Phát triển bền vững nuôi trồng thủy sản ven biển

TMO - Trong những năm qua nghề nuôi biển ở nước ta đã góp phần ổn định kinh tế cho người dân. Tuy nhiên, hoạt động sản xuất trên còn mang tính tự phát, thiếu quy hoạch chi tiết, điều kiện cơ sở hạ tầng. Vì vậy, để phát huy hiệu quả lợi thế, các ngành chức năng cần đẩy mạnh triển khai các giải pháp cụ thể nhằm phát triển bền vững hoạt động nuôi trồng này.

Việt Nam có nhiều tiềm năng và lợi thế với bờ biển dài trên 3.260 km và trên 1 triệu km2 vùng đặc quyền kinh tế biển, hơn 4.000 hòn đảo lớn nhỏ, nhiều eo vịnh đã tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển nghề nuôi biển. Tổng diện tích tiềm năng nuôi biển khoảng 500.000 ha; trong đó, diện tích nuôi vùng bãi triều ven biển 153.300 ha; diện tích nuôi vùng vũng vịnh, eo ngách và ven đảo là 79.790 ha và nuôi vùng biển xa bờ 100.000. 

Theo thống kê, năm 2021 diện tích nuôi cá biển khoảng 9.000 ha cho sản lượng khoảng 57.837 tấn, chủ yếu các loài thủy sản như: cá song, cá giò, cá hồng, cá vược, cá tráp, cá chim vây vàng, cá ngừ, cá măng biển... Nhằm phát triển nghề nuôi cá lồng, bè trên biển bền vững, vừa qua Trung tâm Khuyến nông Quốc gia đã phối hợp với Sở NN&PTNT tỉnh Khánh Hòa tổ chức diễn đàn "Phát triển nuôi cá lồng bè trên biển bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu".

Với lợi thế lớn thời gian qua nhiều mô hình nuôi biển đã phát huy hiệu quả tại các tỉnh Khánh Hòa, Quảng Ninh....Ảnh: Công Tâm 

Tại diễn đàn, thông tin về kết quả một số mô hình nuôi cá lồng bè trên biển và giải pháp phát triển trong thời gian tới, đại diện Trung tâm Khuyến nông Quốc gia cho biết: mô hình nuôi cá mú trong lồng biển tại Quảng Ninh đem lại hiệu quả kinh tế tính cho 100 m3 lồng/vụ nuôi đạt trên 84 triệu đồng, nhờ tuyển chọn kỹ nguồn giống và đảm bảo quy trình chăm sóc.

Cùng với đó, các mô hình nuôi cá Hồng Mỹ trong lồng trên biển tại Hải Phòng, cho lợi nhuận đạt trên 110 triệu đồng. Có được kết quả này là nhờ nông dân chịu khó học hỏi áp dụng tiến bộ khoa học kĩ thuât mới, mạnh dạn đầu tư cơ sở vật chất để thực hiện tốt mô hình.

Mô hình nuôi cá giò trong lồng HDPE trên biển tại Quảng Ngãi và Khánh Hoà sau chu kỳ nuôi từ 12 tháng, cá đạt cỡ thương phẩm trên 5 kg/con, năng suất đạt trên 10 kg/m3, doanh thu cho một lồng nuôi trên 250 triệu đồng. Mô hình nuôi cá mú trân châu trong lồng HDPE trên biển tại Kiên Giang sử dụng phương pháp cho ăn bằng thức ăn cá tạp kết hợp thức ăn công nghiệp thời gian đầu cho kết quả cao đã khẳng định sự thích nghi của mô hình với điều kiện biến đổi khí hậu....

Nghề nuôi biển mang nhiều lợi ích cho ngư dân, tuy nhiên nghề này ở nước ta vẫn còn mang tính tự phát, thiếu quy hoạch chi tiết, điều kiện cơ sở hạ tầng còn nhiều hạn chế, trình độ kỹ khoa học - thuật sản xuất của người dân vẫn chưa đáp ứng yêu cầu.

