Mưa lũ ở miền Trung đang ở cấp độ rủi ro cao nhất

TMO - Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, mưa lũ ở miền Trung đang rất nguy hiểm và được cảnh báo ở cấp độ rủi ro cao nhất, thời gian tới mưa lớn tiếp tục kéo dài, cảnh báo lũ quét, sạt lở đất.

Đợt mưa lũ ở khu vực miền Trung bắt đầu từ đêm 10/10 và kéo dài đến nay (15/10)  tức là đã diễn ra trong 5 ngày liên tiếp. Lượng mưa phân bố không đều ở các khu vực. Trong đó khu vực các tỉnh Hà Tĩnh, Quảng Nam, Quảng Ngãi là những vùng bắt đầu xảy ra hiện tượng mưa lớn. Tuy nhiên, trọng tâm của đợt mưa lớn trên là các tỉnh Thừa Thiên - Huế, Đà Nẵng và Quảng Nam với lượng mưa lớn phổ biến từ 400-800mm; thậm chí có những điểm, tổng lượng mưa lên tới trên 1.000mm.

Trước tình hình mưa lớn, lốc, sét đã và đang diễn biến phức tạp ở miền Trung, chiều 14/10, Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia (Tổng cục Khí tượng Thủy văn, Bộ Tài nguyên và Môi trường) đã đưa ra cảnh báo thiên tai cấp 4 lần đầu tiên về mưa lớn với trọng tậm là 2 tỉnh, thành phố gồm Đà Nẵng và Thừa Thiên - Huế.

Ông Nguyễn Văn Hưởng, Trưởng phòng Dự báo Thời tiết (Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia) nhận định, đợt mưa lớn đang xảy ra ở miền Trung rất nguy hiểm. Hình thế gây mưa lớn ở giai đoạn này về cơ bản tương tự với đợt mưa lũ kỷ lục ở miền Trung năm 1999 nhưng cường độ của hình thế gây mưa lớn kỷ lục ở Trung Bộ giai đoạn 1 - 6/11/1999 thì mạnh hơn, nên khả năng cao đợt mưa đã và đang tiếp tục diễn ra ở miền Trung cường độ sẽ không khốc liệt bằng năm 1999. 

Nguyên nhân của đợt mưa đang diễn ra ở miền Trung là tác động của tổ hợp hình thái điển hình gồm không khí lạnh, dải hội tụ nhiệt đới cùng đới gió đông trên cao. Đới gió đông khi phát triển lên mực 1.500-5.000m đưa lượng ẩm rất lớn từ Biển Đông vào trong đất liền, sau đó gió Đông Bắc tiếp tục đẩy hơi ẩm lên tạo ra dòng mây đối lưu mạnh ở Trung Bộ trong thời gian qua.

Mưa lớn trút xuống liên tục khiến nhiều nơi ở Đà Nẵng ngập lụt nghiêm trọng, lực lượng chức năng cứu hộ người dân ra khỏi vùng ngập (Ảnh: Hoài Sơn). 

Những ngày tới, các hình thái trên tiếp tục hoạt động, không khí lạnh được tăng cường trong khoảng ngày 15-16/10. Ngoài ra, một vùng áp thấp trên Biển Đông đang có xu hướng dịch chuyển hướng vào đất liền Trung Bộ khiến mưa lớn tiếp tục diễn biến phức tạp.  Trong ngày 15/10, mưa lớn tập trung ở khu vực từ Quảng Trị đến Quảng Nam, nhưng có xu hướng mở rộng một chút xuống khu vực Bình Định, phía Bắc của Kon Tum và Gia Lai khả năng có mưa lớn.

Sau đó, từ ngày 16-17/10, vùng áp thấp dịch chuyển vào đất liền có thêm gió Đông Nam mạnh sẽ gây mưa sâu trong đất liền. Hiện tại mưa đang tập trung ở khu vực ven biển, trung du sau thời gian tới thì mưa có khả năng diễn ra ở vùng núi phía Bắc các tỉnh miền Trung. Với phân bố mưa như vậy thì tình trạng ngập úng tiếp tục duy trì ở các tỉnh miền Trung. Ngoài ra, với quá trình mưa lớn thì khu vực vùng núi có khả năng xảy ra lũ quét, sạt lở đất là thiên tai cần lưu ý.

Báo cáo ban đầu về thiệt hại do mưa lũ ở miền Trung trong những ngày qua, mưa lũ tại Hà Tĩnh đã khiến một cháu sinh năm 2010 bị nước cuốn trôi và một người chết tại Thừa Thiên Huế khi đi đánh cá chiều 13/10. Địa phương đang xác minh nguyên nhân. hơn 1.500 nhà bị ngập, riêng Đà Nẵng có đến hơn 1.400 nhà ngập trong nước lũ với độ sâu 0,3-0,5m. Một số nơi ngập sâu 1-1,5m như phường Thanh Khê Tây, quận Thanh Khê, tuyến đường Thăng Long - Hòa Thọ Tây, quận Cẩm Lệ, Mỹ Lộc, huyện Hòa Vang. Trước diễn biến mưa lớn gây ngập lụt nghiêm trọng, các đơn vị chức năng ở Đà Nẵng và Thừa Thiên Huế đã sơ tán 3.910 người.

