Tập trung phòng, chống, giảm thiệt hại do thiên tai mùa mưa lũ

TMO - Để chủ động ứng phó với thiên tai trong mùa mưa lũ, đảm bảo an toàn tính mạng, tài sản của nhân dân và nhà nước, Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa yêu cầu các ngành chức năng, địa phương chỉ đạo tập trung phòng, chống, giảm thiệt hại do sạt lở đất, bờ sông, bờ biển và lũ quét.

Từ đầu năm 2023 đến nay, địa bàn tỉnh Thanh Hóa đã có 9 đợt nắng nóng gay gắt kéo dài, 7 đợt mưa lớn diện rộng và một số đợt mưa lớn cục bộ kèm theo lốc, sét, mưa đá, gây thiệt hại đáng kể về tài sản của nhân dân. Đặc biệt ngày 6/5, tại Hồi Xuân (huyện miền núi Quan Hóa), nhiệt độ không khí đo được lên đến 44,1 độ C - đây là kỷ lục về nhiệt độ không khí. Từ đầu tháng 8/2023 đến nay, địa bàn tỉnh đã xảy ra mưa lớn diện rộng, với lượng mưa trung bình đo được từ 50 - 80 mm. Một số nơi đo được lượng mưa lớn như: Trạm Thủy văn Chuối 135 mm; Trạm Thủy văn Ngọc Trà 124 mm; Trạm Thủy văn Cửa Đạt 118mm…

Theo dự báo của Đài Khí tượng Thủy văn tỉnh, từ nay đến hết năm 2023 sẽ có khoảng 7 - 10 cơn bão, áp thấp nhiệt đới hoạt động trên biển Đông. Trong đó, khu vực Thanh Hóa có khả năng chịu ảnh hưởng trực tiếp từ 1 - 2 cơn bão, áp thấp nhiệt đới; 6 - 8 đợt mưa lớn và 3-5 đợt lũ tập trung chủ yếu trong tháng 8 và tháng 9. Địa phương đã tổ chức rà soát, tổng hợp dân cư sinh sống ở khu vực có nguy cơ xảy ra thiên tai cần phải sơ tán trên địa bàn tỉnh. Toàn tỉnh có 74 xã, thị trấn ở 13 huyện với 2.211 hộ và 9.403 nhân khẩu đang sinh sống ở khu vực có nguy cơ xảy ra lũ quét.

Thời gian qua, mưa lớn kéo dài tại Thanh Hóa đã khiến một đoạn đê tả sông Càn, xã Nga Điền, huyện Nga Sơn bị sạt lở, nguy cơ ảnh hưởng tới hàng nghìn hộ dân. Vết nứt tại vị trí từ K6+570-K7+840 đã rộng thêm từ 1,5cm lên khoảng 40cm và tiếp tục diễn biến phức tạp về hai phía thượng và hạ lưu.  Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Thanh Hóa khẳng định: Đây là sự cố nguy hiểm, xuất hiện ngay trong mùa mưa lũ, ảnh hưởng trực tiếp an toàn tuyến đê tả sông Càn.

Đoạn đê tả sông Càn, xã Nga Điền, huyện Nga Sơn bị sạt lở, nguy cơ ảnh hưởng tới hàng nghìn hộ dân. Ảnh: LD. 

Để đảm bảo ổn định, an toàn lâu dài cho tuyến đê tả này, Sở NN&PTNT đã báo cáo lãnh đạo UBND tỉnh Thanh Hóa và đề nghị xem xét cho chủ trương xử lý khẩn cấp sự cố trên. Liên quan đến sự cố này, trước đó do ảnh hưởng của rãnh áp thấp có trục đi qua khu vực Bắc Bộ kết hợp với hội tụ gió trên cao, từ ngày 1-8/8/2023, trên địa bàn tỉnh có mưa vừa, mưa to, có nơi mưa rất to đã gây ra đợt lũ ở một số sông trên địa bàn tỉnh.

Ngay sau khi sự cố xảy ra, Sở NN&PTNT đã báo cáo UBND tỉnh; đồng thời giao Chi cục Thủy lợi phối hợp với UBND huyện Nga Sơn huy động lực lượng, vật tư, phương tiện xử lý sự cố theo phương châm “4 tại chỗ” để khắc phục kịp thời sự cố. Ngoài ra, cắm biển cảnh báo và phân luồng giao thông ngăn cấm xe ôtô tải chạy qua khu vực này cũng như thường xuyên theo dõi chặt chẽ diễn biến sự cố.

