Kiểm soát ô nhiễm, cải thiện chất lượng môi trường làng nghề

TMO - Trước thực trạng gia tăng ô nhiễm môi trường, nhất là các địa phương có làng nghề, cụm công nghiệp làng nghề, Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh yêu cầu các đơn vị, ngành chức năng tăng cường các biện pháp xử lý ô nhiễm môi trường tại làng nghề sản xuất ở Phong Khê, Văn Môn…  

Tỉnh Bắc Ninh hiện có 62 làng nghề, trong đó có 30 làng nghề thủ công truyền thống. Bên cạnh những đóng góp cho phát triển kinh tế xã hội, hoạt động sản xuất tại các khu vực kinh tế này cũng đang gây ra áp lực lớn cho công tác bảo vệ môi trường.

Hiện nay, địa bàn tỉnh có nhiều làng nghề đang bị ô nhiễm nghiêm trọng, ở mức "báo động đỏ" như làng nghề giấy Phong Khê, thành phố Bắc Ninh, làng nghề giấy Phú Lâm, huyện Tiên Du, làng nghề tái chế nhôm Mẫn Xá, xã Văn Môn, huyện Yên Phong… Theo Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Bắc Ninh, hầu hết các làng nghề trên địa bàn tỉnh đều chưa đáp ứng được các điều kiện về bảo vệ môi trường theo quy định, các cơ sở sản xuất trong các làng nghề cơ bản không đầu tư xây dựng các công trình xử lý đối với các loại chất thải phát sinh. 

Bên cạnh đó, công nghệ sản xuất còn lạc hậu, điều kiện cơ sở hạ tầng, trình độ và mặt bằng dân trí thấp. Những hạn chế về khả năng đầu tư, điều kiện cạnh tranh trên thị trường làm tăng mức đầu tư phát sinh và ô nhiễm môi trường. Các hộ sản xuất, kể cả các xưởng sản xuất đều được xây dựng sơ sài. Diện tích chật hẹp, hệ thống điện, nước lắp đặt tùy tiện, không an toàn. Hệ thống thu gom nước thải từ các hộ sản xuất và sinh hoạt cũng chưa được phân loại xử lý mà vẫn đổ trực tiếp ra môi trường... 

Nhiều điểm nóng về ô nhiễm môi trường làng nghề đang được Bắc Ninh đẩy mạnh giải pháp xử lý, cải thiện chất lượng môi trường. Ảnh: MC. 

Hội đồng nhân dân tỉnh đã ban hành Nghị quyết số 02/2022/NQ-HĐND ngày 30-3-2022 quy định một số chính sách đầu tư, hỗ trợ xử lý ô nhiễm môi trường khu vực nông thôn, làng nghề trên địa bàn tỉnh. Theo đó, sẽ hỗ trợ 100% kinh phí thu gom, xử lý chất thải rắn làng nghề tồn đọng từ trước đến thời điểm dự án được tỉnh phê duyệt. Nguồn kinh phí thực hiện theo phân cấp quản lý ngân sách nhà nước và nguồn xã hội hóa. Hỗ trợ đầu tư hệ thống xử lý nước thải tập trung khu vực nông thôn, làng nghề, ưu tiên đầu tư khu vực ô nhiễm môi trường nghiêm trọng.

Với các khu vực ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, các địa phương nâng cấp lên đô thị và xây dựng nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu được hỗ trợ đầu tư hệ thống xử lý nước thải tập trung. Trong đó, các dự án do doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân đầu tư được giao đất đã giải phóng mặt bằng, miễn tiền thuê đất theo quy định của pháp luật; được hỗ trợ đầu tư xây dựng công trình hạ tầng kỹ thuật ngoài hàng rào bằng nguồn vốn ngân sách nhà nước và được hưởng các ưu đãi, hỗ trợ khác sau khi đầu tư hoàn thành theo các quy định hiện hành.

Bên cạnh đó, tỉnh tập trung đầu tư xử lý làng nghề ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, đầu tư xây dựng hệ thống xử lý nước thải tập trung đối với các đô thị trên địa bàn các huyện chưa có hệ thống xử lý, lập dự án đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật bảo vệ môi trường đối với các cụm công nghiệp hiện đã đi vào hoạt động. Đồng thời, bố trí nguồn vốn cho đầu tư các công trình xử lý môi trường khu vực nông thôn, làng nghề, giải quyết các vấn đề môi trường tồn đọng.

