Lâm Đồng: Xây dựng ngành cà phê theo hướng bền vững, hiệu quả

TMO - Trước yêu cầu phát triển trong giai đoạn mới, ngành cà phê của tỉnh Lâm Đồng đang chuyển từ tăng trưởng theo chiều rộng sang chiều sâu, tập trung vào canh tác bền vững theo chuỗi giá trị, nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế cho người nông dân.

Trên cơ sở lợi thế về điều kiện tự nhiên và kinh nghiệm canh tác lâu năm, địa phương chú trọng tái cơ cấu sản xuất theo hướng nâng cao chất lượng thay vì chạy theo sản lượng. Các mô hình canh tác cà phê bền vững được người dân  Lâm Đồng triển khai ngày càng rộng rãi.

Song song với đó, việc cải tạo diện tích cà phê già cỗi, lựa chọn giống mới có năng suất và khả năng chống chịu tốt được xem là giải pháp quan trọng nhằm ổn định sản xuất lâu dài. Ngành cà phê Lâm Đồng cũng từng bước gắn sản xuất nguyên liệu với chế biến sâu, xây dựng thương hiệu và truy xuất nguồn gốc, qua đó nâng cao giá trị gia tăng cho sản phẩm.

Cách tiếp cận này không chỉ góp phần nâng cao hiệu quả kinh tế mà còn hướng tới bảo vệ tài nguyên đất, nước và môi trường sinh thái, tạo nền tảng cho sự phát triển ổn định của ngành cà phê trong tương lai. Theo thống kê, toàn tỉnh Lâm Đồng, có khoảng 327.000 ha cà phê (chiếm 45,02% diện tích cà phê cả nước), sản lượng năm 2025 ước đạt trên 1 triệu tấn (chiếm 45,49% tổng sản lượng cà phê cả nước).

Những năm qua, việc khẳng định chất lượng, uy tín và bản sắc riêng biệt của sản phẩm, đồng thời tạo cơ hội cho phát triển thương hiệu, Lâm Đồng đã tập trung thúc đẩy chuỗi liên kết sản xuất, chế biến, tiêu thụ bền vững. Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường Lâm Đồng, toàn tỉnh có 6 vùng sản xuất cà phê ứng dụng nông nghiệp công nghệ cao đã được công nhận với diện tích 2.268,48 ha, liên kết với 1.404 hộ dân.

Các công nghệ tiên tiến như: hệ thống tưới tiết kiệm, bón phân thông minh và ứng dụng hệ thống giám sát thời tiết tự động qua internet đã được áp dụng rộng rãi. Điều này giúp tối ưu hóa tài nguyên, giảm thiểu chi phí và nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm. Hiện nay, sản xuất cà phê của tỉnh Lâm Đồng đang chuyển mạnh từ sản lượng sang giá trị, chất lượng.

Cà phê của tỉnh đã thâm nhập các thị trường lớn như: Thụy Sỹ, Italia, Nhật Bản, Đức, chiếm khoảng 60% giá trị nông nghiệp và có gần 119.000 ha đạt các tiêu chuẩn chứng nhận bền vững quốc tế như: VietGAP, 4C, UTZ, Rainforest và hữu cơ. Lãnh đạo Trung tâm Khuyến nông Lâm Đồng cho biết, hiện nay, nhiều vùng trồng cà phê của tỉnh đã áp dụng đồng bộ các tiêu chuẩn trong nước và quốc tế. Đây là cơ sở để cà phê của tỉnh đáp ứng yêu cầu của các thị trường xuất khẩu. Cùng với đó, một trong những chiến lược phát triển bền vững của Lâm Đồng là xây dựng và bảo hộ thương hiệu.

Toàn tỉnh hiện có 21 nhãn hiệu cà phê được cấp chứng nhận bảo hộ, 33 mã số vùng trồng được cấp phép, góp phần bảo vệ quyền lợi doanh nghiệp, nông dân; bảo đảm truy xuất nguồn gốc, minh bạch cho sản phẩm.

