Quảng Bình nâng cấp, sửa chữa đảm bảo an toàn đập, hồ chứa thủy lợi

TMO - Tỉnh Quảng Bình đầu tư 365 tỷ nâng cấp, sửa chữa các hồ thủy lợi bị hư hỏng, đảm bảo an toàn và đáp ứng nhu cầu nước cho người dân.

Trên địa bàn tỉnh hiện có 151 hồ chứa thủy lợi (huyện Lệ Thủy 28 hồ; huyện Quảng Ninh: 12 hồ; thành phố Đồng Hới: 11 hồ; huyện Bố Trạch: 48 hồ; huyện Quảng Trạch: 27 hồ; thị xã Ba Đồn: 07 hồ; huyện Tuyên Hóa: 09 hồ; huyện Minh Hóa: 09 hồ) và 193 đập dâng thủy lợi (huyện Lệ Thủy: 32 đập dâng; huyện Quảng Ninh: 06 đập dâng; thành phố Đồng Hới: 01 đập dâng; huyện Bố Trạch: 36 đập dâng; huyện Quảng Trạch: 09 đập dâng; thị xã Ba Đồn: 01 đập dâng; huyện Tuyên Hóa: 83 đập dâng; huyện Minh Hóa: 26 đập dâng).

Trong những năm qua, công tác đầu tư, duy tu, nâng cấp, sửa chữa hồ chứa nước trên địa bàn tỉnh được các cấp, các ngành từ Trung ương đến địa phương quan tâm thực hiện, phát huy hiệu quả cấp nước và đảm bảo an toàn đập trong mùa mưa lũ. Tuy nhiên, còn nhiều công trình hồ chứa thủy lợi trên địa bàn tỉnh phần lớn được xây dựng những năm 1980, bằng nhiều nguồn vốn, do nhiều thành phần đầu tư và tham gia thi công, năng lực khảo sát thiết kế thi công, quản lý còn nhiều bất cập nên công trình đã xây dựng còn tồn tại, hạn chế: chưa đồng bộ, chất lượng thấp, thiếu mỹ quan...

Hầu hết các công trình đều có hư hỏng, xuống cấp, hiện đang tiềm ẩn nguy cơ gây mất an toàn hồ chứa, nhất là trong điều kiện biến đổi khí hậu, thời tiết thường diễn biến bất thường, cực đoan; mưa, lũ xảy ra với cường độ lớn, không theo quy luật càng gia tăng nguy cơ mất an toàn đối với công trình thủy lợi đã bị hư hỏng, xuống cấp. Nếu xảy ra sự cố, đặc biệt là vỡ đập, sẽ gây thiệt hại lớn về người, tài sản của nhân dân vùng hạ du.

Đảm bảo an toàn các đập, hồ chứa thủy lợi là nhiệm vụ quan trọng được ngành chức năng tỉnh đẩy mạnh triển khai.

Qua rà soát, kiểm tra công tác đảm bảo an toàn đập, hồ chứa nước thủy lợi trước mùa mưa lũ năm 2024, trên địa bàn tỉnh hiện có 61 đập, hồ chứa nước bị hư hỏng, xuống cấp ở các mức độ khác nhau; trong đó có 22 công trình bị hư hỏng nặng đã bố trí vốn (hoặc được đưa vào kế hoạch vốn) và đang trong quá trình thi công hoặc giai đoạn lập hồ sơ thiết kế; còn lại 39 công trình bị hư hỏng ở các mức độ khác nhau, hiện chưa có kinh phí sửa chữa. Bên cạnh đó, nhu cầu sử dụng nước đa mục tiêu phục vụ sản xuất, sinh hoạt và các khu công nghiệp ngày càng tăng cao, do đó cần đầu tư nâng cấp nâng cao dung tích trữ của hồ chứa để đảm bảo nhiệm vụ cấp nước, như hồ Vực Tròn, Mù U… 

Để chủ động ứng phó với diễn biến bất thường của thời tiết, đảm bảo an toàn và nhiệm vụ cấp nước của các đập, hồ chứa nước trên địa bàn tỉnh, việc ban hành Kế hoạch đầu tư nâng cấp, sửa chữa đảm bảo an toàn đập, hồ chứa nước thủy lợi trên địa bàn tỉnh Quảng Bình giai đoạn 2026-2030 để phục vụ cấp nước, phòng chống thiên tai, ứng phó biến đổi khí hậu, ổn định sản xuất, đời sống nhân dân là hết sức cần thiết.

Thời gian tới, địa phương này đầu tư nâng cấp, sửa chữa các đập, hồ chứa thủy lợi hiện có bị hư hỏng, xuống cấp; khôi phục đảm bảo dung tích hồ theo thiết kế và nâng dung tích trữ của một số hồ chứa nước, bảo đảm nhiệm vụ cấp nước cho dân sinh, sản xuất nông nghiệp, các ngành kinh tế và bảo vệ môi trường; nâng cao năng lực phòng, chống, giảm thiệt hại do thiên tai, góp phần phát triển kinh tế - xã hội bền vững, bảo đảm an ninh nguồn nước, thích ứng với biến đổi khí hậu.

Quảng Bình đặt mục tiêu đến năm 2030, các đập, hồ chứa thủy lợi bị hư hỏng, xuống cấp, có nguy cơ mất an toàn cao có kế hoạch và kinh phí triển khai nâng cấp, sửa chữa. Phấn đấu 100% các hồ chứa lớn được ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác quản lý, vận hành, dự báo, cảnh báo nguy cơ mất an toàn hồ, đập thủy lợi trên địa bàn toàn tỉnh.

