Quảng Ngãi: Tập trung tái định cư, ổn định đời sống người dân vùng sạt lở

TMO - Thời gian qua tỉnh Quảng Ngãi đã và đang khẩn trương triển khai các xây dựng các khu tái định cư nhằm hỗ trợ ổn định đời sống cho người dân vùng sạt lở, đảm bảo an toàn và điều kiện sinh hoạt lâu dài.

Sau khi hợp nhất, tỉnh Quảng Ngãi có diện tích hơn 14.800 km² với địa hình đồi núi chia cắt mạnh, thường xuyên xảy ra sạt lở trong mùa mưa bão. Thực tế, phần lớn các xã miền núi của tỉnh Quảng Ngãi có địa hình đồi núi dốc, người dân thường xây dựng nhà nép dưới chân núi nên nguy cơ sạt lở cao.

Thống kê của Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Quảng Ngãi cho thấy toàn tỉnh hiện có hơn 370 điểm nguy cơ sạt lở đồi, núi, lũ quét, tập trung tại 42 xã phía Đông và 25 xã phía Tây, ảnh hưởng đến hơn 5.600 hộ dân. Những năm gần đây, biến đổi khí hậu và thiên tai cực đoan khiến nhiều khu vực miền núi Quảng Ngãi thường xuyên đối mặt với nguy cơ sạt lở, lũ quét. Trước thực tế ấy, chính quyền các cấp ở tỉnh Quảng Ngãi đã nỗ lực triển khai hàng loạt dự án di dời, sắp xếp lại dân cư nhằm bảo đảm an toàn tính mạng, tài sản cho người dân.

Đơn cử, tại xã Ba Tô, đây là địa phương miền núi của tỉnh Quảng Ngãi với địa hình phức tạp, nhiều điểm dân cư ở vùng sâu, vùng xa, điều kiện đường sá cách trở, bà con luôn đối mặt với hiểm họa sạt lở. Lãnh đạo UBND xã Ba Tô cho biết, từ thực tế này, năm 2022, UBND tỉnh Quảng Ngãi phê duyệt dự án khu tái định cư tập trung trên địa bàn với diện tích gần 3,5 ha, quy hoạch 35 lô đất ở, mỗi lô rộng 300 m.

Mỗi hộ dân đến sinh sống ngoài được cấp đất thì còn được hỗ trợ 45 triệu đồng để di dời. Khu tái định cư đã đưa vào sử dụng với đầy đủ cơ sở hạ tầng thiết yếu. Hiện tại, đã có 18 hộ dân ở vùng sâu, vùng xa, vùng chịu ảnh hưởng của sạt lở, đến khu tái định cư này dựng nhà cửa, an cư.

Ban đầu có người còn tiếc chỗ cũ vì quen tập quán sinh sống, nhưng sau khi được vận động, họ đều đồng thuận. Giờ người dân thấy vui vì có nhà kiên cố, đường sá thuận lợi, sinh hoạt và sản xuất đều tốt hơn. Với những lô đất còn lại, địa phương sẽ xem xét và bố trí cho những hộ dân có nhu cầu. Những khu tái định cư mới khang trang, an toàn đã được hình thành, người dân vùng sạt lở đã di dời và bắt đầu với cuộc sống mới, yên tâm phát triển kinh tế, đưa con đến trường, góp phần xây dựng vùng núi Quảng Ngãi ngày càng khởi sắc.

Khu tái định cư tại tổ 3 Trà Lạc, xã Thanh Bồng, tỉnh Quảng Ngãi. (Ảnh: TT). 

Mặc dù vậy, sau khi hợp nhất, với địa hình có nhiều đồi núi, bị chia cắt mạnh, địa phương này vẫn còn nhiều địa điểm thường xuyên xảy ra sạt lở trong mùa mưa, bão. Do đó, những phương án tạm thời, trước mắt nhằm đảm bảo an toàn về tính mạng, tài sản cho người dân vẫn rất được địa phương chú trọng. Lãnh đạo UBND xã Thanh Bồng cho biết, thời gian qua, công tác sắp xếp, di dời dân khỏi khu vực có nguy cơ sạt lở cũng được chính quyền địa phương tập trung thực hiện.

Xã đã rà soát, xã đã chủ động bố trí đất ở cho những hộ dân sống trong vùng có nguy cơ sạt lở cao. Địa phương đã linh hoạt kết hợp các nguồn vốn phát triển vùng dân tộc thiểu số và miền núi đến chương trình xóa nhà tạm, để hỗ trợ xây dựng 9 căn nhà kiên cố. Các hộ dân đã dọn về nơi ở mới, an toàn trước mùa mưa bão năm nay. Đây là nỗ lực của địa phương nhằm đảm bảo không ai bị bỏ lại trong vùng nguy hiểm.

