Tăng cường quản lý, bảo vệ rừng bằng công nghệ số

TMO - Thời gian qua, ngành kiểm lâm tỉnh Hà Giang đã tăng cường ứng dụng công nghệ số trong công tác tuần tra, bảo vệ góp phần giữ vững, phát triển diện tích rừng, bên cạnh đó kịp thời phát hiện, ngăn chặn những hành vi xâm phạm đến tài nguyên rừng trên địa bàn tỉnh.

Hà Giang là vùng đất biên cương, nơi địa đầu cực Bắc của Tổ quốc, có diện tích đất tự nhiên là 7.929,48 km2. Trong đó diện tích quy hoạch cho lâm nghiệp chiếm hơn 72% tổng diện tích tự nhiên. Do đó, công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng có vai trò đặc biệt quan trọng đối với sự phát triển kinh tế xã hội của tỉnh.

Tuy nhiên, sau thiên tai, những cánh rừng thuộc tỉnh Hà Giang xuất hiện hàng trăm điểm sạt lở đất, vùi lấp đường đi, việc tiếp cận hiện trường để thống kê, kiểm đếm diện tích rừng bị thiệt hại rất khó khăn và mất nhiều thời gian. Bên cạnh đó, là tỉnh có diện tích rừng lớn  với 467.143 ha đất có rừng, trong đó rừng tự nhiên chiếm trên 387.350 ha, rừng trồng trên 79.780 ha, diện tích đất quy hoạch cho lâm nghiệp chưa có rừng 109.909ha gây nhiều khó khăn trong công tác quản lý, bảo vệ,

Với diện tích rừng lớn, địa hình hiểm trở, khối lượng công việc nhiều, công tác quản lý, bảo vệ rừng tiềm ẩn nhiều diễn biến phức tạp, do đó ngành Kiểm lâm tỉnh Hà Giang đã tăng cường ứng dụng công nghệ số nhằm bảo vệ diện tích rừng, đồng thời giám sát rừng chặt chẽ, hạn chế các hành vi vi phạm gây ảnh hưởng tới diện tích rừng.

Tỉnh Hà Giang đặc biệt chú trọng ứng dụng công nghệ thông tin, một số phần mềm được Kiểm lâm Hà Giang thường xuyên áp dụng có thể kể đến như phần mềm cơ dữ liệu diễn biến rừng, xử lý bản đồ QGiS, Mapinfo.

Thông qua những phần mềm này, thông tin về diễn biến rừng được số hóa, chính xác, minh bạch và đồng bộ lên hệ thống dữ liệu trung tâm trong máy chủ của Tổng cục Lâm nghiệp, dữ liệu được thống nhất từ Trung ương đến địa phương, làm cơ sở tham mưu cho chính quyền địa phương công bố số liệu hiện trạng rừng, phục vụ công tác quản lý, bảo vệ, phát triển và chi trả dịch vụ môi trường rừng. Ứng dụng phần mềm QGiS, Mapinfo có thể phóng to, thu nhỏ, quan sát tầm rộng, hẹp của từng khu rừng, xem thông tin cần thiết, ngoài ra có thể thiết kế trồng rừng, khai thác, tỉa thưa, xây dựng phương án quy hoạch rừng tạo sự thuận lợi cho cán bộ chuyên trách.

Cán bộ Kiểm lâm tỉnh Hà Giang tuần tra, giám sát rừng. (Ảnh: KLHG). 

Việc sử dụng máy định vị GPS để xác định tọa độ, nhận biết hiện trường, khoanh vẽ, tính toán diện tích thay đổi chính xác. Bên cạnh đó, các cán bộ kiểm lâm còn sử dụng điện thoại thông minh tải các phần mềm ảnh viễn thám theo dõi diễn biến rừng như: MAPinr, Super GeoGPS, Geo2GPS liên kết với ảnh vệ tinh, hỗ trợ việc xác định vị trí, đánh dấu, tìm điểm theo những tọa độ có sẵn.

Tất cả các ứng dụng trên đã hỗ trợ  đắc lực công tác khảo sát thực địa, thu thập các thông tin địa lý, hiện trạng ở bất kỳ khu vực nào; kết hợp với ảnh vệ tinh Sentinel có thể phát hiện nhanh các điểm nghi bị chặt phá rừng. Các phần mềm này được tích hợp với điện thoại thông minh, tiện dụng, giảm thiểu các trang thiết bị mà cán bộ kiểm lâm phải mang theo khi thực hiện nhiệm vụ ở địa hình đồi núi hiểm trở.

Đặc biệt, Chi cục Kiểm lâm đã xây dựng cấp dự báo cháy rừng, bảng tra cứu cấp dự báo cháy rừng và hệ thống dự báo, cảnh báo cháy rừng tỉnh Hà Giang; đưa vào sử dụng, vận hành 5 biển báo hiệu cấp dự báo cháy rừng điện tử tự động hiển thị thông tin cấp dự báo nguy cơ cháy rừng và Hệ thống dự báo, cảnh báo nguy cơ cháy rừng.