Thực hiện Đề án tổng thể xử lý ô nhiễm môi trường tỉnh giai đoạn 2019-2025, đến thời điểm hiện tại, Sở Công Thương đã xây dựng báo cáo điều chỉnh, bổ sung quy hoạch CCN, CCN làng nghề; xây dựng “Chương trình hỗ trợ đầu tư hạ tầng CCN trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh giai đoạn 2022-2025” và quy chế quản lý kinh phí phát triển công nghiệp hỗ trợ. Đây là cơ sở pháp lý quan trọng để các làng nghề, CCN làng nghề có phương án phát triển về lâu dài. Đối với các làng nghề bị ô nhiễm nghiêm trọng, dưới sự chỉ đạo gắt gao của tỉnh, các sở, ngành, địa phương liên quan đã có nhiều động thái tích cực nhằm hạn chế thấp nhất ô nhiễm môi trường phát sinh.

Cụ thể: Thành phố Bắc Ninh đã tiến hành cải tạo hệ thống xử lý nước thải làng nghề bún Khắc Niệm công suất 400 m3/ngày đêm, tuy nhiên chất lượng nước thải sau xử lý chưa đảm bảo yêu cầu; đã xây dựng phương án cải tạo, hoàn thiện hệ thống xử lý nước thải làng nghề Phong Khê giai đoạn 1, công suất 5.000 m3/ngày đêm; xây dựng Đề án “Tổng thể xử lý ô nhiễm môi trường phường Phong Khê, thành phố Bắc Ninh, giai đoạn 2022-2030” và đang xây dựng Đề án “Tổng thể xử lý ô nhiễm môi trường làng nghề phường Khắc Niệm, thành phố Bắc Ninh, giai đoạn 2022-2025”.

Thành phố Từ Sơn đã phê duyệt Quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 khu nhà ở tại phường Trang Hạ và phường Đông Ngàn để chuyển đổi CCN Dốc Sặt thành đất ở đô thị theo đúng chủ trương của tỉnh; yêu cầu các phường triển khai xâydựng phương án bảo vệ môi trường làng nghề và thành lập tổ tự quản bảo vệ môi trường làng nghề. Huyện Gia Bình đã xây dựng Kế hoạch số 19/KH-UBND ngày 26-2-2021 về việc giải quyết ô nhiễm môi trường các làng nghề, CCN làng nghề và khu vực gây ô nhiễm trên địa bàn huyện; tiếp tục triển khai thực hiện dự án đầu tư xây dựng công trình xử lý ô nhiễm môi trường làng nghề đúc đồng xã Đại Bái. Huyện Quế Võ phê duyệt phương án bảo vệ môi trường làng nghề gốm Phù Lãng.

Huyện Thuận Thành chỉ đạo các xã có làng nghề gồm: Trí Quả, Song Hồ, Mão Điền và Hoài Thượng xây dựng phương án bảo vệ môi trường làng nghề. Yên Phong triển khai Dự án thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn tồn đọng tại làng nghề Mẫn Xá, xã Văn Môn; triển khai dự án đầu tư xây dựng khu xử lý chất thải rắn sinh hoạt và chất thải làng nghề Mẫn Xá, diện tích 3,8 ha; đầu tư xây dựng CCN làng nghề Mẫn Xá để di chuyển các cơ sở trong làng nghề ra CCN; xây dựng “Đề án tổng xử lý môi trường làng nghề xã Văn Môn, huyện Yên Phong giai đoạn 2022-2026” và xây dựng quy chế quản lý chất thải rắn xỉ, nhôm làng nghề Mẫn Xá, xã Văn Môn. 

Nhằm xử lý triệt để chất thải rắn sinh hoạt, đồng thời, bổ sung nguồn năng lượng phục vụ phát triển kinh tế-xã hội, tỉnh Bắc Ninh đã triển khai bốn dự án xây dựng nhà máy đốt rác phát điện, với tổng công suất 1.800 tấn/ngày đêm. Các dự án gồm: Nhà máy xử lý chất thải rắn sinh hoạt công nghệ cao phát năng lượng (tại thị xã Thuận Thành); Khu xử lý chất thải rắn sinh hoạt tập trung (huyện Lương Tài); Nhà máy xử lý chất thải rắn sinh hoạt công nghệ cao phát năng lượng và Khu liên hợp xử lý chất thải công nghiệp, chất thải rắn sinh hoạt phát điện (thị xã Quế Võ). 

