Quảng Nam tăng cường quản lý hoạt động khai thác khoáng sản

TMO - UBND tỉnh Quảng Nam yêu cầu các ngành chức năng, địa phương tiếp tục nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước về khoáng sản, trong đó chú trọng kiểm tra, giám sát hoạt động khai thác hạn chế tình trạng thất thoát nguồn tài nguyên này.

Thông tin từ Sở TN&MT Quảng Nam cho biết, tính đến hết tháng 11/2023, toàn tỉnh có 70 giấy phép khai thác khoáng sản còn hiệu lực, trong đó có 6 giấy phép khai thác do Bộ TN&MT cấp (gồm các khoáng sản: đá ốp lát, cát trắng, than đá, vàng gốc, đá vôi, nước khoáng - mỗi loại 1 giấy phép) và 64 giấy phép do UBND tỉnh cấp (gồm cát (12 giấy phép), đá (23), đất san lấp (5), đất sét (10), vàng gốc (11), đá thạch anh tảng lăn (2) và than (1)).

Báo cáo của Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Quảng Nam cho thấy, trong năm 2023, các Sở, ngành, địa phương đã tổ chức và phối hợp tổ chức nhiều cuộc thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm đối với các đơn vị được cấp phép hoạt động khoáng sản (HĐKS), trong đó: Thanh tra tỉnh đã tiến hành 2 cuộc thanh tra về khoáng sản, cụ thể: Thanh tra việc chấp hành pháp luật về thuế đối với các doanh nghiệp khai thác, mua bán khoáng sản cát, qua đó đã phát hiện tổng sai phạm về thuế là 561.178.000 đồng, kiến nghị thu hồi ngân sách Nhà nước 561.178.000 đồng; ngoài ra, kiến nghị các cơ quan liên quan xem xét xử lý vi phạm hành chính đối với trường hợp mua cát đầu vào không rõ nguồn gốc, không có hóa đơn, chứng từ và không lắp đặt trạm cân, camera giám sát.

Các Sở, ngành, địa phương đã tổ chức và phối hợp tổ chức nhiều cuộc thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm đối với các đơn vị được cấp phép hoạt động khoáng sản. 

Đối với thanh tra việc chấp hành các quy định của Nhà nước về hoạt động khoáng sản của các đơn vị khai thác khoáng sản (KTKS) trên địa bàn các huyện, thành phố: Nam Trà My, Phú Ninh, Đông Giang, Duy Xuyên, Quế Sơn, Tam Kỳ giai đoạn 2015 - 2022, đến nay đang dự thảo Kết luận thanh tra. Thanh tra TN&MT chủ trì triển khai 3 cuộc thanh tra, kiểm tra đối với 4 đơn vị KTKS.

Thanh tra Sở đã ban hành và tham mưu Chủ tịch UBND tỉnh ban hành 12 Quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với 8 tổ chức đang hoạt động trong lĩnh vực khoáng sản với tổng số tiền phạt 3.486.000.000 đồng, tính đến ngày 12/1/2024, 7 đơn vị đã chấp hành nộp phạt với tổng số tiền 2.241.000.000 đồng, đạt tỷ lệ 88% số tiền xử phạt. Ngoài ra, Thanh tra Sở đã kiến nghị thu hồi số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi vi phạm hành chính đối với 3 tổ chức với số tiền 513.370.097 đồng, 3 đơn vị đã chấp hành nộp lại số lợi bất hợp pháp theo quy định.

Bên cạnh đó, Cục Thuế tỉnh Quảng Nam đã chủ trì, phối hợp tổ chức kiểm tra thực tế tình hình lắp đặt, sử dụng trạm cân, camera giám sát, đầu ghi dữ liệu của các doanh nghiệp khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh. Tại thời điểm kiểm tra, đa số các doanh nghiệp đều có lắp đặt camera, trạm cân; tuy nhiên, không đảm bảo yêu cầu theo quy định, cụ thể: Có lắp đặt camera nhưng không lưu trữ dữ liệu dưới dạng số hóa; có doanh nghiệp lưu trữ trực tuyến trên đầu ghi (xem được qua internet) chỉ vài ngày trước khi đoàn kiểm tra làm việc; Trạm cân không kết nối internet; Một số mỏ, vị trí camera giám sát đưa khoáng sản ra khỏi mỏ không quan sát hết phương tiện ra vào; đa số vị trí lắp đặt không có cơ quan địa phương giám sát, thỏa thuận; Một số mỏ cơ quan địa phương có kiểm tra nhưng không ghi nhận và phản ánh cụ thể về việc lắp đặt vận hành camera 24/24 giờ, về dữ liệu hình ảnh lưu trữ dưới dạng số hóa, về kết nối internet.