Bên cạnh đó phần mềm cảnh báo sớm nguy cơ cháy rừng được xây dựng dựa trên công nghệ ứng dụng ảnh vệ tinh. Mọi điểm cháy trên địa bàn tỉnh được phát hiện và thông báo bằng tin nhắn qua điện thoại di động đến lãnh đạo các sở ban ngành như UBND tỉnh, Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Chi cục Kiểm lâm, Hạt Kiểm lâm các huyện, thành phố.

Từ đó thông tin được nắm bắt, chỉ đạo và xác minh kịp thời, nâng cao tính chủ động trong công tác phòng cháy, chữa cháy rừng. Hiện nay, Chi cục Kiểm lâm đang đề xuất thực hiện thí điểm ứng dụng công nghệ cao xây dựng hệ thống phát hiện sớm mất rừng từ ảnh vệ tinh nhằm kịp thời phát hiện các điểm nghi mất rừng, phá rừng, tích hợp đồng bộ và đầy đủ các tính năng về giám sát diễn biến rừng và đất lâm nghiệp, cung cấp các số liệu và thông tin cập nhật nhất để kịp thời ban hành các quyết định can thiệp, điều chỉnh và lập các quy hoạch, kế hoạch bảo vệ và phát triển rừng bền vững.

Cán bộ Kiểm lâm tỉnh Hà Giang sử dụng phần mềm ảnh viễn thám trên điện thoại thông minh theo dõi diễn biến rừng. (Ảnh: BL).

Đặc biệt, tỉnh Hà Giang cũng chú trọng công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho người dân về quản lý, bảo vệ và phát triển rừng được thực hiện với hình thức đa đạng, trong đó chú trọng tuyên truyền trên trang thông tin điện tử của ngành Kiểm lâm, nhóm zalo, facebook của các thôn, tổ dân phố giúp thông tin đến người dân một cách kịp thời, đầy đủ, đa chiều hơn.

Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin và các phần mềm trong quản lý và bảo vệ rừng là bước tiến quan trọng trong thực hiện nhiệm vụ chuyển đổi số ngành Lâm nghiệp Hà Giang, giúp lực lượng kiểm lâm quản lý, nắm bắt thông tin kịp thời, chính xác, đưa ra các giải pháp phù hợp, hiệu quả về phát triển lâm nghiệp bền vững

Nhờ đẩy mạnh ứng dụng khoa học hiện đại, sử dụng các phần mềm chuyên dụng, từ đầu năm 2024 đến nay Chi cục Kiểm lâm tỉnh Hà Giang đã phát hiện 23 điểm nghi cháy, trong đó có 12 vụ cháy rừng, diện tích thiệt hại 23,5 ha; 4 vụ vi phạm trong lĩnh vực lâm nghiệp (giảm 8 vụ so với cùng kỳ năm 2023), xử lý vi phạm hành chính các đối tượng vi phạm với tổng số tiền xử phạt trên 65 triệu đồng; nâng cao tỷ lệ che phủ rừng của tỉnh lên 59,3%.

Để bảo vệ diện tích rừng bền vững, trong thời gian tới, song song với việc tăng cường ứng dụng công nghệ, tỉnh Hà Giang sẽ tiếp tục đẩy mạnh các giải pháp quản lý, bảo vệ rừng và phòng cháy chữa cháy rừng trên địa bàn tỉnh phổ biến giáo dục pháp luật về lâm nghiệp gắn với ký cam kết bảo vệ rừng và phòng cháy chữa cháy rừng đến từng hộ gia đình, phát huy vai trò của già làng, trưởng bản, người có uy tín; hoạt động của các tổ, đội bảo vệ rừng cơ sở. Nhằm nâng cao ý thức, trách nhiệm của mọi tầng lớp nhân dân trong việc thực hiện các quy định của Luật Lâm nghiệp.

Thực hiện tốt công tác phòng cháy, chữa cháy rừng theo phương châm 4 tại chỗ; có phương án chữa cháy rừng cụ thể phù hợp với từng khu vực có nguy cơ xảy ra cháy rừng. Bên cạnh đó, Chương trình phát triển lâm nghiệp bền vững giai đoạn 2021 -–2025 theo Nghị quyết số 84 ngày 5 tháng 8 năm 2021 của Thủ tướng Chính phủ đã được Hà Giang triển khai mạnh mẽ hiệu quả.

Qua việc thực hiện chương trình phát triển lâm nghiệp bền vững đã nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về bảo vệ và phát triển rừng, từ đó đã tạo được sự đồng thuận của chính quyền các cấp cũng như người dân trong phát triển và bảo vệ những cánh rừng xanh ở địa phương này.

Thuỳ Vân