Hoạt động sản xuất tại làng nghề tái chế nhôm Mẫn Xá tác động lớn đến chất lượng môi trường (Ảnh: TP). 

Trước thực trạng dư luận xã hội bức xúc về một số địa phương để xảy ra gia tăng tình trạng ô nhiễm môi trường, nhất là các địa phương chưa có khu xử lý chất thải tập trung, địa phương có làng nghề, CCN làng nghề bị ô nhiễm nghiêm trọng nhiều năm, Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Hương Giang yêu cầu các sở, ngành chức năng, địa phương tăng cường xử lý ô nhiễm môi trường trên địa bàn tỉnh với các nhiệm vụ trọng tâm:

Công an tỉnh phối hợp với các ngành chức năng và UBND các huyện, thành phố: Bắc Ninh, Tiên Du, Yên Phong thường xuyên tiến hành kiểm tra, xử lý nghiêm các cơ sở vi phạm về phòng cháy, chữa cháy; đổ thải, đốt khí thải, nước thải ra môi trường không qua xử lý trên địa bàn phường Phong Khê, Cụm công nghiệp Phú Lâm, làng nghề Văn Môn và xem xét, hỗ trợ thủ tục cấp phép phòng cháy, chữa cháy cho Nhà máy đốt rác phát điện tại Lương Tài…

Đồng thời yêu cầu Sở Tài nguyên và Môi trường tăng cường công tác quản lý Nhà nước về môi trường, thường xuyên phối hợp với các ngành chức năng, địa phương trong việc quản lý, bảo vệ và xử lý nghiêm đối với các trường hợp vi phạm.Chủ động tham mưu đề xuất các cơ chế, chính sách, giải pháp với UBND tỉnh tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, điểm nghẽn về ô nhiễm môi trường, góp phần nâng cao hiệu quả công tác bảo vệ môi trường trên địa bàn.

Sở Giáo dục và Đào tạo chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan và UBND các huyện, thành phố rà soát tổng thể và lập phương án tập trung hoàn thành việc cải tạo, nâng cấp các nhà vệ sinh trường học đảm bảo theo chuẩn quốc gia, thời gian hoàn thành trong năm 2023.

Ban Quản lý các Khu công nghiệp tỉnh Bắc Ninh chủ trì, phối hợp với UBND thành phố Từ Sơn và các cơ quan, đơn vị liên quan đôn đốc, yêu cầu Chủ đầu tư tập trung hoàn thành và đưa vào vận hành hệ thống xử lý nước thải tập trung Khu công nghiệp Hanaka theo quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường, thời gian hoàn thành trong năm 2023.

Đối với các kiến nghị của 4 Chủ đầu tư khu xử lý rác thải tập trung công nghệ cao phát năng lượng, Chủ tịch UBND tỉnh giao Sở Tài chính chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan chủ động yêu cầu các Chủ đầu tư khi đủ điều kiện xác định đơn giá theo quy định của pháp luật thì khẩn trương thực hiện việc thẩm định, trình UBND tỉnh xem xét, phê duyệt trong thời gian sớm nhất.

Sở Tài nguyên và Môi trường chủ trì, phối hợp với các huyện, thành phố và các cơ quan, đơn vị liên quan trên cơ sở tiến độ thực hiện dự án của các Chủ đầu tư khu xử lý, cân đối, tham mưu UBND tỉnh về khối lượng vận chuyển tại các huyện, thành phố về các khu xử lý trong thời gian sớm nhất phù hợp với tình hình địa phương.

Sở Xây dựng chủ trì, phối hợp với các Sở: Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Tài nguyên và Môi trường và các cơ quan, đơn vị liên quan tham mưu với UBND tỉnh việc lập dự án đầu tư xây dựng hệ thống xử lý nước thải, ưu tiên nguồn vốn xây dựng lộ trình đầu tư các hệ thống xử lý nước thải tập trung tại các làng nghề, Cụm công nghiệp và các đô thị loại IV đảm bảo đáp ứng yêu cầu trước ngày 30/4/2023.

Nguyễn Minh