Lai Châu: Kiểm soát chặt chẽ, không để xảy ra sự cố môi trường mùa mưa bão

TMO - Tỉnh Lai Châu yêu cầu các địa phương lập phương án, chuẩn bị đầy đủ các nguồn lực (nhân lực, trang thiết bị, vật tư, hóa chất và kinh phí dự phòng...) phục vụ công tác ứng phó, khắc phục hậu quả ô nhiễm môi trường sau mưa lũ, bão, thiên tai.

Với địa hình đồi núi chia cắt mạnh, dân cư phân bố không đồng đều, nhiều hộ dân vẫn sinh sống ở những khu vực ven sông, suối hoặc có nguy cơ sạt lở cao, Lai Châu là một trong những địa phương chịu ảnh hưởng lớn từ thiên tai.

Theo số liệu thống kê, trong năm 2024, trên địa bàn tỉnh Lai Châu xảy ra 2 đợt rét đậm, rét hại; 11 đợt mưa đá, dông, lốc, mưa lớn. Hậu quả làm 5 người chết, 2 người bị thương, 934 nhà bị hư hỏng, hơn 756,26ha cây trồng các loại bị gãy, dập. Không chỉ vậy, thiên tai còn khiến hàng loạt công trình dân sinh trên địa bàn tỉnh bị hư hại nặng nề: 45 công trình thủy lợi, 2 công trình cấp nước sinh hoạt, 7 điểm trường, 2 trụ sở cơ quan sụt lún, tốc mái… Tổng thiệt hại lên đến hơn 106 tỷ đồng.

Từ đầu năm 2025 đến nay, trên địa bàn tỉnh Lai Châu cũng đã xảy ra 1 đợt rét đậm, rét hại; 7 đợt mưa lớn, dông, lốc, 1 sự cố sạt lở đất, đá. Hậu quả làm 7 người chết, 6 người bị thương, 673 ngôi nhà bị ảnh hưởng, 214,75ha cây trồng các loại bị thiệt hại, hơn 1.070m kênh mương bị vùi lấp; 2 trụ sở công an, 5 điểm trường bị ảnh hưởng... Tổng thiệt hại ước tính hơn 23 tỷ đồng.

Thiên tai trong đó có sạt lở đất, lũ quét gây thiệt hại nghiêm trọng tại nhiều địa phương trên địa bàn tỉnh. Ảnh minh họa. 

Dự báo thời gian tới, thời tiết có thể diễn biến phức tạp, cùng với việc nâng cao năng lực ứng phó với thiên tai, tỉnh Lai Châu đặc biệt chú trọng đến công tác phòng ngừa, ứng phó sự cố môi trường mùa mưa bão.

Để kịp thời chủ động phòng ngừa, ứng phó các sự cố môi trường và nguy cơ ô nhiễm môi trường có thể xảy ra do ảnh hưởng từ các biến động của thời tiết, đặc biệt là vào  thời điểm mùa mưa bão năm 2025 và đáp ứng các yêu cầu về bảo vệ môi trường được quy định tại Luật Bảo vệ môi trường năm 2020; Quyết định số 146/QĐ-TTg ngày 23/02/2023 của Thủ tướng Chính phủ ban hành kế hoạch quốc gia ứng phó sự cố chất thải giai đoạn 2023-2030; Quyết định số 11/2025/QĐ- TTg ngày 23/4/2025 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Quy chế ứng phó sự cố chất thải...

Ban Chỉ huy Phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn tỉnh chỉ đạo xây dựng kế hoạch bảo quản, bảo dưỡng, sửa chữa, khắc phục phương tiện, trang thiết bị ứng phó nhằm kịp thời khắc phục những hỏng hóc bất thường để đảm bảo trong trạng thái sẵn sàng ứng phó, đồng thời tham mưu cho Ủy ban nhân dân tỉnh xây dựng kế hoạch nâng cao năng lực đầu tư, mua sắm bổ sung, tăng cường các phương tiện, trang thiết bị, đào tạo nhân lực của tỉnh cho những năm tiếp theo, nhằm đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ khi có các sự cố môi trường xảy ra trên địa bàn tỉnh và chỉ đạo các đơn vị thuộc quyền mua sắm phương tiện, trang thiết bị theo quy định.  

Tham mưu cho Ủy ban nhân dân tỉnh chỉ đạo các sở, ban, ngành, cơ quan, đơn vị, các tổ chức, cá nhân và Nhân dân phối hợp triển khai thực hiện có hiệu quả công tác ứng phó các sự cố môi trường trên địa bàn tỉnh. Phối hợp với Ban Chỉ huy Phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn các huyện, thành phố thực hiện công tác kiểm tra, đánh giá thiệt hại khi có thiên tai xảy ra hoặc theo đề nghị của các sở, ngành, các địa phương.

Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Chủ động xây dựng và thực hiện phương án điều động lực lượng, phương tiện, phối hợp hiệp đồng với các đơn vị liên quan tham gia công tác cứu nạn, cứu hộ và ứng phó, khắc phục hậu quả khi xảy ra sự cố môi trường theo chức năng, nhiệm vụ được giao. hỉ đạo Ban Chỉ huy khu vực phòng thủ, lực lượng dân quân tự vệ phối hợp với cấp ủy, chính quyền địa phương và Công an triển khai lực lượng bảo vệ hiện trường, bảo đảm an ninh trật tự; triển khai lực lượng, phương tiện tham gia ứng phó sự cố môi trường trên địa bàn tỉnh.

Sở Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với các sở, ban, ngành, địa phương và các đơn vị có liên quan tổ chức kiểm tra, đánh giá chất lượng các công trình đê điều, hồ chứa thủy lợi, nước sinh hoạt nông thôn, gia cố, tu sửa các công trình trước mùa mưa lũ; phát hiện và xử lý, khắc phục kịp thời các sự cố đảm bảo an toàn, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ phòng, chống thiên tai. Xây dựng, tổ chức thực hiện phương án chống ngập, chống hạn, phương án khắc phục hậu quả thiên tai, khôi phục sản xuất nông nghiệp.

Đối với các công trình đang thi công, chỉ đạo các đơn vị đẩy nhanh tiến độ thi công và có biện pháp đảm bảo an toàn cho công trình trong mùa mưa lũ. Chủ trì, phối hợp với các sở, ban, ngành, địa phương và các đơn vị có liên quan thường xuyên thực hiện kiểm tra, hướng dẫn, đôn đốc các cơ sở sản xuất, kinh doanh hoạt động có nguy cơ xảy ra sự cố chất thải thực hiện nghiêm các quy định về bảo vệ môi trường và phòng ngừa, ứng phó sự cố môi trường, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm.

Chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan lập kế hoạch, tổ chức tăng cường kiểm tra, tuần tra hoạt động xây dựng, khai thác tài nguyên trên các sông suối để có biện pháp chấn chỉnh, kiên quyết xử lý các trường hợp lấn chiếm, khai thác không phép, trái phép gây sạt lở bờ sông, cản trở dòng chảy. phối hợp với các cơ quan liên quan tổ chức quan trắc, đánh giá mức độ ô nhiễm, suy thoái đối với môi trường nước tại các khu vực nuôi trồng thủy sản sau khi xảy ra sự cố môi trường và các khu vực bị ảnh hưởng làm cơ sở xác định thiệt hại đối với môi trường.

Phối hợp với Ủy ban nhân dân cấp xã và các đơn vị liên quan tiến hành kiểm tra, rà soát các khu vực có nguy cơ cao xảy ra thiên tai, tổ chức sơ tán, di dời các hộ dân ra khỏi vùng thiên tai đến nơi ở an toàn. Tổ chức cảnh báo các khu vực có nguy cơ sạt lở, lũ quét... Tổ chức kiểm tra các công trình thủy lợi, hồ chứa nước thủy lợi trước, trong và sau mùa mưa lũ. Theo dõi chặt chẽ diễn biến thời tiết, hạn hán, mưa, bão, lũ quét, lũ ống, phối hợp với các địa phương rà soát quy hoạch để chủ động điều chỉnh bố trí cây trồng vật nuôi phù hợp với khả năng cung cấp nước của từng vùng, từng địa phương;

Chỉ đạo Công ty TNHH MTV quản lý thủy nông Lai Châu và các tổ chức, cá nhân có liên quan kiểm tra, rà soát, tiến hành gia cố bờ hồ, đập chứa, các công trình thủy lợi, các khu vực nuôi trồng thủy sản; xây dựng phương án, sẵn sàng bố trí các nguồn lực ứng phó khi có sự cố xảy ra; hướng dẫn các địa phương, cơ sở chăn nuôi xử lý, tiêu hủy gia súc, gia cầm, động vật chết do bão, lũ lụt đảm bảo đúng quy định về phòng, chống dịch bệnh. 

Phối hợp với Đài Khí tượng Thủy văn tỉnh theo dõi, đánh giá việc khai thác, sử dụng tin dự báo, cảnh báo thiên tai, khí tượng thủy văn phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, phòng, chống thiên tai trên địa bàn; cập nhật thông tin tình hình thời tiết và thủy văn hàng ngày, thông tin thời tiết thủy văn 10 ngày và thông tin cảnh báo khí tượng, thủy văn nguy hiểm trên địa bàn tỉnh.

Trước dự báo về tình hình mưa lũ, các địa phương chủ động phương án sẵn sàng ứng phó, khắc phục nhanh chóng sự cố môi trường. Ảnh minh họa.