Cũng theo lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh, từ thực tiễn sản xuất, ngành đã xác định mục tiêu trọng tâm trong thời gian tới là đẩy mạnh phát triển ngành hàng cà phê theo hướng bền vững, hiện đại, nâng cao giá trị gia tăng, đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế và thích ứng hiệu quả với biến đổi khí hậu. Theo đó, ngành nông nghiệp tỉnh sẽ tổ chức rà soát, quy hoạch lại các vùng sản xuất cà phê theo hướng tập trung, bảo đảm nguồn nguyên liệu ổn định phục vụ chế biến và chế biến sâu.

Việc nâng cao chất lượng đã giúp ngành cà phê của Lâm Đồng mở rộng thị trường tiêu thụ trong nước và quốc tế.  (Ảnh:ĐT). 

Cùng với đó, chú trọng xây dựng và thực hiện hiệu quả các chuỗi liên kết sản xuất, tiêu thụ cà phê bền vững, gắn kết chặt chẽ giữa nông dân, hợp tác xã và doanh nghiệp. Kế hoạch phát triển ngành hàng cà phê giai đoạn 2026 - 2030 sẽ được xây dựng đồng bộ, gắn với quy trình kỹ thuật canh tác, kế hoạch tái canh, cải tạo và chuyển đổi giống, phù hợp với điều kiện sinh thái của từng tiểu vùng.

Ngành nông nghiệp tỉnh sẽ thường xuyên quan tâm nâng cao chất lượng sản phẩm cà phê phục vụ xuất khẩu; thúc đẩy sản xuất theo các tiêu chuẩn, chứng nhận quốc tế; xây dựng mã số vùng trồng, hệ thống truy xuất nguồn gốc; đẩy mạnh ứng dụng chuyển đổi số trong sản xuất, từng bước phát triển nông nghiệp thông minh, nông nghiệp hữu cơ, thân thiện với môi trường. Song song với đó, Lâm Đồng sẽ xây dựng cơ chế, chính sách hỗ trợ phát triển ngành hàng cà phê, khai thác hiệu quả chỉ dẫn địa lý “Cà phê Lâm Đồng”, gắn với thương hiệu “Đà Lạt - Kết tinh kỳ diệu từ đất lành”, nhằm nâng cao giá trị và hình ảnh cà phê trên thị trường trong và ngoài nước.

Trong giai đoạn tiếp theo, để cây cà phê phát triển bền vững, hiệu quả, Sở Nông nghiệp và Môi trường đề nghị các tổ chức, cá nhân tham gia ngành hàng cà phê tăng cường liên kết sản xuất, tiêu thụ bền vững với nông dân và hợp tác xã; cung ứng giống, vật tư đạt chuẩn, bao tiêu sản phẩm có chứng nhận.

Xây dựng ngành cà phê theo hướng lâu dài đang tạo ra sự chuyển biến căn bản trong cách thức phát triển của Lâm Đồng, từ tư duy sản xuất truyền thống sang định hướng giá trị dài hạn.

Việc chú trọng chế biến sâu và nâng cao tiêu chuẩn sản phẩm giúp cà phê Lâm Đồng từng bước tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Đồng thời, các mô hình sản xuất bền vững góp phần duy trì độ phì nhiêu của đất, sử dụng hiệu quả tài nguyên và thích ứng tốt hơn với biến đổi khí hậu.

Về lâu dài, hướng đi này giúp ngành cà phê phát triển ổn định, tạo dư địa cho đổi mới sáng tạo và nâng cao vị thế của cà phê Lâm Đồng trên thị trường. Đây chính là nền tảng quan trọng để ngành hàng này tiếp tục phát huy vai trò kinh tế chủ lực, đồng thời phù hợp với yêu cầu phát triển nông nghiệp hiện đại, chất lượng cao hiện nay.

Trần Quang