Tăng cường kiểm soát và loại trừ các chất làm suy giảm tầng ozone

TMO - Để kiểm soát tốt việc sử dụng các chất có khả năng gây suy giảm tầng ozone tại Việt Nam, hai ngành tài nguyên môi trường và hải quan đã cùng phối hợp để cập nhật các quy định pháp luật về giảm nhẹ phát thải khí nhà kính, bảo vệ tầng ozone; thủ tục hải quan và chính sách quản lý hàng hóa xuất nhập khẩu nói chung, các chất được kiểm soát nói riêng theo quy định.

Thông tin từ Cục Biến đổi khí hậu, Bộ Tài nguyên và Môi trường theo quy định của Nghị định thư Montreal, Việt Nam đã loại trừ hoàn toàn một số chất làm suy giảm tầng ozone (HCFC) như CFC, Halon, CTC; kiểm soát hoạt động xuất, nhập khẩu Methyl Bromide và thực hiện loại trừ theo lộ trình các chất HCFC. Các môi chất này được sử dụng chính trong lĩnh vực sản xuất điều hòa không khí, thiết bị làm lạnh, sản xuất xốp, dập cháy và kiểm dịch cho hàng xuất khẩu.

Theo lộ trình đã được thông qua, các nước đang phát triển, trong đó, có Việt Nam sẽ ngưng tiêu thụ các chất HFC từ năm 2024 ở mức cơ sở và giảm dần lượng tiêu thụ, đến năm 2045 lượng tiêu thụ các chất HFC sẽ giảm 80% so với lượng tiêu thụ cơ sở.

Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 cũng có quy định về quản lý, loại trừ các chất làm suy giảm tầng ozone (Điều 92) và đã được quy định chi tiết hơn trong Nghị định số 06/2022/NĐ-CP (Nghị định 06) của Chính phủ quy định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng ozone.

Tổng cục Hải quan chỉ đạo các đơn vị tăng cường kiểm soát các chất làm suy giảm tầng ozone. 

Hiện nay, Bộ Tài nguyên và Môi trường đang triển khai Dự án Kế hoạch quản lý loại trừ các chất HCFC giai đoạn II (2018-2023) nhằm loại trừ 35% mức tiêu thụ cơ sở các chất HCFC thông qua hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi công nghệ, triển khai các hoạt động phối hợp nhằm tăng cường năng lực cho các cơ quan quản lý nhà nước về quản lý, loại trừ các chất HCFC, nâng cao nhận thức của các ngành, người dân và các bên liên quan về loại trừ các chất HCFC ở Việt Nam.

Bên cạnh đó, tổ chức có hoạt động sản xuất và nhập khẩu các chất làm suy giảm tầng ozone và chất gây hiệu ứng nhà kính được kiểm soát trong khuôn khổ Nghị định thư Montreal sẽ được xem xét phân bổ hạn ngạch sản xuất và nhập khẩu các chất được kiểm soát. Trong thời hạn 30 ngày làm việc, Bộ Tài nguyên và Môi trường xem xét quyết định phân bổ hạn ngạch sản xuất và nhập khẩu cho tổ chức. Đây là cơ sở để Bộ Tài chính kiểm soát hoạt động xuất khẩu và nhập khẩu.

Thời gian qua, Cục Biến đổi khí hậu đã phối hợp chặt chẽ với các cơ quan thuộc Tổng cục Hải quan, Bộ Tài chính trong hoạt động kiểm soát và báo cáo lượng tiêu thụ quốc gia các chất được kiểm soát. Trước đó, Cục Biến đổi khí hậu, Bộ Tài nguyên và Môi trường và Cục Điều tra chống buôn lậu, Tổng Cục Hải quan đã ký kết Biên bản hợp tác giữa hai cơ quan về trao đổi thông tin và tăng cường năng lực cho cán bộ hải quan trong việc thực hiện Nghị định thư Montreal về các chất làm suy giảm tầng ozone ở Việt Nam. 

Nhằm tăng cường trao đổi thông tin và xây dựng năng lực cho cán bộ hải quan trong việc thực thi pháp luật về quản lý các chất được kiểm soát theo Nghị định thư Montreal, từ đâu năm đến nay, Cục Biến đổi khí hậu, Bộ Tài nguyên và Môi trường và Cục Điều tra chống buôn lậu, Tổng Cục Hải quan đã phối hợp tổ chức nhiều các hội thảo tập huấn cho cán bộ hải quan khu vực 3 miền Bắc, Trung, Nam. 

Cục Biến đổi khí hậu và Cục Điều tra chống buôn lậu tăng cường phối hợp tổ chức hội thảo tập huấn cho cán bộ hải quan về kiểm soát xuất, nhập khẩu các chất làm suy giảm tầng ozone 

Những vấn đề trong khuôn khổ của tập huấn là các quy định pháp luật trong quản lý, kiểm soát các chất làm suy giảm tầng ozone; chất gây hiệu ứng nhà kính thuộc Nghị định thư Montreal; thủ tục hải quan và chính sách quản lý hàng hóa xuất nhập khẩu nói chung, các chất được kiểm soát. 

Phân loại áp mã số đối với các chất được kiểm soát tại danh mục hàng hóa xuất nhập khẩu Việt Nam theo phiên bản năm 2022; nguyên tắc quản lý, các quy định hiện hành, quy trình dự kiến áp dụng sau khi kết nối Cổng Thông tin một cửa quốc gia.

Cục Điều tra chống buôn lậu, Tổng cục Hải quan nhận định: Cơ quan hải quan là một mắt xích quan trọng trong công tác kiểm soát hoạt động xuất nhập khẩu các chất HCFC tại biên giới và góp phần thực hiện cam kết của Việt Nam trong loại trừ hoàn toàn việc tiêu thụ chất HCFC.

Trong khuôn khổ Kế hoạch quản lý, loại trừ các chất HCFC của Việt Nam giai đoạn 1, cơ quan hải quan đã thực hiện loại trừ 10% mức tiêu thụ cơ sở. Bên cạnh đó, gần 500 cán bộ hải quan được tập huấn về kiểm soát xuất nhập khẩu các chất HCFC, nâng cao nhận thức về phòng chống buôn bán bất hợp pháp các chất HCFC và bảo vệ tầng ozone.

Hồng Thảo