Mở rộng xuất khẩu gắn với ổn định thị trường gạo trong nước

TMO - Theo Bộ Công Thương thời gian tới cần hoàn thiện chính sách và mở rộng thị trường xuất khẩu gạo; ổn định thị trường trong nước, bảo đảm lợi ích của nông dân và người tiêu dùng...  

Triển khai chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Công điện số 160/CĐ-TTg về thúc đẩy sản xuất, xuất khẩu và ổn định thị trường gạo. Đồng thời, bảo đảm hoạt động sản xuất, kinh doanh, xuất khẩu gạo minh bạch, lành mạnh, phản ứng linh hoạt, kịp thời trước biến động, hướng tới phát triển ngành lúa gạo bền vững, hiệu quả, Bộ Công Thương giao Vụ Chính sách thương mại đa biên nghiên cứu, bổ sung mặt hàng gạo vào lộ trình nghiên cứu ngành hàng thực hiện trong giai đoạn năm 2026 (giai đoạn đầu tiên) của Đề án Hệ sinh thái hỗ trợ doanh nghiệp tận dụng các Hiệp định thương mại tự  do (FTA).

Thúc đẩy đàm phán với Liên minh châu Âu (EU) và Vương quốc Anh nhằm sửa đổi danh sách các loại gạo thơm được hưởng hạn ngạch thuế quan theo Hiệp định thương mại Việt Nam - EU (EVFTA) và Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - Vương quốc Anh (UKVFTA), cũng như tận dụng lượng hạn ngạch bổ sung trong khuôn khổ Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) đến năm 2030.

Vụ Phát triển thị trường nước ngoài chịu trách nhiệm chỉ đạo hệ thống Thương vụ Việt Nam tại các nước nắm bắt, đánh giá kịp thời các cảnh báo, thay đổi chính sách nhập khẩu gạo của nước sở tại để thông tin về trong nước, phục vụ điều tiết sản xuất, kinh doanh, xuất khẩu gạo. Bên cạnh đó, rà soát việc ký kết các biên bản ghi nhớ về thương mại gạo, phối hợp đề xuất nội dung ký kết với các quốc gia và vùng lãnh thổ tiềm năng nhằm mở rộng thị trường xuất khẩu.

Cục Xúc tiến thương mại được giao phối hợp với các đơn vị liên quan đẩy mạnh hoạt động quảng bá, giới thiệu gạo Việt Nam đến hệ thống phân phối trong và ngoài nước. Cùng đó, xem xét, bố trí nguồn kinh phí từ Chương trình quốc gia về xúc tiến thương mại để triển khai hoạt động xúc tiến đối với mặt hàng gạo, kết hợp giữa hình thức truyền thống và trực tuyến. Mặt khác, phổ biến thông tin, hỗ trợ Hiệp hội Lương thực Việt Nam và các tổ chức liên quan xây dựng đề án xúc tiến thương mại cấp quốc gia, ứng dụng mạnh mẽ công nghệ, chuyển đổi số để duy trì, củng cố thị trường truyền thống và khai thác thị trường mới.

Bên cạnh việc mở rộng thị trường xuất khẩu thì ổn định thị trường gạo trong nước là mục tiêu quan trọng được nhấn mạnh triển khai (Ảnh minh họa). 

Cục Xuất nhập khẩu tiếp tục chủ trì triển khai các nhiệm vụ trong “Chiến lược phát triển thị trường xuất khẩu gạo Việt Nam đến năm 2030” đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Đồng thời, cơ quan này phối hợp với các đơn vị xây dựng nghị định thay thế Nghị định 107/2018/NĐ-CP quy định về điều kiện kinh doanh và giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh xuất khẩu gạo và Nghị định 01/2025/NĐ-CP về sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 107/2018/NĐ-CP theo chỉ đạo của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ.

Ngoài ra, theo dõi sát diễn biến thị trường gạo thế giới, động thái chính sách của các nước, để kịp thời báo cáo và thông tin cho các ngành, hiệp hội và thương nhân, bảo đảm hoạt động xuất khẩu phù hợp, hiệu quả. Cùng đó, phối hợp tổ chức các hoạt động xúc tiến thương mại, tập trung khai thác các thị trường có yêu cầu cao như EU, Hàn Quốc, Hoa Kỳ, khu vực Bắc Mỹ...qua đó đa dạng hóa thị trường, giảm dần phụ thuộc vào các quốc gia nhập khẩu truyền thống. 

Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước có nhiệm vụ theo dõi sát diễn biến, chỉ đạo các địa phương kịp thời đề xuất biện pháp thúc đẩy tiêu thụ lúa gạo, tránh tình trạng ép giá, cạnh tranh không lành mạnh. Đồng thời, tiếp tục triển khai chương trình đưa gạo vào hệ thống bán buôn, bán lẻ trong nước, gắn với Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”. Đặc biệt, việc kiểm tra, kiểm soát thị trường cũng được tăng cường, nhằm ngăn chặn các hành vi gian lận thương mại, buôn lậu, sản xuất, kinh doanh gạo kém chất lượng, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia và Cục Phòng vệ thương mại phối hợp với các cơ quan chức năng để kiểm soát chặt chẽ hoạt động sản xuất, kinh doanh, xuất khẩu gạo thực hiện đúng quy định của pháp luật về cạnh tranh và phòng vệ thương mại. Đồng thời, Vụ Pháp chế sẽ tiếp tục phối hợp với Cục Xuất nhập khẩu trong quá trình xây dựng Nghị định thay thế Nghị định 107/2018/NĐ-CP và 01/2025/NĐ-CP, bảo đảm khung pháp lý cho xuất khẩu gạo phù hợp với tình hình mới.

Ngoài ra, Bộ trưởng Bộ Công Thương cũng đề nghị Sở Công Thương các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chỉ đạo lực lượng quản lý thị trường tại địa phương theo dõi sát tình hình thị trường, kịp thời đề xuất các biện pháp thúc đẩy tiêu thụ lúa gạo trong nước, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, ứng phó kịp thời với những biến động bất thường, tránh tình trạng ép giá, cạnh tranh không lành mạnh nhằm ổn định thị trường nội địa.

Phối hợp với Sở Nông nghiệp và Môi trường địa phương tổ chức sản xuất theo nhu cầu thị trường, tuyên truyền người nông dân sử dụng giống lúa chất lượng và có giá trị cao, các giống lúa đặc sản, giảm sử dụng giống lúa chất lượng thấp, giảm áp lực tiêu thụ thóc, gạo hàng hóa; hỗ trợ doanh nghiệp trong thu mua, vận chuyển lúa gạo hàng hóa đảm bảo chất lượng lúa gạo hàng hóa.

Hiệp hội Lương thực Việt Nam và Hiệp hội ngành hàng Lúa gạo Việt Nam quán triệt đến hội viên Hiệp hội nghiêm túc thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, quy định tại Nghị định số 107/2018/NĐ-CP và Nghị định số 01/2025/NĐ-CP và các văn bản chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công Thương về thực hiện quy định về kinh doanh xuất khẩu gạo; đồng thời, chấp hành tốt các quy định, cơ chế chính sách của nước nhập khẩu để không xảy ra những sự cố đáng tiếc trong các hoạt động xuất khẩu gạo vào các thị trường.

Tiếp tục duy trì, cập nhật thông tin về tình hình cung cầu gạo, thị trường gạo trong nước và thế giới, giá cả và dự báo thương mại gạo, thông tin về xuất khẩu và tiêu thụ thóc, gạo trên trang điện tử của Hiệp hội, cung cấp thông tin hỗ trợ doanh nghiệp hội viên trong các hoạt động xuất khẩu gạo vào các thị trường nhất là các thị trường tiềm năng, thị trường đang có những thay đổi bất thường cho các doanh nghiệp hội viên. 

Các thương nhân kinh doanh xuất khẩu gạo nghiêm túc thực hiện trách nhiệm về: mua thóc, gạo hàng hóa xuất khẩu; đảm bảo chất lượng thóc, gạo hàng hóa xuất khẩu; dự trữ lưu thông; chế độ báo cáo; phát triển thị trường theo quy định tại Nghị định số 107/2018/NĐ-CP và Nghị định số 01/2025/NĐ-CP; Bên cạnh đó, tiếp tục đẩy mạnh mua vào, tạm trữ lúa gạo để chuẩn bị cho các hợp đồng đã ký, đồng thời chuẩn bị sẵn sàng cung cấp khi các đối tác nhập khẩu mua lại.

Chủ động theo dõi tình hình thương mại gạo thế giới, động thái của các nước xuất khẩu, nhu cầu tiêu thụ của các nước nhập khẩu, kịp thời điều chỉnh kế hoạch sản xuất, kinh doanh phù hợp để tiếp tục khai thác tốt các thị trường truyền thống, đồng thời đẩy mạnh tìm kiếm và tiếp cận, khai thác các thị trường mới còn nhiều tiềm năng (châu Phi, Bangladesh, Senegal, Trung Đông, Trung Quốc, Tây Á, Nam Á …) nhất là các thị trường mà Chính phủ và các Bộ, ngành chức năng đã ký kết hợp tác về thương mại gạo.

Xây dựng kế hoạch cụ thể từng bước nâng cao năng lực sản xuất, kinh doanh; xây dựng, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, nhân viên làm nghiệp vụ xuất nhập khẩu, công tác thị trường, marketing theo hướng chuyên nghiệp; chú trọng đào tạo, bồi dưỡng nâng cao kỹ năng nắm bắt, khai thác thông tin thị trường, đàm phán, ký kết hợp đồng, xử lý tranh chấp thương mại.../.

Thu Thủy