Quảng Nam phát triển du lịch tại các huyện miền núi

TMO - Trong định hướng phát triển mở rộng không gian du lịch, Quảng Nam hướng tới khu vực miền núi phía Tây. Trong đó, các địa phương miền núi Đông Giang, Tây Giang, Nam Trà My có nhiều thế mạnh như văn hóa bản địa độc đáo, nhiều danh lam thắng cảnh và ẩm thực phong phú.

Các huyện miền núi của tỉnh Quảng Nam chiếm trên 74% diện tích toàn tỉnh; dân số hơn 300 nghìn người, chiếm 20,1% dân số cả tỉnh. Riêng đồng bào các dân tộc thiểu số trên 34.000 hộ, chiếm gần 40% dân số khu vực. Trong đó đồng bào Cơ Tu gần 15.500 hộ, Xơ Đăng hơn 11.500 hộ, Giẻ Triêng hơn 5.900 hộ, Cor hơn 1.650 hộ. Khu vực này có nhiều không gian cộng đồng độc đáo mà du khách có thể cùng người dân trải nghiệm đời sống sinh hoạt, sản xuất và thưởng thức các món ẩm thực truyền thống chế biến từ chất liệu mang hương vị núi rừng. Đây là những món ẩm thực mang nét đặc trưng của đồng bào các dân tộc thiểu số tỉnh Quảng Nam.

Tại huyện Tây Giang có hệ sinh thái rừng hoang sơ, quyến rũ như rừng cây pơ mu, đỗ quyên, rừng lim cổ thụ... Trong đó hơn 50ha rừng đỗ quyên được xem là điểm nhấn với lễ hội hoa đỗ quyên định kỳ được tổ chức. Không chỉ có ưu thế về thiên nhiên hoang sơ kỳ vĩ, khí hậu mát mẻ quanh năm, Tây Giang cũng là vùng đất giàu bản sắc văn hóa tộc của người Cơ Tu. Địa phương cũng đã ưu tiên đầu tư loại hình du lịch cộng đồng sinh thái phù hợp với đặc thù văn hóa bản làng vùng cao.

Còn tại các huyện miền núi phía tây của tỉnh Quảng Nam có những giá trị cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ, văn hóa đa dạng của 4 dân tộc thiểu số sinh sống chủ yếu, gồm Cơ Tu, Cor, Xơ Đăng. Đây cũng là nơi có nhiều cảnh quan thiên nhiên còn hoang sơ, đa dạng về hệ thực vật, thảo dược quý như: sâm Ngọc Linh ở Nam Trà My, làng du lịch cộng đồng tại Bhơ Hôồng, Đhờ Rôồng, rừng cây Di sản Pơmu, rừng đỗ Quyên...

Quảng Nam đang đẩy mạnh khai thác, phát triển du lịch tại các huyện miền núi. Ảnh: PT. 

Một số điểm đến đã hình thành như Bhờ Hôồng, Đhrôồng (Đông Giang), làng văn hóa du lịch Làng cổ Lộc Yên (Tiên Phước), làng du lịch cộng đồng Đại Bình (Nông Sơn), làng du lịch dựa vào cộng đồng Cơ Tu, làng dệtZơra (Nam Giang), làng du lịchLàng Văn hóa Cao Sơn, Làng Mường (Bắc Trà My), Làng du lịch cộng đồng Mô Chai (Nam Trà My), Làng Văn hóa cộng đồng Ta Lang, Làng Pơ’ning (Tây Giang), Khu du lịch bảo tồn văn hóa Bhnong (Phước Sơn), Khu di tích Phước Trà (Hiệp Đức)... 

Tuy nhiên, du lịch miền núi Quảng Nam vẫn còn rất nhiều khó khăn chưa được tháo gỡ. Cơ sở hạ tầng giao thông chưa được đầu tư đồng bộ, nhiều điểm du lịch tại các huyện vùng núi cao không thể đón xe khách 45 chỗ, khoảng cách giữa các điểm du lịch còn khá xa - điều này đã trở thành rào cản không nhỏ để phát triển tour tuyến du lịch. Sự trùng lặp sản phẩm giữa các địa phương làm cho việc kết nối, tạo sản phẩm thực sự độc đáo để du khách hào hứng với những chuyến khám phá đại ngàn vẫn chưa được như mong đợi.

Lao động còn hạn chế về số lượng lẫn chất lượng; nhiều nơi làm du lịch tự phát, chưa được quy hoạch, đầu tư bài bản; chưa có sự liên kết chặt chẽ giữa các bên liên quan... So với tiềm năng, lợi thế sẵn có, du lịch miền núi Quảng Nam chưa thực sự được đầu tư tương xứng, hiệu quả kinh tế do du lịch mang lại chưa đáng kể, người dân bản địa vẫn chưa được hưởng lợi nhiều từ sự phát triển của du lịch.

Nguồn tài nguyên văn hóa bản địa tại các huyện miền núi đang được khai thác trong phát triển du lịch văn hóa, cộng đồng. 

Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Quảng Nam cho biết, mặc dù được sự quan tâm của các cấp chính quyền, nhưng tình hình đầu tư vào khu vực miền núi của tỉnh, nhất là trong lĩnh vực du lịch vẫn còn khiêm tốn. Một số nguyên nhân có thể kể đến do: nhân lực tại các địa phương miền núi chủ yếu là lao động phổ thông không có tay nghề nên thiếu lao động chất lượng cao, nhất là các lao động trong lĩnh vực du lịch; các khu vực miền núi chịu ảnh hưởng nhiều bởi tình hình thời tiết như mưa bão, sạt lở gây ảnh hưởng lớn đến các dự án du lịch; thiếu các cơ sở dịch vụ phụ trợ phục vụ cho du lịch như các điểm mua sắm, các điểm tham quan,...

Ngoài ra, kinh phí hỗ trợ đầu tư hạ tầng tại các điểm du lịch ở các địa phương miền núi theo các quy định hiện hành còn thấp hoặc chưa được phân bổ hợp lý. Kinh phí đầu tư cho các hoạt động văn hóa còn hạn chế, do điều kiện đi lại còn cách trở, không có nguồn thu từ các hoạt động dịch vụ văn hoá nên việc tổ chức, triển khai các hoạt động gặp rất nhiều khó khăn; cơ sở vật chất, trang thiết bị cho hoạt động văn hóa nhìn chung trong tình trạng xuống cấp, chắp vá, thiếu đồng bộ, không đảm bảo về diện tích; thiếu công trình phụ trợ cho các hoạt động văn hóa; việc khôi phục nhà làng truyền thống của các dân tộc có nhiều khó khăn.

Nhằm đẩy mạnh thu hút đầu tư trong lĩnh vực du lịch ở các địa phương miền núi dựa trên các lợi thế của miền núi, Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Quảng Nam đề xuất một số giải pháp về phát triển kết cấu hạ tầng; phát triển, đa dạng hóa các điểm, tuyến du lịch. Đồng thời, cần tăng cường thực hiện và khuyến khích người dân bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa đặc trưng của từng dân tộc kết hợp với các di tích lịch sử, văn hóa, các giá trị đặc trưng của các làng nghề truyền thống, khu bảo tồn thiên nhiên, lòng hồ thủy điện và rừng phòng hộ để phát triển du lịch cộng đồng, du lịch nông thôn, du lịch sinh thái, thể thao mạo hiểm, khám phá, nghỉ dưỡng.

Huy động, tạo điều kiện và hỗ trợ nâng cao năng lực cho cộng đồng dân cư tại các địa phương miền núi; hướng dẫn và cung cấp các kiến thức về du lịch, du lịch cộng đồng để người dân tham gia cung cấp dịch vụ du lịch, đặc biệt là du lịch dựa vào cộng đồng, du lịch sinh thái, du lịch về nguồn, du lịch giáo dục, du lịch tâm linh. Bên cạnh đó, cần tăng cường liên kết với địa phương trong và ngoài nước; tăng cường công tác xúc tiến đầu tư…

Những ngày này, Ngày hội văn hóa - thể thao - du lịch các huyện miền núi Quảng Nam đang diễn ra trên địa bàn huyện Phước Sơn. Theo đánh giá của UBND tỉnh, ngày hội được tổ chức định kỳ 04 năm một lần, thực sự đã trở thành hoạt động có ý nghĩa chính trị, văn hóa sâu sắc; là dịp để giới thiệu, tôn vinh và quảng bá các giá trị văn hóa truyền thống độc đáo, đặc sắc của đồng bào các dân tộc 09 huyện miền núi đến với cả nước và bạn bè quốc tế. Sự kiện lần này góp phần thúc đẩy phong trào văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao, gìn giữ bản sắc văn hóa truyền thống, củng cố sức mạnh của khối Đại đoàn kết toàn dân tộc, đồng thời tạo động lực để thúc đẩy phát triển du lịch, kinh tế - xã hội các địa phương miền núi nói riêng và tỉnh Quảng Nam nói chung.

Đây cũng là dịp để các địa phương có cơ hội quảng bá, giới thiệu các điểm đến, sản phẩm du lịch, những món ăn truyền thống, những trò chơi dân gian…, góp phần thúc đẩy phát triển du lịch trên địa bàn các huyện miền núi và của tỉnh; là dịp để phát hiện, bồi dưỡng những nghệ nhân, diễn viên, vận động viên ở các lĩnh vực văn hóa, văn nghệ, thể thao, chuẩn bị lực lượng tham gia ở các liên hoan, hội thi, các giải thi đấu khu vực và toàn quốc.  Ngày hội được tổ chức từ ngày 15 - 21/8, diễn ra với chuỗi các hoạt động độc đáo, phong phú mang đậm bản sắc văn hóa vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi tỉnh Quảng Nam.

Mai Vân