Đối với sự cố sạt lở, xâm thực bờ biển khu vực cửa Lạch Hới thuộc thôn Tân Xuân, xã Hoằng Phụ, huyện Hoằng Hóa, Chủ tịch UBND tỉnh yêu cầu UBND huyện Hoằng Hóa chỉ đạo Ban quản lý dự án huyện và nhà thầu đẩy nhanh tiến độ thi công, sớm đưa công trình vào phục vụ công tác phòng chống thiên tai năm 2023. Trong thời gian thi công, địa phương phải sẵn sàng triển khai phương án đảm bảo an toàn cho các hộ dân sinh sống sát mép nước có nguy cơ chịu ảnh hưởng của xâm thực, sạt lở.  

Theo đó, dự án xử lý khẩn cấp chống sạt lở, xâm thực bờ biển khu vực cửa Lạch Hới thuộc thôn Tân Xuân, xã Hoằng Phụ, huyện Hoằng Hóa được phê duyệt thiết kế triển khai sau thiết kế cơ sở tại Quyết định số 1518/QĐ-UBND ngày 05/5/2023 với tổng mức đầu tư hơn 155,5 tỷ đồng. Nguồn vốn gồm ngân sách tỉnh, ngân sách huyện Hoằng Hóa và ngân sách địa phương. Thời gian thực hiện trong năm 2022 - 2023, hiện khối lượng đến thời điểm hiện tại ước đạt khoảng 63% giá trị hợp đồng.

Chủ tịch UBND tỉnh yêu cầu UBND huyện Hoằng Hóa chỉ đạo Ban quản lý dự án huyện và nhà thầu đẩy nhanh tiến độ thi công dự án xử lý khẩn cấp chống sạt lở, xâm thực bờ biển khu vực cửa Lạch Hới. 

Đối với sự cố sụt lún mái đê phía sông đoạn từ K49+950 - K50+950 đê tả sông Mã, xã Hoằng Đại, thành phố Thanh Hóa. Nguyên nhân sự cố do ảnh hưởng mưa lớn từ ngày 28/9 đến ngày 04/10/2022, dẫn đến xảy ra sự cố sụt lún mái đê phía sông đoạn từ K49+950 - K50+950 đê tả sông Mã, xã Hoằng Đại, thành phố Thanh Hóa với chiều dài khoảng 1.000m; vị trí sụt lún sát mép bê tông mặt đê, đặc biệt có 2 vị trí xuất hiện cung trượt và sụt lún sâu (đoạn từ K49+950 - K50+010, dài 60m, xảy ra ngày 01/10/2022; đoạn từ K50+200 - K50+280, dài 80m, xảy ra ngày 4/10/2022), điểm sụt lún sâu nhất 1,3m; sát chân đê phía sông là mương tiêu.

Hiện nay, sự cố đã được tỉnh phê duyệt phương án trọng điểm hộ đê, phòng chống lụt bão (trọng điểm loại I, cấp tỉnh) tại Quyết định số 1912/QĐ-UBND ngày 05/6/2023. Đến nay, Ban Quản lý dự án các công trình nông nghiệp và phát triển nông thôn đang tổ chức lựa chọn nhà thầu thi công xây dựng công trình, dự kiến dự án sẽ khởi công xây dựng vào cuối tháng 8/2023.

Trước dự báo về tình hình mưa lũ trong thời gian tới, Chủ tịch UBND tỉnh  chỉ đạo các Sở, ban, ngành về việc tập trung phòng, chống, giảm thiệt hại do thiên tai gây ra. Theo đó, khẩn trương thực hiện ngay một số giải pháp cấp bách để bảo đảm an toàn cho nhân dân tại các khu vực có nguy cơ cao xảy ra sạt lở, lũ quét: Đối với các khu vực đã phát hiện nguy cơ xảy ra sạt lở, lũ quét phải kiên quyết di dời người và tài sản ra khỏi khu vực nguy hiểm hoặc có phương án chủ động bảo đảm an toàn tính mạng, hạn chế thiệt hại về tài sản cho người dân, không để xảy ra tình huống bị động, bất ngờ. Tổ chức hỗ trợ lương thực, nhu yếu phẩm, chỗ ở theo quy định để ổn định đời sống cho các hộ bị mất nhà do sạt lở, lũ quét hoặc phải di dời để phòng, tránh sạt lở, lũ quét (nếu có); không để người dân thiếu đói, không có chỗ ở.

