đất vào ngân sách Nhà nước.

Từ nay đến cuối năm 2023, các cấp, ngành liên quan trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn tiếp tục tập trung triển khai đồng bộ các giải pháp để thu tiền sử dụng đất ở mức cao nhất. Thời gian tới, phòng chuyên môn tiếp tục phối hợp với các cơ quan liên quan tổ chức đấu giá các khu đất đã có; hoàn thiện hồ sơ các trường hợp vi phạm pháp luật đất đai trước ngày 1/7/2014, mà hiện nay phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất để hoàn thiện hồ sơ đất đai cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đấtqua đó, góp phần quan trọng vào việc tăng thu tiền sử dụng đất.

Các đơn vị nhanh chóng triển khai các bước để tiến hành đấu giá các khu đất, xây dựng giá khởi điểm để bán đấu giá quyền sử dụng đất đảm bảo sát với giá thị trường và phù hợp với tình hình phát triển kinh tế – xã hội từng địa bàn cụ thể; tháo gỡ khó khăn, đẩy nhanh giải phóng mặt bằng thực hiện các dự án, khu đô thị, khu dân cư, khu nhà ở; tăng cường các biện pháp tuyên truyền, vận động, đôn đốc để thu các khoản từ đất như thu nợ tiền sử dụng đất, chuyển mục đích sử dụng đất… Qua đó, phấn đấu thu tiền sử dụng đất năm 2023 ở mức cao nhất cũng như tạo nguồn thu cho các năm tiếp theo.

Để hoàn thành mục tiêu thu tiền sử dụng đất năm 2023, các địa phươngtriển khai đồng bộ các giải pháp để khai thác kịp thời, hiệu quả nguồn thu từ đất...  

Hiện nay, các sở, ngành, huyện, thị xã, thành phố trên địa bàn tỉnh Lào Cai đã và đang tập trung triển khai đồng bộ các giải pháp để khai thác kịp thời, hiệu quả nguồn thu từ đất, gắn với việc thực hiện nhiệm vụ tài chính, ngân sách nhà nước, phấn đấu thu tiền sử dụng đất ở mức cao nhất dự toán được giao. Cục Thuế Lào Cai chia sẻ, để hoàn thành nhiệm vụ thu ngân sách được giao, cục thuế đã chỉ đạo các phòng chức năng, chi cục thuế trực thuộc tập trung triển khai kịp thời, có hiệu quả các nhóm giải pháp quản lý thu, chống thất thu, chống chuyển giá, trốn thuế; thanh tra, kiểm tra đối với các doanh nghiệp rủi ro về thuế hoạt động trong lĩnh vực khai thác và chế biến khoáng sản, kinh doanh bất động sản, xuất nhập khẩu, các doanh nghiệp có phát sinh giao dịch liên kết.

Cùng với đó, Cục Thuế Lào Cai tăng cường phối hợp với các sở, ban ngành và các đơn vị liên quan giải quyết vướng mắc của các đơn vị trên địa bàn về tiền thuê đất, tiền sử dụng đất, vướng mắc về thủ tục hành chính trong lĩnh vực đất đai, chuyển nhượng bất động sản; tiếp nhận và giải quyết hồ sơ miễn, giảm tiền thuê đất của người nộp thuế theo đúng thời gian quy định…

Đề xuất giải pháp tăng thu tiền sử dụng đất, Quỹ phát triển đất tỉnh Quảng Bình cho rằng, đối với các dự án phát triển quỹ đất do Nhà nước làm chủ đầu tư, các chủ đầu tư cần khẩn trương đưa lượng quỹ đất của các dự án phát triển quỹ đất đã đủ điều kiện ra đấu giá ngay trong những tháng còn lại của năm nhằm tạo nguồn thu trong năm 2023, gối đầu năm 2024. Tập trung chỉ đạo hoàn thiện hạ tầng đối với các dự án có khối lượng thi công hiện trường đạt trên 70%, để sớm đủ điều kiện đưa quỹ đất ra đấu giá.

Đối với các dự án có quy mô lớn cần đầu tư hoàn thiện từng khu vực để đưa ra đấu giá theo dạng cuốn chiếu. Chỉ địa phương, đơn vị nào tổ chức đấu giá có nguồn thu và hoàn trả cho Quỹ phát triển đất mới được tái bố trí, giải ngân vốn ứng thi công tiếp theo. Trong trường hợp các dự án đã tổ chức đấu giá và giao đất không có nguời tham gia, các sở ngành chức năng sớm có hướng dẫn để các đơn vị, địa phương có cơ sở thực hiện điều chỉnh giảm mức giá khởi điểm, đảm bảo đưa mặt bằng giá về sát với giá thị trường hiện nay, đáp ứng được nhu cầu thật sự của người dân tham gia đấu giá mua đất, huy động kịp thời nguồn thu tiền sử dụng đất cho ngân sách Nhà nước...

Thanh Hải