Sơn La phân vùng các khu vực nguy cơ xảy ra sự cố chất thải

TMO - Để chủ động thực hiện các biện pháp ứng phó với nguy cơ xảy ra sự cố chất thải, UBND tỉnh Sơn La yêu cầu các các sở, ngành, đơn vị, địa phương tăng cường phối hợp, triển khai đồng bộ các giải pháp, trong đó chủ động khoanh vùng khu vực có nguy cơ cao xảy ra sự cố.  

Theo số liệu thống kê từ UBND tỉnh, toàn tỉnh hiện có 41 cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ thuộc loại hình có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường. Các cơ sở này tập trung chủ yếu ở các lĩnh vực như: xử lý chất thải rắn sinh hoạt, sản xuất xi măng, chế biến cao su, tinh bột sắn, chăn nuôi gia súc, gia cầm quy mô công nghiệp, khai thác khoáng sản…Tuy nhiên, tỉnh vẫn chưa có lực lượng chuyên trách ứng phó sự cố chất thải; hoạt động ứng phó chủ yếu do lực lượng kiêm nhiệm và các đơn vị hiệp đồng như quân đội, công an, biên phòng, các sở, ngành và chính quyền địa phương đảm nhiệm.

Trước thực tế trên, tỉnh Sơn La xác định nguy cơ sự cố chất thải tại các khu vực để chủ động phương án sẵn sàng ứng phó. Trong đó, nguy cơ xảy ra sự cố chất thải rắn được xác định tại khu vực đập chứa quặng đuôi nhà máy sản xuất đồng của Công ty cổ phần khoáng sản Tây Bắc (bản Sao Tua, xã Tân Yên). Khu vực đập chứa quặng đuôi Nhà máy Nikel bản Phúc của Công ty TNHH mỏ Nikel Bản Phúc (xã Tạ Khoa).

Nguy cơ sự cố chất thải lỏng tại khu vực đập chứa quặng đuôi nhà máy sản xuất đồng của Công ty cổ phần khoáng sản Tây Bắc (địa chỉ: bản Sao Tua, xã Tân Yên); Khu vực nhà máy mía đường Sơn La của Công ty cổ phần mía đường Sơn La; Khu vực đập chứa quặng đuôi nhà máy Nikel bản Phúc của Công ty TNHH mỏ Nikel Bản Phúc (bản Phúc, xã Tạ Khoa). Khu vực trại lợn Minh Thúy Xuân Nha của Công ty cổ phần Minh Thúy Chiềng Chung (bản Nà An, xã Xuân Nha). 

Tỉnh Sơn La xác định các khu vực nguy cơ cao xảy ra sự cố chất thải để chủ động phương án ứng phó (Ảnh: NN). 

Nguy cơ sự cố chất thải khí tại khu vực Nhà máy xi măng Mai Sơn của Công ty cổ phần xi măng Mai Sơn (bản Nà Pát, xã Mai Sơn). Khu vực nhà máy mía đường Sơn La của Công ty cổ phần mía đường Sơn La; Khu vực nhà máy sản xuất đồng của Công ty cổ phần khoáng sản Tây Bắc (bản Sao Tua, xã Tân Yên). 

Trên cơ sở lực lượng, phương tiện hiện có, UBND tỉnh Sơn La có khả năng ứng phó sự cố chất thải có quy mô vừa và nhỏ. Theo đó, tỉnh chú trọng xây dựng lực lượng chuyên trách, lực lượng kiêm nhiệm, tăng cường hợp tác đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ; trao đổi thông tin, học tập kinh nghiệm về dự báo, cảnh báo, ứng phó, khắc phục sự cố chất thải.

Đầu tư mua sắm trang, thiết bị, vật tư để nâng cao năng lực phòng ngừa, ứng phó cho các lực lượng của địa phương. Nâng cao năng lực quan trắc, cảnh báo, thông báo, báo động sự cố tại địa phương, tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm các khu công nghiệp, chế xuất, nhà máy, làng nghề...vi phạm quy định về quản lý chất thải.

Khi nhận được thông tin về sự cố, UBND tỉnh huy động lực lượng, phương tiện tại chỗ của tỉnh, nếu sự cố chất thải xảy ra vượt quá khả năng ứng phó của tỉnh đề nghị Ban chỉ đạo phòng thủ dân sự quốc gia huy động lực lượng, phương tiện cùng tham gia ứng phó. Tổ chức sơ tán tài sản, phương tiện và nhân dân: Ban chỉ huy phòng thủ dân sự tỉnh chỉ đạo lực lượng tại chỗ của tỉnh (Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh, Công an tỉnh, các cơ quan chức năng của tỉnh...) phối hợp với chính quyền địa phương và nhân dân nơi xảy ra sự cố nhanh chóng sơ tán người, phương tiện và tài sản ra khỏi khu vực xảy ra sự cố, phong tỏa hiện trường, kịp thời thông tin, định hướng dư luận.

Các khu vực xử lý rác thải trên địa bàn tỉnh cũng được tăng cường quản lý nhằm hạn chế nguy cơ xảy ra sự cố môi trường (Ảnh: BSL). 

Ngăn chặn nguồn chất thải ra môi trường cụ thể: Sự cố chất thải rắn thông thường (chất thải rắn sinh hoạt, chất thải rắn công nghiệp...): Sử dụng lực lượng, phương tiện tại chỗ để hạn chế, không cho chất thải phát tán ra ngoài môi trường, kịp thời triển khai đắp bờ, đào rãnh ngăn, bể chứa,.., không cho đất, đá thải trôi ra môi trường.

