Nhân rộng các mô hình phân loại và xử lý rác thải hiệu quả

TMO - Tỉnh Hải Dương xác định, việc phân loại, xử lý rác thải không chỉ giảm lượng rác thải, tiết kiệm chi phí xử lý mà còn góp phần thay đổi thói quen, nhận thức của người dân, cộng đồng trong công tác thu gom, xử lý rác sinh hoạt, hạn chế ô nhiễm, nâng cao hiệu quả bảo vệ môi trường tại các địa phương.

Cùng với sự tăng trưởng và phát triển kinh tế-xã hội ở các địa phương là sự gia tăng lượng lớn chất thải rắn cần xử lý trên địa bàn tỉnh Hải Dương. Trong đó, chất thải rắn sinh hoạt, chất thải nhựa được xác định là vấn đề môi trường nghiêm trọng ở cả khu vực thành thị và nông thôn. Phần lớn chất thải rắn sinh hoạt hiện nay tại các địa phương chưa được phân loại tại hộ gia đình. Do đó, việc nghiên cứu giải pháp giảm lượng rác thải cần xử lý, giảm chi phí xử lý rác thải và tận dụng tối đa rác để tái chế và tái sử dụng là vấn đề cấp thiết trong giai đoạn hiện nay. Thời gian qua, công tác bảo vệ môi trường ở tỉnh Hải Dương đang được các Hội Nông dân, Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh tích cực thực hiện, một số mô hình về bảo vệ môi trường đang lan tỏa mạnh mẽ. 

Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, đến tháng 10/2023, toàn tỉnh đã có 11 huyện, thành phố, thị xã thí điểm mô hình phân loại, xử lý rác thải thành phân bón hữu cơ trong sinh hoạt (trừ TP Hải Dương). Nam Sách và Tứ Kỳ là 2 huyện có 100% số xã, thị trấn thực hiện phân loại, xử lý rác thải thành phân bón hữu cơ. Trong đó, tỷ lệ ủ tại hộ của huyện Nam Sách chiếm 24%, ủ tại hố tập trung của xã chiếm 76%. Toàn huyện có 44 hố ủ rác hữu cơ với tổng số 120 ngăn ủ rác, tổng diện tích là 3.749m2. Huyện Tứ Kỳ có 15,9% số hộ phân loại, xử lý rác thải thành phân bón hữu cơ trong sinh hoạt. Các huyện, thành phố, thị xã còn lại có từ 1-5 xã, phường triển khai thực hiện. Trong đó có từ 10-25% số hộ ủ theo quy mô hộ.

Mô hình "Nông dân thu gom, phân loại và xử lý rác thải hữu cơ thành phân bón tại hộ gia đình" được các cấp Hội Nông dân huyện Kim Thành (tỉnh Hải Dương) triển khai, bước đầu đã có kết quả, tác dụng sạch làng, tốt ruộng, góp phần vào xây dựng nông thôn mới. Những hộ tham gia mô hình được tập huấn về cách thu gom, phân loại, xử lý rác và cũng được hỗ trợ 1 thùng đựng rác, 2 kg chế phẩm men vi sinh xử lý rác. Nhìn chung, các hộ tham gia thực hiện thí điểm mô hình đều làm tốt việc này. Các hộ sau xử lý rác đã có một nguồn phần bón để chăm sóc cây trồng.

Năm 2022, Hội Nông dân huyện Kim Thành tiếp tục hướng dẫn, chỉ đạo Hội Nông dân các xã, thị trấn nhân rộng mô hình và ra mắt thành lập mô hình "Nông dân thu gom, phân loại và xử lý rác thải hữu cơ tại 8 xã, thị trấn, nâng tổng số mô hình toàn huyện lên 12 mô hình tại 10 xã, thị trấn, với tổng số 1.145 hộ hội viên nông dân tham gia. Huyện phấn đấu hết năm 2023 đạt 100% xã, thị trấn trong huyện triển khai mô hình thu gom, xử lý rác thải hữu cơ thành phân bón.

Mô hình "Nông dân thu gom, phân loại và xử lý rác thải hữu cơ thành phân bón tại hộ gia đình" được đẩy mạnh triển khai tại nhiều địa phương trên địa bàn tỉnh. Ảnh: BDV. 

Từ năm 2020, HND huyện Gia Lộc đã tiếp nhận Chương trình “Thu gom, phân loại và xử lý rác thải sinh hoạt hữu cơ thành phân bón tại hộ gia đình” của HND tỉnh với 40 hộ thực hiện tại Khu dân cư Ngà (thị trấn Gia Lộc); tiếp nhận của TW Hội Nông dân Việt Nam với 180 hộ được triển khai tại xã Đoàn Thượng. Đến nay, có 18/18 xã, thị trấn thực hiện mô hình điểm về “Thu gom, phân loại và xử lý rác thải sinh hoạt hữu cơ thành phân bón tại hộ gia đình” với trên 5.000 hộ tham gia; Chương trình đã hỗ trợ trên 10.000 thùng chứa dùng để xử lý rác, trên 3.000 kg men chế phẩm. Ngay từ đầu năm 2023, Ban Thường vụ Hội Nông dân huyện đã chỉ đạo các cơ sở Hội chủ động báo cáo với cấp uỷ, chính quyền địa phương thực hiện tuyên truyền, vận động cán bộ, hội viên, nông dân đẩy mạnh việc phân loại, xử lý rác thải sinh hoạt hữu cơ thành phân bón tại hộ gia đình, nhờ đó sức lan tỏa của mô hình đã phát triển mạnh mẽ.