Tiếp tục tổ chức kiểm tra, rà soát kỹ, phát hiện kịp thời các khu vực có nguy cơ xảy ra sạt lở, lũ quét, nhất là các khu vực có dân cư, trường học, công sở, doanh trại, nhà máy, xí nghiệp… Chỉ đạo tăng cường tuyên truyền, hướng dẫn người dân nhận biết về dấu hiệu, nguy cơ xảy ra sạt lở, lũ quét để huy động sức mạnh của nhân dân trong việc phát hiện, thông báo các khu vực có nguy cơ sạt lở, lũ quét; hướng dẫn kỹ năng để người dân chủ động ứng phó khi có sự cố, hạn chế thiệt hại, đặc biệt cần chú ý có hình thức tuyên truyền, hướng dẫn phù hợp, kịp thời đối với người dân ở thôn, bản vùng sâu, vùng xa, biên giới, vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Kiểm soát chặt chẽ công tác quy hoạch xây dựng và hoạt động xây dựng, nhất là việc xây dựng nhà cửa, công trình ở khu vực địa hình sườn dốc, ven sông, suối, kênh thủy lợi, ven biển, vùng có nguy cơ xảy ra tai biến địa chất. Nghiêm cấm và xử lý nghiêm việc chặt phá rừng, nhất là rừng phòng hộ, rừng đặc dụng. Tổ chức rà soát, thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm, triệt để các trường hợp vi phạm các quy định về quản lý sử dụng đất; quản lý, bảo vệ rừng; hoạt động xây dựng (nhất là hoạt động xây dựng trái phép trên đất rừng phòng hộ, đặc dụng); khai thác, tập kết khoáng sản trái phép theo đúng quy định của pháp luật để giảm nguy cơ rủi ro thiên tai, hạn chế xảy ra sạt lở, lũ quét, ngập úng.

Tổ chức rà soát, chỉ đạo xây dựng dự án, chủ động bố trí hoặc báo cáo cấp có thẩm quyền bố trí và huy động các nguồn lực để thực hiện các dự án mang tính căn cơ, bài bản, bền vững nhằm phòng, chống sạt lở, chủ động di dời dân cư ra khỏi vùng nguy hiểm do thiên tai, nhất là khu vực có nguy cơ cao xảy ra sạt lở, lũ quét.

Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thường xuyên theo dõi, chỉ đạo, kiểm tra, đôn đốc các địa phương; triển khai công tác bảo đảm an toàn công trình hồ đập thủy lợi, nhất là các hồ đập xung yếu, hư hỏng, không để xảy ra sự cố bất ngờ gây thiệt hại về tính mạng và tài sản của nhân dân; triển khai các biện pháp cấp bách phòng, chống, khắc phục sạt lở, bảo đảm an toàn tính mạng, ổn định cuộc sống cho người dân. Theo dõi, đôn đốc các địa phương, đơn vị liên quan trong việc triển khai thực hiện công điện này, kịp thời báo cáo Chủ tịch UBND tỉnh những nội dung vướng mắc, khó khăn trong quá trình thực hiện và giải pháp khắc phục.

Sở Giao thông vận tải tiếp tục chỉ đạo rà soát, kiểm tra thường xuyên, kịp thời phát hiện các khu vực có nguy cơ xảy ra sạt lở, ngập lụt sâu để có phương án chủ động bảo đảm giao thông thông suốt và an toàn trên các tuyến đường được giao quản lý. Chủ động phối hợp, hỗ trợ các địa phương khắc phục sự cố sạt lở trên các tuyến đường do địa phương quản lý.

Ban Chỉ huy phòng, chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn và phòng thủ dân sự tỉnh, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh, công an tỉnh căn cứ chức năng, nhiệm vụ được giao theo dõi chặt chẽ tình hình sự cố, thiên tai, sạt lở; chủ động chỉ đạo, kiểm tra, đôn đốc, điều phối, hỗ trợ các địa phương triển khai công tác phòng chống thiên tai, ứng phó sự cố, tìm kiếm cứu nạn kịp thời, hiệu quả theo quy định... 

Thu Thủy