Cùng với việc hỗ trợ nhà ở, xã Thanh Bồng cũng khẩn trương xây dựng các phương án phòng, chống thiên tai. Các điểm có nguy cơ sạt lở được đánh dấu cụ thể, cập nhật hằng năm để kịp thời di dời dân khi có mưa lớn kéo dài. Liên quan đến vấn đề đảm bảo an toàn trước mắt và lâu dài cho người dân vùng nguy cơ sạt lở, lãnh đạo UBND xã Ba Tô cho hay, trên địa bàn hiện nay còn nhiều địa điểm người dân sinh sống mất an toàn, nguy cơ sạt lở cao như ở các khu vực ở Ba Năm, Ba Lế…

Do đó, hiện nay, trước khi mùa mưa bão bắt đầu, chính quyền địa phương cũng chuẩn bị các phương án sẵn sàng ứng phó, đảm bảo an toàn cho người dân như di dời đến các trường học, trạm y tế kiên cố khi có tình huống xấu. Còn về lâu về dài, xã cũng có kiến nghị với tỉnh để xem xét, bố trí kinh phí để xây dựng các khu tái định cư, từng bước di dời các hộ dân đến sinh sống.

Đồng thời, xã cũng sẽ tiếp tục rà soát, đối chiếu quy hoạch các địa điểm an toàn để khi có kinh phí sẽ bố trí xây dựng, bố trí đất ở cho những hộ dân có nguy cơ bị ảnh hưởng sạt lở trên địa bàn. Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Quảng Ngãi, việc bố trí dân cư vùng sạt lở, thiên tai không chỉ giúp giảm thiểu rủi ro mà còn là bước đi quan trọng để tái cấu trúc lại không gian sinh sống của người dân miền núi.

Khu tái định cư mới của Quảng Ngãi đảm bảo an toàn và có đầy đủ tiện ích thiết yếu cho người dân. (Ảnh: BĐN). 

Mục tiêu cuối cùng là hình thành các cụm dân cư an toàn, có điều kiện phát triển kinh tế, gắn với bảo tồn văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số. Mới đây, thực hiện kế hoạch bố trí sắp xếp ổn định dân cư vùng thiên tai giai đoạn 2026-2035, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Quảng Ngãi đã rà soát, đề xuất tham mưu tỉnh kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường triển khai 58 dự án bố trí, sắp xếp, ổn định nơi ở cho 4.317 hộ, trong đó có 45 dự án dành cho vùng thiên tai. Các dự án được triển khai sẽ góp phần ổn định đời sống, sản xuất của người dân.

Lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Quảng Ngãi cho biết thêm, để đảm bảo an toàn cho người dân vùng nguy cơ cao, ngành đã triển khai nhiều giải pháp lắp đặt 99 trạm đo mưa tự động (79 trạm ở phía Đông, 20 trạm ở phía Tây) và 11 trạm đo mực nước tự động để quan trắc, cảnh báo kịp thời. Thông tin từ các trạm được cung cấp miễn phí trên ứng dụng VRAIN và phần mềm Cơ sở dữ liệu phòng chống thiên tai tỉnh. Các xã, phường cũng được hướng dẫn xây dựng phương án ứng phó chi tiết đến từng thôn, bản và cập nhật vào hệ thống dữ liệu.

Ngành chức năng thường xuyên theo dõi diễn biến mưa lớn, tình hình sạt lở để kịp thời thông báo, tổ chức sơ tán dân theo nguyên tắc “đi sớm, về muộn”. Công tác tái định cư, ổn định đời sống cho người dân vùng sạt lở ở Quảng Ngãi không chỉ là giải pháp cấp bách sau thiên tai mà còn là bước đi lâu dài nhằm bảo đảm an sinh và phát triển bền vững.

Việc chủ động quy hoạch, xây dựng khu tái định cư an toàn, đồng thời hỗ trợ sinh kế, khôi phục hạ tầng thiết yếu thể hiện rõ tinh thần trách nhiệm và sự đồng lòng của chính quyền, các cấp, ngành trong tỉnh. Bên cạnh nguồn lực nhà nước, Quảng Ngãi đẩy mạnh việc xây dựng, triển khai các dự án giúp người dân sớm ổn định cuộc sống, yên tâm lao động, sản xuất.

Những nỗ lực này không chỉ góp phần khắc phục hậu quả sạt lở mà còn tạo động lực mới cho phát triển kinh tế - xã hội, củng cố niềm tin của nhân dân vào chính quyền. Qua đó, Quảng Ngãi đang từng bước xây dựng hình ảnh một địa phương chủ động thích ứng với thiên tai, hướng tới cuộc sống an toàn, ổn định và bền vững cho mọi người dân.

Minh Thành