Kiểm soát nguồn thải nguy cơ cao gây ô nhiễm môi trường

TMO - Hoạt động sản xuất nông, công nghiệp và dịch vụ trên địa bàn tỉnh Sơn La phát triển, tạo động lực tăng trưởng kinh tế. Tuy nhiên, để chất lượng môi trường sống của người dân được nâng cao, địa phương này cần triển khai đồng bộ các giải pháp kiểm soát nguồn phát thải.

Chất thải rắn sinh hoạt là một trong những nguồn thải tiềm ẩn nguy cơ cao gây ô nhiễm môi trường. Do vậy, UBND tỉnh chú trọng công tác chỉ đạo các Sở, ngành, địa phương triển khai hiệu quả công tác thu gom, xử lý nguồn thải này. Theo số liệu của Sở TN&MT, khối lượng chất thải rắn sinh hoạt (CTRSH) phát sinh toàn tỉnh trung bình khoảng 200.000 tấn/năm. Tỷ lệ thu gom chất thải rắn sinh hoạt đô thị đạt 91%; trong đó, chất thải khó phân hủy chiếm đến 70%, chủ yếu vẫn đang được xử lý bằng phương pháp chôn lấp.

Mặc dù trên địa bàn tỉnh đã có một số chương trình, mô hình phân loại tại một số địa phương trong quá trình xây dựng nông thôn mới như huyện Mộc Châu, Quỳnh Nhai, Mai Sơn…tuy nhiên còn mang tính thử nghiệm, chưa đồng bộ, chưa được chính thức hóa, thiếu công nghệ xử lý phù hợp, nên tính khả thi không cao. Bên cạnh đó, cơ sở hạ tầng, thiết bị, phương tiện thiết yếu phục vụ thu gom, vận chuyển, xử lý CTRSH cũng chưa được chú trọng đầu tư đồng bộ, tiềm ẩn nguy cơ ô nhiễm môi trường trong quá trình thu gom, vận chuyển.

Theo thống kê, toàn tỉnh có 14 khu chôn lấp CTRSH đang hoạt động ổn định, trong đó, 1 nhà máy xử lý rác sinh hoạt tại xã Chiềng Ngần, thành phố Sơn La sử dụng phương pháp ủ sinh học làm phân; 1 nhà máy xử lý rác bằng công nghệ đốt trên địa bàn huyện Bắc Yên. Tại các huyện còn lại đều xử lý bằng phương pháp chôn lấp. Tuy nhiên, qua kết quả rà soát, đánh giá của các cơ quan quản lý nhà nước, khi đi vào hoạt động, một số khu xử lý rác thải chưa lập đánh giá tác động môi trường (báo cáo đánh giá tác động môi trường; đề án bảo vệ môi trường chi tiết), Giấy phép môi trường, xác nhận đăng ký môi trường (kế hoạch bảo vệ môi trường) được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền phê duyệt, xác nhận; không tiến hành quan trắc môi trường định kỳ. Việc xử lý nước rỉ rác chưa đảm bảo, không được quan trắc, giám sát định kỳ trước khi thải ra môi trường.

Địa phương này chú trọng thu gom, giám sát chất lượng môi trường tại các khu xử lý chất thải rắn sinh hoạt. 

Để giải quyết, khắc phục tình trạng trên, Chủ tịch UBND tỉnh giao Sở TN&MT chủ trì hướng dẫn, kiểm tra, xử lý nghiêm các vi phạm về bảo vệ môi trường. Phối hợp chặt chẽ với các cơ quan truyền thông, UBND cấp huyện tăng cường tuyên truyền Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 và các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan đến các cơ quan, đơn vị và nhân dân, đặc biệt là quy định việc phân loại rác thải sinh hoạt ngay từ các hộ gia đình, cá nhân, tổ chức…

Sở Xây dựng chủ trì thẩm định, trình duyệt quy hoạch xây dựng các khu vực xử lý CTRSH; thẩm định quy hoạch, thiết kế xây dựng, cấp phép xây dựng các cơ sở xử lý CTRSH theo phân cấp; chủ trì hướng dẫn, kiểm tra việc xây dựng các điểm tập kết, thu gom CTRSH. Hướng dẫn UBND cấp huyện công bố danh mục vị trí các điểm tập kết, trạm trung chuyển CTRSH trong các khu đô thị, điểm dân cư tập trung đảm bảo vệ sinh môi trường. UBND các huyện, thành phố có trách nhiệm thực hiện đầy đủ các quy định về bảo vệ môi trường. Chỉ đạo các đơn vị liên quan nhanh chóng khắc phục các tồn tại có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường tại các khu chôn lấp CTRSH. Xây dựng kế hoạch, lộ trình, trình cơ quan có thẩm quyền bố trí kinh phí đầu tư xây dựng, vận hành hệ thống thu gom, lưu trữ, trung chuyển, vận hành, xử lý CTRSH; hệ thống các công trình, biện pháp, thiết bị công cộng phục vụ quản lý CTRSH trên địa bàn.

Tiến hành quan trắc môi trường định kỳ, đột xuất theo quy định để đánh giá tác động đến môi trường (đất, không khí, nước ngầm…); xây dựng kế hoạch ứng phó sự cố môi trường, không để xảy ra ô nhiễm. Chủ trì điều tra, khảo sát, đánh giá bãi chôn, lấp CTRSH do Nhà nước quản lý, bãi chôn, lấp CTRSH tự phát, bãi rác tạm, điểm tập kết rác thải tự phát đang hoạt động (hoặc đã đóng cửa) không hợp vệ sinh; chỉ đạo UBND cấp xã thực hiện đầy đủ trách nhiệm về thu gom, quản lý CTRSH trên địa bàn. Chủ động đầu tư kinh phí, tiến hành sửa chữa, nâng cấp, cải tạo, xây dựng hệ thống thu gom, xử lý nước rỉ rác, khí thải tại các ô chôn lấp, đảm bảo nước thải, khí thải đạt quy chuẩn cho phép trước khi thải ra môi trường.

