Tây Ninh phát triển hệ thống thủy lợi theo hướng đa mục tiêu

TMO - Hệ thống công trình thủy lợi trên địa bàn tỉnh Tây Ninh đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong việc đảm bảo an ninh nguồn nước, phục vụ sản xuất nông nghiệp, công nghiệp, cung cấp nước sinh hoạt và phòng chống thiên tai.   

Với mục tiêu phát triển nông nghiệp bền vững, thích ứng biến đổi khí hậu, tỉnh Tây Ninh tập trung hoàn thiện cơ sở hạ tầng thủy lợi, chủ động nước tưới tiêu cho hàng trăm nghìn hecta đất canh tác. Hiện nay, toàn tỉnh Tây Ninh có 10 trạm bơm điện, 1.759 tuyến kênh tưới, 365 tuyến kênh tiêu, 24 tuyến đê bao đang hoạt động hiệu quả, góp phần phục vụ sản xuất nông nghiệp trên 152.125 ha/3 vụ - chiếm gần 75% diện tích đất nông nghiệp toàn tỉnh.

Trong đó, diện tích được chủ động cấp nước tưới đạt trên 120.900 ha, tương đương 80%. Đồng thời, hệ thống tiêu nước phục vụ gần 97.000 ha, giúp người dân giảm thiểu rủi ro do ngập úng, cải thiện điều kiện canh tác và bảo vệ thành quả sản xuất. Hệ thống thủy lợi của Tây Ninh còn cấp nước công nghiệp với sản lượng khoảng 7 triệu m³/năm, phục vụ sản xuất tại các khu công nghiệp, cụm công nghiệp trong tỉnh. Ngoài ra, 2.709 ha đất nông nghiệp được bảo vệ khỏi lũ lụt nhờ hệ thống đê bao, giúp người dân yên tâm sản xuất. 

Đập chính hồ Dầu Tiếng giữ vai trò quan trọng trong đảm bảo nguồn nước cho nông nghiệp đồng thời thực hiện nhiệm vụ điều tiết nước mùa mưa bão. 

Nằm trên địa bàn Tây Ninh, hồ Dầu Tiếng với diện tích mặt hồ lên đến 270 km², dung tích chứa 1,58 tỷ m³, công trình đã giúp khai thác và phục hóa hơn 70% diện tích đất hoang hóa, mở rộng vùng sản xuất nông nghiệp, bảo đảm an ninh lương thực, đồng thời tạo điều kiện phát triển các loại cây trồng có giá trị kinh tế cao trên địa bàn tỉnh.

Thủ tướng Chính phủ đã công nhận hồ Dầu Tiếng là công trình thủy lợi đặc biệt quan trọng liên quan đến an ninh quốc gia. Công trình này thực hiện nhiệm vụ đa mục tiêu, bao gồm: Cấp nước phục vụ sản xuất nông nghiệp, công nghiệp, sinh hoạt cho Tây Ninh, TP. HCM, Đồng Nai. Cắt giảm lũ cho hạ du sông Sài Gòn, bảo vệ hàng triệu người dân đô thị vùng thấp. Xả dòng chảy môi trường, cải thiện chất lượng nước các dòng sông như Vàm Cỏ Đông, sông Sài Gòn. Góp phần điều hòa khí hậu, phục vụ du lịch sinh thái, tạo sinh kế bền vững cho người dân sống quanh hồ.

Bên cạnh các công trình do Bộ Nông nghiệp và Môi trường quản lý, Tây Ninh còn vận hành nhiều công trình thủy lợi quan trọng do UBND tỉnh quản lý. Trong đó là hệ thống kênh chính Tân Hưng dài 29,89km (trong đó kiên cố hóa được 4,508km), lưu lượng thiết kế 12,8m3/s, tưới cho 6.858 ha/10.701ha, đạt 64,09%.

Hệ thống kênh chính Tân Biên dài 23,018 km, lưu lượng thiết kế 13,5 m³/s, nhưng hiệu quả tưới còn thấp, chỉ đạt 1.687,77 ha/6.407 ha, tương đương 16,23%. Hồ chứa nước Tha La, một hồ chứa lớn với dung tích khoảng 27,5 triệu m3, có nhiệm vụ tưới thiết kế cho 3.670ha, tiếp tục là một nguồn nước chiến lược cho khu vực phía Tây tỉnh...

Tỉnh Tây Ninh tiếp tục hoàn thiện hạ tầng thủy lợi để đảm bảo cho phát triển kinh tế-xã hội. 

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Tây Ninh, thời gian tới sẽ đầu tư phát triển hệ thống thủy lợi là phục vụ đa mục tiêu, đồng bộ với giao thông nông thôn, hệ thống lưới điện và các khu vực sản xuất. Qua đó, nâng cao hiệu quả vận chuyển hàng hóa, tạo thuận lợi cho người dân chuyển đổi cây trồng, cơ cấu lại sản xuất nông nghiệp, nâng cao giá trị và phát triển bền vững.

Các công trình thủy lợi sẽ được quy hoạch, đầu tư theo Phương án phát triển thủy lợi, phòng chống thiên tai đã tích hợp trong Quy hoạch tỉnh Tây Ninh thời kỳ 2021–2030, tầm nhìn đến năm 2050, được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1736/QĐ-TTg, ngày 29/12/2023. Giai đoạn 2026–2030, tỉnh dự kiến triển khai 25 dự án thủy lợi từ nguồn vốn đầu tư công, tổng kinh phí khoảng 1.553 tỉ đồng, gồm: 630 tỉ đồng từ ngân sách Trung ương, 517,2 tỉ đồng từ ngân sách địa phương và khoảng 406 tỉ đồng từ nguồn vốn ODA.

Tỉnh sẽ chỉ đạo Công ty TNHH MTV Khai thác thủy lợi Tây Ninh, Trung tâm Thủy lợi và Nước sạch tiếp tục nâng cấp, sửa chữa các công trình thủy lợi hiện hữu. Tập trung hoàn thiện, mở rộng hệ thống kênh, mương cấp 1, 2, 3 nhằm nâng tỷ lệ diện tích tưới chủ động lên hơn 85%, giảm phụ thuộc vào điều kiện thời tiết.

Đồng thời, tiếp tục triển khai giai đoạn 2 của Dự án tưới tiêu khu vực phía Tây sông Vàm Cỏ Đông, trong đó kiên cố hóa hệ thống kênh chính và kênh cấp 1, 2, 3. Dự án được kỳ vọng không chỉ phục vụ nông nghiệp mà còn hỗ trợ hạ tầng cho các cụm, khu công nghiệp trọng điểm, tạo bước đột phá trong phát triển kinh tế. Địa phương này định hướng khai thác hồ Dầu Tiếng theo hướng đa mục tiêu, vừa bảo đảm tưới, tiêu cho sản xuất nông nghiệp, vừa cấp nước cho đô thị và công nghiệp, đồng thời kết hợp phát triển du lịch sinh thái, bảo vệ môi trường.../.

Đức Bình