Long An chủ động các giải pháp phòng, chống sạt lở bờ sông

TMO - Tình trạng sạt lở bờ sông trên địa bàn tỉnh Long An ngày càng diễn ra nghiêm trọng, ảnh hưởng đến tính mạng, tài sản của Nhà nước và nhân dân ở nhiều khu vực. Địa phương này đang đẩy mạnh thông tin, truyền thông, nâng cao năng lực cộng đồng, sẵn sàng các phương án ứng phó với tình trạng trên.

Theo các chuyên gia nhận định, hiện tượng sạt lở bờ sông, bờ biển một phần do tác động của thiên tai như bão, áp thấp nhiệt đới, mưa lũ, triều cường, sóng biển, kết cấu và sự vận động tự nhiên của địa chất, địa mạo ven sông, ven biển. Các hoạt động nhân sinh như lấn chiếm, vi phạm, xây dựng công trình không tuân thủ quy hoạch; khai thác cát, sỏi quá mức trên sông làm suy giảm lượng bùn cát về hạ lưu, cộng với tình hình biến đổi khí hậu làm gia tăng cường độ thiên tai gây sụt lún, xói lở, bồi lấp.

Trên địa bàn tỉnh Long An thời gian qua đã xảy ra 4 điểm sạt lở đất nguy hiểm và đặc biệt nghiêm trọng tại các huyện Tân Thạnh, Thạnh Hóa, Cần Giuộc, Tân Trụ. Sạt lở đe dọa đến an toàn của những hộ dân sinh sống trong khu vực và làm ảnh hưởng đến kết cấu hạ tầng giao thông. Trong năm 2022, trên địa bàn tỉnh Long An xảy ra nhiều trường hợp sạt lở, sụt lún đất lớn, nhỏ; trong đó đã xảy ra 4 vụ sạt lở, sụt lún nghiêm trọng với tổng chiều dài sạt lở khoảng 697m. 

Trong khi đó, từ đầu năm 2023 đến nay, tình trạng sạt lở đất đã xảy ra trên địa bàn các huyện Tân Thạnh, Thạnh Hóa, Cần Giuộc, Tân Trụ. Huyện Tân Thạnh có 1 điểm sạt lở nguy hiểm tại Ngã tư bờ Đông kênh Cà Nhíp và bờ Bắc kênh Tân Hòa, chiều dài sạt lở khoảng 205m, lấn sâu vào phía mái taluy của tuyến đường bờ đông Kênh Cà Nhíp và đường bờ Bắc kênh Tân Hòa từ 3-5m, chiều sâu từ mặt đất đến đáy kênh khoảng 7m.

Tình trạng sạt lở nghiêm trọng đã làm gãy đổ 15m đường bê tông, 45m hàng rào, 20m tường rào và cổng rào tại xã Thủy Đông, huyện Thạnh Hóa. 

Huyện Cần Giuộc có 1 điểm sạt lở đặc biệt nghiêm trọng. Vị trí sạt lở nằm trên bờ sông Cần Giuộc (Đường tỉnh 826C), xã Phước Lại, cách bến đò Tân Thanh khoảng 500m, thuộc lý trình từ Km6+600 -Km6+670. Chiều dài sạt lở khoảng 100m, tại đây xuất hiện nhiều vết nứt, từ lề đường sát nhà dân và lan ra giữa đường nhựa Đường tỉnh 826C. Ngoài những điểm sạt lở trên, gần đây trong 2 ngày 09/5 và 19/5/2023, đã xảy ra sạt lở thuộc khu vực bờ sông Vàm Cỏ Tây, ấp Bến Kè, Nước Trong, Voi Đình, xã Thuỷ Đông, huyện Thạnh Hóa. Tổng chiều dài sạt lở khoảng 50m, đất sạt lở và lún sâu từ mặt đất hiện trạng xuống đáy sông khoảng 4 - 6m (dạng hàm ếch), chiều rộng sạt lở sâu vào phía bờ khoảng12-13m. Trong khu vực sạt lở còn xuất hiện nhiều vết nứt rộng từ 2-10cm, phạm vi xuất hiện vết nứt có chiều dài khoảng 160m và có khả năng tiếp tục xảy ra sạt lở. Vụ sạt lở làm sụp đổ 15m đường bê tông, 65m tường rào và cổng rào, ước kinh phí thiệt hại khoảng 1,1 tỷ đồng.