Đối với công tác bảo vệ môi trường, nguồn nước đối với hoạt động chế biến nông sản trên địa bàn tỉnh niên vụ 2023-2024. Chủ tịch UBND tỉnh yêu cầu các Sở, ban, ngành, tổ chức đoàn thể cấp tỉnh, UBND các huyện, thành phố duy trì các Tổ công tác kiểm tra giám sát, xử lý nghiêm các cơ sở có xả nước thải, chất thải rắn từ hoạt động sản xuất sơ chế, chế biến nông sản chưa xử lý đạt quy chuẩn kỹ thuật môi trường trực tiếp ra môi trường. Yêu cầu các cơ sở chế biến nông sản quy mô nhỏ lắp đặt camera giám sát tại khu vực xử lý chất thải, truyền dữ liệu về cơ quan quản lý bảo vệ môi trường để theo dõi, giám sát.

Kiểm tra, giám sát chặt hoạt động sản xuất của các cơ sở chế biến nông sản có phát sinh nước thải nằm trong hành lang bảo vệ nguồn nước sinh hoạt với Nhà máy cấp nước số 1, số 2 thành phố Sơn La và Nhà máy cấp nước Mai Sơn. UBND tỉnh giao Sở TN&MT đôn đốc, hướng dẫn, yêu cầu các cơ sở chế biến nông sản thuộc đối tượng lập Báo cáo đánh giá tác động môi trường (hoặc tương đương) thực hiện đúng, đầy đủ các quy định về bảo vệ môi trường, tài nguyên nước. Tổ chức ký cam kết với các cơ sở chế biến cà phê, tinh bột sắn, mía đường quy mô tập trung về thực hiện các quy định về bảo vệ môi trường, tài nguyên nước trong hoạt động sản xuất niên vụ 2023-2024. Thời gian giám sát từ khi bắt đầu niên vụ đến hết tháng 5/2024.

Theo lãnh đạo Sở TN&MT tỉnh, niên vụ 2022-2023, Tổ công tác giám sát việc chấp hành quy định về bảo vệ môi trường, tài nguyên nước đã triển khai kiểm tra, giám sát từ tháng 8/2022 đến hết tháng 5/2023 với 7 cơ sở chế biến nông sản quy mô tập trung. Về cơ bản, các cơ sở đã chấp hành các quy định về bảo vệ môi trường, tài nguyên nước trong hoạt động sản xuất, không để xảy ra sự cố về môi trường.

Các địa phương tăng cường kiểm tra, giám sát công tác bảo vệ môi trường nhất là nguồn nước từ các cơ sở chế biến nông sản. Ảnh: VN. 

Những năm trở lại đây, địa phương này đã tạo môi trường đầu tư thuận lợi, thu hút các dự án đầu tư vào các khu công nghiệp. Hiện nay, trên địa bàn tỉnh có 1 KCN Mai Sơn (xã Mường Bằng, huyện Mai Sơn) đã đi vào hoạt động với các lĩnh vực như chế biến nông - lâm sản; thực phẩm; dược liệu; thức ăn chăn nuôi; phân bón; sản xuất vật liệu mới; công nghiệp phụ trợ, bao bì; năng lượng tái tạo, dịch vụ logistics.....

Nước thải phát sinh từ các cơ sở sản xuất, kinh doanh chủ yếu là nước thải sinh hoạt, ước tính khoảng 5,7 m3/ngày; được xử lý bằng bể tự hoại trước khi xả thải ra môi trường. Về chất thải nguy hại phát sinh ước tính khoảng 0,42 tấn/năm. Các doanh nghiệp tự thu gom, ký hợp đồng với đơn vị có chức năng vận chuyển, xử lý. 

Theo Sở TN&MT Sơn La, để nâng cao hiệu quả bảo vệ môi trường, Sở TN&MT đã chú trọng đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến quy định của Luật Bảo vệ môi trường đến các cơ sở sản xuất, kinh doanh Kiểm soát chặt các khu, cụm công nghiệp trong việc xây dựng, vận hành hệ thống xử lý nước thải tập trung, lắp đặt hệ thống thiết bị kiểm soát, giám sát hoạt động xả thải. Đặt mục tiêu đến năm 2030, 100% các KCN, cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ lắp đặt hệ thống quan trắc nước thải, khí thải tự động, liên tục, truyền số liệu trực tiếp về Sở TN&MT.

Đề nghị Ban quản lý các KCN rà soát, yêu cầu cơ sở đang xả nước thải sau xử lý vào hệ thống thu gom, thoát nước mưa (nếu có) phải chấm dứt việc xả nước thải sau xử lý vào hệ thống thu gom, thoát nước mưa trong thời hạn 24 tháng kể từ ngày Luật Bảo vệ môi trường có hiệu lực thi hành. Hoàn thành lắp đặt hệ thống quan trắc nước thải tự động, liên tục (có camera theo dõi và thiết bị lấy mẫu tự động), kết nối, truyền số liệu trực tiếp đến Sở TN&MT, chậm nhất là ngày 31/12/2024. Thực hiện quan trắc nước thải định kỳ, tự động, liên tục đối với KCN, công khai kết quả quan trắc theo quy định.

PV