Từ đầu năm 2023 đến nay, Hội Nông dân tỉnh đã trực tiếp hỗ trợ 30 thùng composite (dung tích từ 120-160 lít/thùng) và 60 kg men vi sinh ủ rác hữu cơ cho mô hình “Nông dân thu gom, phân loại và xử lý rác thải hữu cơ thành phân bón tại hộ gia đình” tại xã Phú Điền (Nam Sách). Hội Nông dân tỉnh đã phối hợp hỗ trợ 300 thùng composite và 300 kg men vi sinh xử lý rác cho xã Thanh Xá (Thanh Hà). Hội tiếp tục xây dựng mới và duy trì 14 mô hình “Nông dân thu gom, phân loại và xử lý rác thải hữu cơ thành phân bón tại hộ gia đình” tại 14 xã, phường, thị trấn trên địa bàn các huyện: Ninh Giang, Gia Lộc, Cẩm Giàng, Bình Giang, Tứ Kỳ, Nam Sách, Thanh Miện, thị xã Kinh Môn và TP Chí Linh. Theo đó có khoảng 110 mô hình “Nông dân thu gom, phân loại và xử lý rác thải tại hộ gia đình thành phân bón hữu cơ” với trên 4.000 hội viên nông dân tham gia. Theo đánh giá của Hội Nông dân tỉnh, các mô hình đã góp phần tích cực nâng cao nhận thức, chuyển đổi hành vi của nông dân, giảm thiểu các thói quen xấu gây ô nhiễm môi trường.

Mới đây, UBND tỉnh vừa nhất trí với đề xuất của liên ngành Tài nguyên và Môi trường - Tài chính cho phép triển khai thực hiện thí điểm mô hình phân loại rác thải sinh hoạt tại nguồn tại xã Cẩm Văn (Cẩm Giàng) và xã Thanh Hải (Thanh Hà). Thời gian thực hiện thí điểm 12 tháng (từ ngày 1/11/2023 đến 1/11/2024). Ngân sách tỉnh hỗ trợ gần 4 tỷ đồng, trong đó hỗ trợ huyện Cẩm Giàng hơn 1,5 tỷ đồng, còn lại là hỗ trợ huyện Thanh Hà. BND tỉnh giao UBND các huyện Cẩm Giàng và Thanh Hà hướng dẫn các xã này triển khai thực hiện bảo đảm hiệu quả, tiết kiệm, đúng quy định. Chỉ đạo các phòng chuyên môn của huyện và UBND xã thực hiện thí điểm phối hợp chặt chẽ với đơn vị thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải vô cơ thực hiện nghiêm quy trình giao nhận và giám sát quá trình giao nhận, xử lý rác thải theo đúng quy định hiện hành.

Toàn tỉnh đã có 11 huyện, thành phố, thị xã thí điểm mô hình phân loại, xử lý rác thải thành phân bón hữu cơ. Ảnh: TL. 

Trong hơn một năm qua, Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh đã thử nghiệm và thí điểm thành công việc xử lý rác thải hữu cơ tại hộ gia đình bằng men vi sinh bản địa IMO. Từ những nguyên liệu sẵn có, chi phí ít như: chuối, đường, cám gạo, men rượu… nuôi cấy và nhân bản men IMO để xử lý rác thải hữu cơ đã cho kết quả giảm từ 50-70% lượng rác thải ra môi trường, làm sạch môi trường đất, nước, không khí, mang lại nhiều lợi ích trong sản xuất nông nghiệp góp phần bảo vệ môi trường, xây dựng nông thôn mới. Đến nay, trong toàn tỉnh có 10/12 Hội LHPN huyện, thành phố, thị xã triển khai ở 32 mô hình với 695 hộ gia đình xử lý rác thải hữu cơ bằng men vi sinh IMO.

Theo đánh giá của Hội LHPN tỉnh, đây là mô hình tiềm năng, triển vọng cần được phát triển trong thời gian tới. Để phát triển mô hình, đồng chí đề nghị các cấp Hội tích cực tuyên truyền, vận động hội viên phụ nữ và người dân tích sử dụng men IMO để xử lý rác, từng bước thay đổi trong sinh hoạt của người dân, thay đổi những hành vi tác động, gây hại cho môi trường; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, hướng dẫn các cơ sở trong quá trình triển khai thực hiện. 

Thời gian tới, các địa phương trên địa bàn tỉnh nhất là cấp cơ sở cần quan tâm thêm trong việc triển khai các mô hình phân loại rác và xử lý tại hộ gia đình; đồng thời hỗ trợ công cụ, dụng cụ để việc thực hiện mô hình được triển khai sâu rộng hơn. Công tác tuyên truyền cần đẩy mạnh hơn nữa. nhất là việc triển khai trong khối nhà trường (ở các buổi ngoại khóa) để các chủ nhân trong tương lai sớm hình thành nề nếp, thói quen, ý thức,… Nêu cao vai trò của người làm nhiệm vụ thu gom, rác đã phân loại phải xây dựng kế hoạch thu gom riêng; tránh lãng phí công phân loại, ý thức chấp hành, tinh thần tốt đẹp của người dân.

Lê Hồng