Sở Xây dựng phối hợp với Công an tỉnh và các đơn vị liên quan tổ chức phân luồng bảo đảm an toàn giao thông đường thủy nội địa, chống va trôi, va đập các tàu, thuyền khi đi qua khu vực xảy ra sự cố; thiết lập các biển cảnh báo, thông báo không cho các đối tượng khác xâm nhập vào khu vực sự cố. Sẵn sàng lực lượng, phương tiện do đơn vị mình quản lý tham gia cứu hộ, cứu nạn, ứng phó sự cố môi trường, đồng thời phối hợp với các cơ quan liên quan giám sát hoạt động cứu hộ, cứu nạn, ứng phó sự cố môi trường trên sông khi có yêu cầu của tỉnh.

Sở Công Thương tham mưu công tác tổ chức tập huấn, huấn luyện, diễn tập ứng phó, khắc phục hậu quả sự cố tràn dầu; tuyên truyền, nâng cao nhận thức cộng đồng để chủ động phòng tránh và ứng phó kịp thời. Sẵn sàng lực lượng, phương tiện do đơn vị mình quản lý tham gia cứu hộ, cứu nạn, ứng phó sự cố môi trường, đồng thời phối hợp với các cơ quan liên quan giám sát hoạt động cứu hộ, cứu nạn, ứng phó sự cố môi trường do tràn dầu, hóa chất khi có yêu cầu của tỉnh.

Trên cơ sở đề xuất của Sở Nông nghiệp và Môi trường và khả năng cân đối ngân sách tỉnh, Sở Tài chính tổng hợp, tham mưu báo cáo Ủy ban nhân dân tỉnh trình cấp có thẩm quyền bố trí kinh phí để thực hiện công tác phòng ngừa, ứng phó với sự cố môi trường trong mùa mưa bão năm 2025 đảm bảo theo đúng quy định của Luật Ngân sách nhà nước và các văn bản quy định hiện hành. Riêng đối với địa phương cấp xã chủ động sử dụng từ nguồn dự phòng ngân sách địa phương để ứng phó và khắc phục hậu quả do sự cố môi trường gây ra trong mùa mưa bão năm 2025 thuộc nhiệm vụ của địa phương.

Ủy ban nhân dân cấp huyện, Ủy ban nhân dân cấp xã: Chủ động rà soát, kiểm tra các khu vực trên địa bàn có nguy cơ xảy ra sự cố môi trường nhất là trong các mùa mưa lũ, bão, thiên tai như: Khu vực có nguy cơ bị ngập lụt; khu vực lưu chứa, xử lý các loại chất thải, hóa chất; kho thuốc bảo vệ thực vật… để có các phương án di chuyển kịp thời, không để bị ngập lụt hoặc nước cuốn trôi, đảm bảo an toàn và hiệu quả;

Lập phương án, chuẩn bị đầy đủ các nguồn lực (nhân lực, trang thiết bị, vật tư, hóa chất và kinh phí dự phòng...) phục vụ công tác ứng phó, khắc phục hậu quả ô nhiễm môi trường sau mưa lũ, bão, thiên ta Chủ động xử lý tiêu hủy xác động vật chết sau mưa lũ, bão, thiên tai bảo đảm đúng quy định; phát hiện, xử lý nghiêm các trường hợp vứt xác động vật chết xuống các dòng sông, ao, mương, bãi đất trống, bụi cây..., làm lây lan dịch bệnh, gây ô nhiễm môi trường.

Yêu cầu các cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ trên địa bàn đặc biệt là các cơ sở có nguy cơ dễ phát sinh sự cố môi trường như: Cơ sở khai thác và chế biến khoáng sản; cơ sở sản xuất phân bón; bãi lưu giữ chất thải rắn của nhà máy chế biến sắn, dong riềng; chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản, và các cơ sở khác có hồ chứa chất thải, nước thải hoặc các bãi lưu giữ chất thải... thực hiện một số nội dung sau:

Tiến hành rà soát hệ thống thoát nước mưa bề mặt để cải tạo, gia cố trước thời điểm mưa bão, đảm bảo chắc chắn, không bị sạt lở; xây dựng phương án, bố trí các nguồn lực; đầu tư công trình, trang thiết bị, phương tiện sẵn sàng ứng phó sự cố môi trường, ô nhiễm môi trường do sạt lở các hồ chứa, bãi thải gây ra; xây dựng, huấn luyện lực lượng tại chỗ cho ứng phó sự cố môi trường;

Bố trí cán bộ thường xuyên theo dõi công tác phòng ngừa, ứng phó sự cố tại cơ sở; trường hợp có xảy ra sự cố môi trường, phải kịp thời ứng phó và thông tin Ban Chỉ huy phòng chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn và Ban Chỉ huy Phòng thủ dân sự cấp huyện, Ủy ban nhân dân cấp xã nơi xảy ra sự cố, Phòng Nông nghiệp và Môi trường cấp huyện và Sở Nông nghiệp và Môi trường để hướng dẫn ứng phó sự cố, đảm bảo hạn chế tối đa ảnh hưởng tác động đến môi trường địa phương.../.

Thu Hà