Quảng Bình đặt mục tiêu đến năm 2030, các đập, hồ chứa thủy lợi bị hư hỏng, xuống cấp, có nguy cơ mất an toàn cao có kế hoạch và kinh phí triển khai nâng cấp, sửa chữa. 

Thường xuyên tổ chức theo dõi, kiểm tra đập, hồ chứa thủy lợi trước, trong và sau mùa mưa, lũ, nhằm phát hiện sớm những ẩn họa có nguy cơ gây sự cố công trình để xử lý sớm; thực hiện nghiêm túc phương châm “4 tại chỗ” trong xử lý sự cố công trình; tăng cường công tác kiểm tra các đập, hồ chứa thủy lợi bị xuống cấp, có nguy cơ mất an toàn trong mùa mưa lũ, xây dựng phương án sửa chữa bảo đảm an toàn công trình phục vụ sản xuất và tính mạng, tài sản của dân cư vùng hạ du, báo cáo cơ quan có thẩm quyền theo quy định.

Đối với các công trình đang thi công sửa chữa hoặc xây dựng mới tiếp tục bố trí nguồn kinh phí đảm bảo hoàn thiện theo chủ trương đầu tư đã được phê duyệt, phát huy hiệu quả đầu tư; tổ chức thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật về quản lý an toàn đập, hồ chứa trong giai đoạn thi công theo quy định.

Bố trí nguồn vốn đầu tư nâng cấp, sửa chữa 39 hồ chứa bị hư hỏng, xuống cấp theo thứ tự ưu tiên đầu tư; trong đó tập trung về nâng cấp, sửa chữa đảm bảo an toàn đập, hồ chứa nước, khôi phục đảm bảo dung tích hồ theo thiết kế và nâng dung tích trữ của một số hồ chứa nước để chủ động nguồn nước phục vụ sản xuất, dân sinh và phát triển đa mục tiêu Bố trí kinh phí lắp đặt thiết bị quan trắc khí tượng thủy văn chuyên dùng; Hệ thống giám sát vận hành; thiết bị thông tin, cảnh báo an toàn đập và các nội dung Nghị định số 114/2018/NĐ-CP (thực hiện theo Đề án “Nâng cao hiệu quả quản lý an toàn đập, hồ chứa nước thủy lợi trên địa bàn tỉnh Quảng Bình” đã được UBND tỉnh phê duyệt tại Quyết định số 2191/QĐ-UBND ngày 12/8/2022).  

Đối với hồ Vực Tròn, đang thực hiện đầu tư theo dự án Sửa chữa cấp bách đảm bảo an toàn hồ, đập chứa nước từ nguồn vốn trung hạn giai đoạn 2021-2025 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, giao Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tiếp tục kiến nghị bố trí kinh phí nâng cao dung tích đảm bảo đáp ứng nhu cầu dùng nước phục vụ sản xuất, dân sinh và các ngành kinh tế khác.

Căn cứ mức độ quy mô, mức độ hư hỏng các công trình, quy định về thời gian thực hiện đảm bảo an toàn đập, hồ chứa, xác định phân kỳ thực hiện Kế hoạch đầu tư nâng cấp, sửa chữa đảm bảo an toàn đập, hồ chứa nước thủy lợi trên địa bàn tỉnh, dự kiến kinh phí đầu tư sửa chữa, nâng cấp các đập, hồ chứa thủy lợi giai đoạn đến năm 2030 là 365 tỷ đồng, trong đó: Giai đoạn từ năm 2025 đến năm 2028 triển khai thực hiện Kế hoạch với tổng kinh phí là 191 tỷ đồng, sửa chữa các công trình hư hỏng, có nguy cơ mất an toàn cao thuộc mức độ ưu tiên cao. Giai đoạn từ năm 2029 đến năm 2030 triển khai thực hiện Kế hoạch với tổng kinh phí là 174 tỷ đồng, sửa chữa các công trình hư hỏng, có nguy cơ mất an toàn.

Sở Nông nghiệp và Môi trường chỉ đạo các địa phương, đơn vị kiểm tra, đánh giá hiện trạng an toàn hồ đập thủy lợi trên địa bàn trước và sau mùa mưa lũ hàng năm; trên cơ sở đó tổng hợp danh mục, kinh phí để sửa chữa các công trình hư hỏng, có nguy cơ mất an toàn báo cáo UBND tỉnh điều chỉnh, bổ sung Kế hoạch này; Phối hợp với Sở Kế hoạch và Đầu tư đề xuất bố trí nguồn kinh phí để triển khai thực hiện; đồng thời đề xuất Trung ương bố trí kinh phí thực hiện và lồng ghép kinh phí từ các chương trình, đề án khác....

Ủy ban nhân dân các huyện, thành phố, thị xã chủ động xây dựng kế hoạch huy động nguồn lực (ngân sách nhà nước và các nguồn vốn hợp pháp khác), trình Hội đồng nhân dân cấp huyện tập trung bố trí vốn ngân sách địa phương trong kế hoạch đầu tư công trung hạn và hàng năm để triển khai các nhiệm vụ, dự án đầu tư công trình thủy lợi trên địa bàn. Chỉ đạo các đơn vị quản lý khai thác công trình thủy lợi trực thuộc cấp huyện thực hiện đầy đủ các quy định về quản lý an toàn đập, hồ chứa nước thủy lợi; tổ chức trực ban nghiêm túc trong mùa mưa, lũ, bố trí đủ vật tư, thiết bị dự phòng, đảm bảo kịp thời sửa chữa thay thế khi có sự cố vận hành và sẵn sàng xử lý sự cố theo phương châm 04 tại chỗ.../.

Ngọc Hằng