Sự cố chất thải lỏng (bùn thải, nước thải): Dừng phát tán chất thải, kịp thời triển khai bịt lấp thân đập bị vỡ bằng các vật liệu tại chỗ (bao đất, bao cát hoặc vật liệu sẵn có tại hiện trường), sử dụng hệ thống bơm để hút toàn bộ nước thải thu về bể chứa, hồ chứa.. Sự cố chất thải khí (khí thải): Sử dụng công nghệ, như: Hấp thụ bằng các vật liệu hấp thụ tương ứng phù hợp như dung dịch kiềm, nước; hấp thụ bằng các vật liệu hấp thụ như than hoạt tính, geolit...;

Xử lý khí thải bằng công nghệ UV để xử lý các loại khí độc (Hydrogen sulfide, Mercaptans, Sulfide, Amoniac) hoặc xử lý khí thải bằng công nghệ Plasma nhằm giảm nồng độ bụi trong không khí, loại bỏ khí độc hại. Xử lý chất thải bằng phương pháp sử dụng công nghệ như: Hấp thụ bằng các vật liệu hấp thụ tương ứng phù hợp như dung dịch kiềm, nước; hấp thụ bằng các vật liệu hấp thụ như than hoạt tính, geolit...; xử lý khí thải bằng công nghệ UV để xử lý các loại khí độc (Hydrogen sulfide, Mercaptans, Sulfide, Amoniac) hoặc xử lý khí thải bằng công nghệ Plasma nhằm giảm nồng độ bụi trong không khí, loại bỏ khí độc hại... ngăn chặn, dừng phát tán chất thải ra môi trường (đối với chất thải khí).

Ngay sau khi xảy ra sự cố cần khắc phục hậu quả và môi trường: Ban chỉ huy phòng thủ dân sự tỉnh ứng phó sự cố chất thải tại hiện trường chỉ đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan, chủ cơ sở và chính quyền địa phương nơi xảy ra sự cố đánh giá mức độ ảnh hưởng, xác định biện pháp và tổ chức khắc phục ô nhiễm môi trường, bảo đảm sức khỏe, đời sống an sinh cho người dân, an toàn vệ sinh cho cộng đồng và môi trường khu vực sự cố. Tổ chức lực lượng, phương tiện thu gom, lưu giữ, vận chuyển, xử lý chất thải đúng quy định. Phục hồi môi trường sau sự cố: Quan trắc, đánh giá chất lượng môi trường, tổng hợp báo cáo và đưa nhân dân trở lại sinh sống.

Tỉnh Sơn La cũng xác định rõ các tình huống sự cố có thể xảy ra tại các cơ sở thuộc khu vực có nguy cơ cao, bao gồm: sự cố chất thải rắn thông thường và nguy hại; sự cố nước thải, hóa chất độc hại do rò rỉ, tràn đổ trong quá trình vận hành; sự cố do thiên tai như mưa lũ, sạt lở gây vỡ bể chứa, phát tán chất ô nhiễm ra môi trường. Với từng nhóm nguy cơ, kế hoạch nêu rõ nguyên tắc xử lý, phân công lực lượng, chuẩn bị phương tiện ứng phó và quy trình phối hợp giữa các đơn vị liên quan

Việc ứng phó sự cố chất thải được thực hiện theo phương châm “bốn tại chỗ” và “ba sẵn sàng” theo quy định của pháp luật về phòng, chống thiên tai; kết hợp huy động tổng hợp các nguồn lực, tăng cường phối hợp đa ngành, liên cấp để nâng cao hiệu quả ứng phó. Đặc biệt, tổ chức, cá nhân gây ra sự cố chất thải phải chịu trách nhiệm chi trả toàn bộ chi phí tổ chức ứng phó, cải tạo, phục hồi môi trường, bồi thường thiệt hại và các chi phí khác có liên quan theo quy định.  

Sở Nông nghiệp và Môi trường là cơ quan thường trực giúp Ban chỉ huy phòng thủ dân sự tỉnh theo dõi, kiểm tra, đôn đốc, hướng dẫn các Sở, ban, ngành, địa phương thực hiện kế hoạch ứng phó sự cố chất thải. Hướng dẫn thực hiện công tác phòng ngừa, ứng phó sự cố chất thải, hướng dẫn kỹ thuật phục hồi môi trường sau sự cố chất thải theo Hướng dẫn của Bộ Nông nghiệp và Môi trường và các văn bản liên quan. 

Các địa phương phân công trách nhiệm quản lý chất thải cho cơ quan chuyên môn về bảo vệ môi trường theo quy định; chỉ đạo phòng, ban chuyên môn thực hiện kiểm tra công tác quản lý chất thải đối với các cơ sở trên địa bàn, xử lý vi phạm pháp luật (nếu có) theo quy định. Chỉ đạo, tổ chức và huy động các lực lượng có liên quan ứng phó sự cố chất thải trên địa bàn; yêu cầu bồi thường thiệt hại và tổ chức thu thập, thẩm định dữ liệu, chứng cứ để xác định thiệt hại đối với môi trường do ô nhiễm, suy thoái gây ra trên địa bàn theo quy định của pháp luật.../. 

Ngọc Mai