Theo Cục Thủy lợi (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), hiện nhiều hồ chứa thủy lợi khu vực Trung Bộ ở mức cao. Do đó, các địa phương, đơn vị cần điều chỉnh mực nước hồ bảo đảm tuyệt đối an toàn công trình và không xả lũ bất thường gây mất an toàn cho vùng hạ du.

Đến 17h ngày 14/10, lượng nước trữ trong hồ chứa tại khu vực Bắc Trung Bộ đạt trung bình khoảng 39 - 89% dung tích thiết kế. Đến 17h ngày 14/10, lượng nước trữ trong hồ chứa tại khu vực Bắc Trung Bộ đạt trung bình khoảng 39 - 89% dung tích thiết kế. Cụ thể, các hồ chứa tại Thanh Hóa đạt 89% dung tích thiết kế, Nghệ An 82%, Hà Tĩnh 80%, Quảng Bình 52%, Quảng Trị 39%, Thừa Thiên - Huế 78%.

Hiện một số hồ đang xả tràn như: hồ Vực Mấu (Nghệ An) với lưu lượng xả 21 m3/s; hồ Tả Trạch (Thừa Thiên - Huế) lưu lượng xả 75 m3/s (qua phát điện).Hồ Cửa Đạt lúc 17h ngày 14/10 đạt 91% dung tích thiết kế. Hiện nay, mực nước hồ Cửa Đạt là 106,85m/110m, hồ còn 478,14 triệu m3 để trữ lũ. Cục Thủy lợi kiến nghị hồ vận hành theo Quy trình vận hành liên hồ chứa sông Mã.

Hồ Ngàn Trươi đạt 47% dung tích thiết kế. Hiện nay, mực nước hồ Ngàn Trươi là 40,27m/52m, hồ còn 412,97 triệu m3 để trữ lũ. Dự báo trong tuần tới, vùng lòng hồ có mưa nhỏ. Hồ Tả Trạch đạt 35% dung tích thiết kế. Hiện nay, mực nước hồ Tả Trạch là 31,27m/45m, hồ còn 582,41 triệu m3 để trữ lũ. Dự báo trong 24h tới vùng lòng hồ không có mưa lớn. Cục Thủy lợi kiến nghị hồ Ngàn Trươi và hồ Tả Trạch vận hành hồ theo quy trình.

Nhiều hồ chứa thủy lợi khu vực Trung Bộ ở mức cao. Nước lũ ở các sông dâng cao. 

Cục Thủy lợi đề nghị các địa phương theo dõi diễn biến mực nước và hiện trạng công trình, đặc biệt lưu ý tới các hồ chứa nước xung yếu, hồ chứa có cửa van, hạ du đông dân cư sinh sống khi có mưa trên lưu vực hồ chứa. Đối với công trình đang thi công phải có phương án thi công phù hợp, đảm bảo không để xảy ra sự cố, tuyệt đối không triển khai các hạng mục không đáp ứng tiến độ thi công vượt lũ.

Các đơn vị thực hiện vận hành các hồ chứa nước theo đúng quy trình vận hành được phê duyệt. Các hồ chứa có cửa van xả lũ thực hiện điều chỉnh mực nước hồ bảo đảm tuyệt đối an toàn công trình và không xả lũ bất thường gây mất an toàn cho vùng hạ du; đồng thời thực hiện tích nước hợp lý đối với các hồ chứa đang có dung tích trữ thấp.

Trước tình hình mưa lớn còn kéo dài, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố phải tổ chức rà soát, chủ động sơ tán ngay những hộ dân ở khu vực nguy hiểm, nhất là các hộ dân ở khu vực có nguy cơ cao xảy ra sạt lở đất, lũ quét, ngập sâu đến nơi an toàn; có phương án hỗ trợ chỗ ở tạm, lương thực, nhu yếu phẩm cho người dân phải sơ tán, bảo đảm ổn định đời sống cho người dân.

Cùng với đó, tổ chức lực lượng canh gác, kiểm soát chặt chẽ người và phương tiện qua các ngầm, tràn, khu vực ngập sâu, nước chảy xiết, đã xảy ra sạt lở hoặc có nguy cơ xảy ra sạt lở, kiên quyết không cho người và phương tiện qua lại nếu không bảo đảm an toàn; chủ động chỉ đạo triển khai công tác đảm bảo an toàn cho giáo viên, học sinh, cơ sở giáo dục tại các khu vực xảy ra ngập lụt.

Chủ động triển khai công tác đảm bảo an toàn đê điều, hồ đập theo cấp báo động, nhất là các công trình xung yếu, đang thi công, hạn chế tối đa thiệt hại. Tổ chức tuyên truyền, vận động, hướng dẫn Nhân dân chủ động thực hiện các biện pháp bảo đảm an toàn, hạn chế thiệt hại khi xảy ra mưa lũ, ngập lụt; đồng thời hướng dẫn người dân tại các khu vực thường xuyên bị tác động của thiên tai dự trữ lương thực, nhu yếu phẩm để chủ động đề phòng mưa lũ, ngập lụt, sạt lở đất gây chia cắt cục bộ, kéo dài nhiều ngày. Các địa phương phải chủ động bố trí lực lượng, phương tiện tại khu vực trọng điểm để kịp thời tổ chức hỗ trợ người dân sơ tán và cứu hộ, cứu nạn khi có tình huống xảy ra. Các Bộ, ngành căn cứ chức năng nhiệm vụ, phối hợp trong ứng phó với mưa lũ.

Mạnh Dũng