Tăng cường quản lý, bảo vệ hệ sinh thái san hô

TMO - Trước tác động của ô nhiễm môi trường biển cùng với sự gia tăng của hoạt động khai thác trái phép dẫn đến hệ sinh thái san hô tại tỉnh Quảng Ngãi đang suy giảm nghiêm trọng. Thực trạng này, đòi hỏi ngành chức năng địa phương cần tăng cường phối hợp trong quản lý, bảo vệ và phát triển bền vững các rạn hô nói riêng và hệ sinh thái biển nói chung. 

Tại vùng biển huyện Lý Sơn, theo khảo sát đã xác định được 157 loài san hô cứng tạo rạn thuộc 18 họ, san hô bao phủ hầu khắp xung quanh đảo. Tuy nhiên, trong những năm gần đây tốc độ đô thị hóa gắn với phát triển kinh tế-xã hội đã tác động và dẫn đến sự suy giảm của hệ sinh thái san hô tại khu vực này. 

Hệ sinh thái san hô tại vùng biển tỉnh Quảng Ngãi mang giá trị đa dạng sinh học quý giá, cần được ưu tiên bảo vệ. Ảnh: Lưu Hương  

Theo đánh giá của Ban quản lý Khu bảo tồn biển Lý Sơn, tổng diện tích vùng rạn san hô trong Khu bảo tồn biển Lý Sơn là 634 ha, tập trung chủ yếu ở phía Đông, Bắc và Đông Bắc. Ở phía Nam, diện tích rạn san hô hẹp hơn, phân bố gián đoạn thành từng mảnh rạn gò san hô sát với vùng triều dưới. Vùng phía Nam, san hô bị tàn phá nhiều do xây dựng một số công trình, dự án.

Những năm gần đây, hệ sinh thái san hô ở khu vực đảo Lý Sơn còn bị hủy hoại và suy giảm diện tích đáng kể do các hoạt động khai thác cá bằng thuốc nổ, chất độc, neo đậu tàu thuyền, lấy cát biển phục vụ hành tỏi, khai thác san hô chết... 

Tại tỉnh Quảng Ngãi, hệ sinh thái san hô tại tại Gành Yến (thôn Thanh Thủy, xã Bình Hải, huyện Bình Sơn) thời gian gần đây san hô có dấu hiệu bị đứt gãy, hư hại, những bông hoa san hô xếp lên nhau ngày càng hiếm gặp.....

Dải san hô ở Gành Yến (huyện Bình Sơn) đang suy giảm nghiêm trọng, cần có giải pháp bảo tồn giá trị tài nguyên này.  Ảnh: N. Trang

Trước thực trạng hệ sinh thái san hô bị suy giảm ngày càng nghiêm trọng như hiện nay, Ban Quản lý Khu bảo tồn biển Lý Sơn chủ động phối hợp với các cơ quan chức năng tăng cường tuyên truyền, phổ biến kiến thức pháp luật liên quan đến bảo vệ, bảo tồn biển, ý nghĩa của việc bảo vệ, giữ gìn môi trường sinh thái nói chung, rạn san hô nói riêng. Đồng thời đẩy mạnh công tác tuần tra, kiểm soát các hoạt động gây ảnh hưởng đến môi trường biển và hệ sinh thái rạn san hô trong khu bảo tồn.

Cùng với công tác tuyên truyền, các lực lượng tại Khu bảo tồn biển Lý Sơn đã thực hiện lặn bắt sao biển gai nhằm tiêu diệt kẻ thù của san hô giúp cân bằng hệ sinh thái, đảm bảo đa dạng sinh học được duy trì tại hai phân khu bảo vệ nghiêm ngặt ở phía Bắc và phía Nam.

Ngoài ra, nhằm giảm thiểu rác thải ngầm san hô, huyện Lý Sơn đã làm sạch rác hơn 600m chiều dài tại 3 bãi rạn san hô (trạm Trố Hòn, trạm cảng Bến Đình, trạm Đình làng An Hải), với trọng lượng gần 150 kg rác thải biển (bao gồm lưới ma, dây ống thở, vỏ lon nước ngọt, quần áo vải, dây cước câu, lưỡi câu, chì lưới...) được thải ra từ các nghề khai thác, đánh bắt hải sản và các hoạt động vận tải trên biển. Qua đó, góp phần làm sạch môi trường biển vùng triều, giảm các tác nhân gây suy giảm đa dạng sinh học các hệ sinh thái trong Khu bảo tồn biển Lý Sơn. 

Các lực lượng tại Khu bảo tồn biển Lý Sơn lặn bắt sao biển gai-đối tượng gây hại đến các rạn san hô 

Tại khu vực thắng cảnh Gành Yến, Tổ bảo vệ san hô Gành Yến đã tăng cường công tác giám sát hoạt động du lịch tại khu vực. Trong khi trực bảo vệ khu vực, nếu phát hiện có người bẻ san hô hoặc làm tổn hại san hô thì vận động trả về chỗ cũ. Hiện tại chưa có hành lang pháp lý, chế tài xử phạt nên giải pháp cũng chỉ dừng lại ở vận động, tuyên truyền. 

Mới đây, Chương trình tài trợ các dự án nhỏ, Quỹ môi trường toàn cầu, Chương trình phát triển Liên hợp quốc tại Việt Nam đang xây dựng dự án Thúc đẩy phát triển bền vững cộng đồng ở Bình Sơn theo hướng hài hòa sinh thái xã hội với công nghiệp hóa và đô thị hóa gắn trao quyền cho cộng đồng trong quản lý bảo vệ san hô, bảo tồn văn hóa tri thức truyền thống và phát triển sinh kế, trong đó có hoạt động bảo vệ rạn san hô Gành Yến, xã Bình Hải. 

Theo đánh giá của các chuyên gia, khu vực nào có rạn san hô phát triển tươi tốt, độ phủ cao, nơi đó sẽ thu hút nguồn hải sản về định cư, giúp cung cấp nguồn đánh bắt và thực phẩm dồi dào, phong phú, tăng thu nhập cho ngư dân trên đảo sống bằng nghề khai thác thủy sản; cung cấp sinh cảnh đẹp để du khách, tham quan trải nghiệm lặn ngắm san hô và các sinh vật sống trong rạn.

Vì vậy, việc bảo vệ san hô chính là bảo vệ sự sống của các loài sinh vật biển, hạn chế được tác động của biến đổi khí hậu cũng như tạo nguồn sinh kế bền vững cho người dân thông qua các hoạt động khai thác thủy sản hợp lý và khai thác du lịch như lặn ngắm san hô theo đúng pháp luật.

Quỳnh Vũ