Trong quá trình nuôi, việc sử dụng cá tạp làm thức ăn, dễ gây ô nhiễm môi trường; Lao động tham gia nuôi cá lồng trên biển thiếu hiểu biết về khoa học kỹ thuật, thiếu kinh nghiệm trong vận hành và hạn chế về ý thức giữ gìn, bảo vệ môi trường; Doanh nghiệp lớn tham gia nuôi biển còn hạn chế…

Do đó, để nghề nuôi biển đạt yêu cầu trong thời gian tới, Tổng cục Thủy sản đề xuất cần có cơ chế, chính sách thu hút đầu tư, hỗ trợ phát triển nuôi trồng thủy sản trên biển; đầu tư xây dựng hạ tầng thiết yếu vào các vùng nuôi tập trung, vùng nuôi giống nuôi biển tiềm năng; tổ chức triển khai thực hiện Luật Thủy sản 2017 và các quy định hiện hành và tổ chức lại sản xuất áp dụng khoa học công nghệ, kỹ thuật mới từ khâu con giống cho đến đầu ra của sản phẩm.

Trung tâm Khuyến nông Quốc gia cho rằng việc đưa công nghệ mới, đưa giải pháp mới thay thế cho phương pháp sản xuất theo truyền thống là rất cần thiết, bởi nuôi trồng thủy sản gặp nhiều rủi ro nhất là mùa mưa bão. Mô hình nuôi bằng lồng HDPE cần được các cấp tuyên truyền, nhân rộng đến các ngư dân khắp cả nước để áp dụng. 

Để nghề nuôi biển phát triển bền vững, các ngành chức năng, địa phương cần đẩy mạnh triển khai nhiều giải pháp. Ảnh: Minh Hậu  

Việt Nam có hơn 1 triệu km2 diện tích vùng biển, nhưng diện tích nuôi biển mới chỉ chiếm khoảng hơn 20% tổng diện tích nuôi trồng thủy sản cả nước. Trong bối cảnh nguồn lợi thủy sản tự nhiên ngày càng cạn kiệt, chuyển hướng sang phát triển nuôi biển theo hướng công nghiệp hiện đại, bền vững hết sức cấp thiết. 

Hiện nay, cả nước có 91.180 lồng bè, trong đó có 68.080 lồng bè nuôi thủy sản nước mặn lợ và 23.100 lồng bè nuôi thủy sản nước ngọt. Tuy nhiên, đa phần là loại lồng truyền thống làm bằng vật liệu tre, nứa, mét, gỗ và sắt thép. Để phát triển nghề nuôi biển bền vững đảm bảo lợi ích môi trường thì việc chuyển đổi lồng nuôi truyền thống sang vật liệu HDPE cần được chú trọng triển khai.

Theo Bộ NN&PTNT, mục tiêu đến năm 2025 diện tích nuôi biển đạt khoảng 280.000 ha, thể tích lồng nuôi khoảng 10,5 triệu m3, sản lượng đạt khoảng 850.000 tấn, giá trị kim ngạch xuất khẩu đạt 0,8 - 1 tỷ USD. Đến năm 2030, diện tích nuôi biển đạt khoảng 290.000 ha, thể tích lồng nuôi khoảng 12 triệu m3, sản lượng đạt khoảng 1,45 triệu tấn, giá trị kim ngạch xuất khẩu hải sản nuôi đạt 3 - 4 tỷ USD.

Tầm nhìn đến năm 2045, Việt Nam có nền công nghiệp nuôi biển tiên tiến, phát triển bền vững, với công nghệ hiện đại và phương thức quản lý khoa học; công nghiệp nuôi biển trở thành bộ phận chính của kinh tế biển nước ta; sản lượng nuôi biển đạt 3 triệu tấn/năm, giá trị thương mại và xuất khẩu trên 10 tỷ USD. 

Thu Trang