Điểm sạt lở nguy hiểm xảy ra gần đây nhất là khoảng 3 giờ ngày 23/5 tại khu vực bờ sông Vàm Cỏ Tây thuộc ấp Bình Hòa, xã Đức Tân (huyện Tân Trụ) với chiều dài khoảng 50m, bề rộng từ điểm sạt lở đến mép đất nhà dân khoảng 10m, độ sâu từ 6-8m. Sạt lở đã làm cuốn trôi xuống sông một cây dừa và một ao cá. Hiện người dân đã gia cố tạm thời bằng bẹ dừa nước và cây tràm để ngăn sạt lở. 

Nguyên nhân sạt lở được ngành chức năng tỉnh xác định là do tác động của dòng chảy, phương tiện thủy có trọng tải lớn lưu thông với mật độ dày; việc neo đậu tàu thuyền sai quy định; các công trình nhà ở, kho bãi vật liệu xây dựng lấn chiếm lòng dẫn trên các tuyến sông, kênh, rạch làm gia tăng tải trọng trên nền đất yếu.

Theo nhận định của Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn tỉnh, tại Long An còn rất nhiều khu vực, điểm sạt lở đặc biệt nguy hiểm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống của người dân. Để có đủ nguồn lực tiếp tục thực hiện các dự án phòng chống, xử lý sạt lở trong năm 2023 và những năm tiếp theo, Văn phòng Thường trực Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn Long An đề xuất Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai và Tìm  kiếm cứu nạn tỉnh kiến nghị các bộ, ngành Trung ương xem xét, trình Thủ tướng Chính phủ bố trí ngân sách khoảng 1.400 tỉ đồng từ nguồn vốn đầu tư công trung hạn giai đoạn 2023-2025. 

Ngành chức năng tỉnh nhận định, tác động của dòng chảy và phương tiện thủy có trọng tải lớn lưu thông với mật độ dày là nguyên nhân làm gia tăng tình trạng sạt lở trên địa bàn. Ảnh: LĐ. 

Qua đó, Long An thực hiện 8 dự án phòng, chống sạt lở cấp bách như kè sông Bảo Định (đoạn từ đường Võ Văn Môn đến Ranh Tiền Giang), Phường 7, xã An Vĩnh Ngãi, thành phố Tân An chiều dài 5.354m; kè chống sạt lở bờ sông Vàm Cỏ Tây khu vực khu phố Bình Hòa, thị trấn Tân Trụ, huyện Tân Trụ chiều dài 1.100m. Dự án kè chống sạt lở bờ kênh Dương Văn Dương, ấp 1-4, xã Thủy Tây, huyện Thạnh Hóa. Dự án kè chống sạt lở bờ kênh Dương Văn Dương (đoạn từ cầu treo Hậu Thạnh Đông đến ranh Trung tâm Nông sản Hậu Thạnh Đông), chiều dài sạt lở 400m.

Dự án phòng, chống sạt lở bờ sông Cần Giuộc cặp Đường tỉnh 826C từ bến phà Cần Giuộc (phía bờ Phước Lại) hướng về xã Phước Vĩnh Tây, chiều dài 300m. Dự án Kè xử lý sạt lở khu vực Ngã 3 Xóm Câu (Ngã 3 sông Hàn - sông Giồng), ấp Mương Chài, xã Phước Lại tại đoạn cuối đê Bà Kiểu - Mương Chài, huyện Cần Giuộc, chiều dài 480m. Dự án Kè bảo vệ bờ sông Vàm Cỏ Tây (từ Trung tâm Bảo vệ sức khỏe đến kênh Vành Đai), TP.Tân An, chiều dài khoảng 1.000m,...

Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn tỉnh phối hợp, theo dõi chặt chẽ diễn biến sạt lở, sụp lún có thể xảy ra; huy động lực lượng tuần tra, kiểm tra để sớm phát hiện các sự cố tại khu vực xung yếu, nguy hiểm có nguy cơ cao về sạt lở, sụp lún đất và có kế hoạch để triển khai di dời, gia cố, xử lý kịp thời; thường xuyên thông tin, tuyên truyền phổ biến rộng rãi về tình hình thời tiết, triều cường, mưa lũ, sạt lở đất, để nhân dân nâng cao nhận thức trong việc bảo vệ công trình thủy lợi và năng lực phòng ngừa, ứng phó thiên tai.

Bên cạnh đó, Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn phối hợp với chính quyền địa phương thường xuyên vận động, hướng dẫn người dân và phương tiện không đi vào những khu vực đang có diễn biến sạt lở hoặc có nguy cơ cao xảy ra sạt lở để đảm bảo an toàn cho người và phương tiện; khuyến cáo người dân không xây dựng công trình, nhà ở trong vùng sạt lở, sát bờ sông, kênh, rạch để hạn chế nguy cơ sạt lở xảy ra trong mùa mưa lũ. Các đơn vị liên quan tổ chức khoanh vùng, cắm biển cảnh báo nguy hiểm, di dời các hộ dân đang sống ở những khu vực bị ảnh hưởng sạt lở đến khu vực an toàn.

Nhằm giảm thiểu thiệt hại, chính quyền các cấp, đặc biệt là cấp cơ sở đã chuẩn bị sẵn sàng hành động theo phương châm “4 tại chỗ” (lực lượng tại chỗ, hậu cần tại chỗ, phương tiện tại chỗ, chỉ huy tại chỗ) để bảo vệ an toàn tính mạng và tài sản của người dân. Tại các khu vực xảy ra sạt lở, lãnh đạo các địa phương đã chủ động xuống hiện trường chỉ đạo lực lượng cứu hộ nhanh chóng làm rào chắn để người dân không qua lại khu vực nguy hiểm; giăng dây cảnh báo nguy hiểm tại khu vực sạt lở và có nguy cơ sạt lở; tổ chức hướng dẫn và tạo lối đi tạm, an toàn cho người dân tại địa phương.

Để tăng cường chất lượng bản tin cảnh báo sạt lở đất, Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia cho biết bước đầu, trung tâm đã có các giải pháp như tăng cường độ phân giải trong bản đồ dự báo mưa định lượng lên 1-3km, sử dụng đồng hóa nhiều nguồn dữ liệu tạo bản đồ mưa như dữ liệu quan trắc, radar, mô hình số.

Tổng cục Khí tượng Thủy văn sẽ tăng cường cảnh báo sớm sạt lở đất, lũ bùn đá, lũ quét thông qua việc áp dụng công nghệ đồng hóa dữ liệu cảnh báo mưa, dông, hạn cực ngắn cho khu vực miền núi. Tổng cục xác định ngưỡng mưa gây sạt lở, lũ quét cho khu vực miền núi, khu vực trọng điểm xảy ra sạt lở, lũ quét...; nghiên cứu ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo, xây dựng hệ thống cảnh báo tác động và cảnh báo rủi ro do sạt lở đất.

Chiến lược Quốc gia về phòng, chống thiên tai đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 379/QĐ-TTg ngày 17/3/2021 đề cập đến các giải pháp quan trọng phòng, chống sạt lở bờ sông, xói lở bờ biển nói chung và vùng ĐBSCL nói riêng là cần tăng cường quản lý nhà ở ven sông, ven biển làm gia tăng nguy cơ sạt lở, đồng thời từng bước di dời nhà ở, công trình xây dựng trái phép bảo đảm ổn định lâu dài.

Cùng với đó, quản lý việc khai thác cát, khai thác nước ngầm; tổ chức xây dựng công trình chỉnh trị và công trình bảo vệ bờ sông, bờ biển; ứng dụng khoa học công nghệ, trong đó có việc nghiên cứu vật liệu mới để thay thế cát, hoàn thiện tiêu chuẩn, quy chuẩn phòng, chống sạt lở; tổ chức trồng, bảo vệ rừng phòng hộ ven biển; tăng cường hợp tác quản lý nguồn nước và xây dựng hồ chứa thượng nguồn đối với các quốc gia thượng nguồn sông Mekong.

Đức Lê