Đối với khoáng sản cát, sỏi lòng sông, trong năm 2023, qua thực tế thanh tra, kiểm tra của Thanh tra, Công an, Cục Thuế tỉnh cho thấy các doanh nghiệp KTKS cát, sỏi lòng sông thời gian qua đã cơ bản chấp hành các quy định của pháp luật, tuy nhiên vẫn còn một số tồn tại, hạn chế liên quan đến việc thực hiện hạch toán chi phí, kê khai thuế, sổ sách theo dõi sản lượng khai thác chưa đúng quy định, không lưu trữ dữ liệu về sản lượng khai thác thực tế; không cắm mốc, để mất mốc ranh giới khu vực khai thác; khai thác không đúng thời gian quy định, không đúng thiết bị khai thác đã đăng ký;..

Các cơ quan chức năng và chính quyền địa phương tiếp tục theo dõi, nắm tình hình, kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật trong việc khai thác, vận chuyển khoáng sản (Ảnh minh họa). 

Để công tác quản lý, khai thác được kiểm soát hiệu quả, Sở TN&MT tỉnh Quảng Nam đề ra các giải pháp như: Kiến nghị bổ sung, sửa đổi các quy định của Luật Khoáng sản và các Nghị định về quản lý khoáng sản, như: Giảm thủ tục, hồ sơ cấp phép hoạt động khoáng sản, nhất là khoáng sản làm vật liệu xây dựng quy mô nhỏ; Bỏ qua thủ tục đấu giá và cấp phép thăm dò đối với trường hợp xin khai thác cát, sỏi ở sông, suối nhỏ, khai thác đất san lấp, xây dựng công trình và cát (không phải ở sông, suối) phục vụ nhu cầu dân sinh tại chỗ với khối lượng không quá 10.000m3, thời gian khai thác không quá 1 năm.

Bên cạnh đó, tăng cường tuyên truyền, hướng dẫn pháp luật về khai thác khoáng sản bảo vệ môi trường cho các tổ chức, cá nhân hoạt động khai thác, vận chuyển, kinh doanh cát, sỏi, yêu cầu ký cam kết thực hiện đúng các quy định của pháp luật trong quá trình hoạt động. Các cơ quan chức năng và chính quyền địa phương tiếp tục theo dõi, nắm tình hình, kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật trong việc khai thác, vận chuyển, kinh doanh cát, sỏi lòng sông, cửa biển trên địa bàn tỉnh, nhất là trên các tuyến sông Vu Gia - Thu Bồn.

UBND tỉnh Quảng Nam yêu cầu các đơn vị hoạt động thăm dò, khai thác khoáng sản cát, sỏi lòng sông chấp hành thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật về khoáng sản nói chung và quy định về quản lý cát, sỏi lòng sông và bảo vệ lòng, bờ, bãi sông nói riêng. Chính quyền các địa phương trong tỉnh, cơ quan thuế tăng cường công tác kiểm tra việc chấp hành các quy định về sổ sách, chứng từ, hóa đơn, kê khai, thực hiện nghĩa vụ tài chính của các đơn vị hoạt động khai thác khoáng sản, trong đó có khai thác, cát, sỏi lòng sông trên địa bàn; xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm theo đúng quy định của pháp luật, báo cáo kết quả kiểm tra, xử lý về UBND tỉnh để theo dõi, chỉ đạo. Phối hợp chặt chẽ với Sở Tài nguyên và Môi trường xây dựng và thực hiện tốt quy chế phối hợp trong việc trao đổi, cung cấp thông tin báo cáo định kỳ về tình hình hoạt động khai thác khoáng sản và việc kê khai, nộp thuế của các đơn vị hoạt động khoáng sản.

Minh Thu